با انرژی معادل میلیون‌ها بمب هیدروژنی
اولین شراره‌ی خورشیدی غول‌آسا در سال جاری، حدود دو ماه پیش اتفاق افتاد و در نتیجه‌ی آن ارتباطات رادیویی روی کره‌ی زمین دچار اختلال شد. میزان انرژی این انفجار معادل با انرژی حاصل از انفجار همزمان میلیون‌ها بمب هیدروژنی بود.
تمام شراره‌های خورشیدی انرژی زیادی از خود آزاد می‌کنند، اما این مورد اخیر از شراره‌های خورشیدی دسته‌ی X است. میزان انرژی آزاد شده توسط شراره‌های خورشیدی این گروه بیش از سایر گروه‌ها است.
اگر درمورد قدرت این شراره‌ها شک دارید، تصویر زیر را با دقت نگاه کنید. این تصویر مربوط به یک ویدیو است که با استفاده از اطلاعات ماهواره‌ی Solar Dynamics Observatory ایجاد شده است.
در وسط تصویر ناحیه‌ای بسیار نورانی دیده می‌شود که همان شراره‌ی خورشیدی است. ابعاد آن را با ابعاد کره‌ی زمین که در پایین تصویر در سمت راست قرار دارد مقایسه کنید تا متوجه بزرگی این شراره‌ها شوید.
بهتر است کمی بیشتر با مفهوم شراره‌های خورشیدی آشنا شویم.
شراره‌های خورشیدی زمانی رخ می‌دهند که انرژی مغناطیسی محبوس در اتمسفر خورشید به طور ناگهانی آزاد می‌شود و درنتیجه‌ی آن تابشی که تمام طیف الکترومغناطیس را در برمی‌گیرد به همراه ذرات ماده از جو خورشید به فضا پخش می‌شود. این تابش با سرعت نور در فضا حرکت می‌کند. نتیجه آنکه اگر شراره‌ی خورشیدی به میزان کافی قوی باشد و زمین در مقابل آن قرار داشته باشد، پس از حدود هشت دقیقه این تابش‌ها به زمین می‌رسد.
میدان مغناطیسی و اتمسفر کره‌ی زمین ما را از خطر این تابش‌ها در امان نگاه می‌دارد. اما این تابش‌ها می‌توانند سبب اختلال در ارتباطات رادیویی شوند و این اتفاق دو ماه پیش رخ داد. حدود يک ششم انرژي خروجي از خورشيد، انرژي است که يک شراره توليد مي‌کند. البته اين مقدار متوسط است.
تصویر بالا مناطقی از زمین را که به سمت خورشید قرار داشته‌اند و دچار مشکلات رادیویی شده‌اند نشان میدهد.
طبق گفته‌ی مرکز فضایی پیش‌بینی هوا (SWPC) در کلورادو، در اثر این رویداد ارتباطات رادیویی فرکانس بالا در مناطق وسیعی از کره‌ی زمین دچار مشکل شدند. در مناطقی از زمین که رو به خورشید قرار داشتند ارتباطات رادیویی به مدت یک ساعت قطع شده بود. این فرکانس‌ها توسط اُپراتورهای آماتور رادیو و در بسیاری از صنایع از جمله خطوط هواپیمایی تجاری استفاده می‌شوند؛ همچنین در تعدادی از سازمان‌های دولتی مانند سازمان مدیریت بحران و وزارت دفاع کاربرد دارند.
اگر با دقت به ویدیوهاي شراره‌هاي خورشيدي را نگاه کنيد، می‌توانید ذرات ماده‌ی خارج شده از جو خورشید در طول این اتفاق را تشخیص دهید.
انواع شراره‌های خورشیدی با حروف مختلف مشخص می‌شوند. بر اساس طبقه‌بندی سازمان فضایی آمریکا (NASA) بزرگترین شراره‌ها در گروه X قرار دارند که قوی‌ترین نوع محسوب می‌شوند. در مقابل کوچکترین نوع شراره‌ها هستند که در گروه A قرار دارند. سپس گروه B، C، M و X. همانند مقیاس ریشتر برای زمین لرزه‌ها، در اینجا نیز به ازای هر حرف میزان انرژی نسبت به حرف قبلی 10 برابر افزایش می‌یابد. به عنوان مثال شراره‌های دسته‌ی X 10 برابر قوی‌تر از دسته‌ی M و 100 برابر قوی‌تر از دسته‌ی C هستند. در هر کدام از این دسته‌ها نیز یک مقیاس 1 تا 9 برای طبقه‌بندی دقیق‌تر وجود دارد. شراره‌ی خورشیدی مربوط به دو ماه پیش از نوع X 2.1 بوده است.
رده بندي قله‌ي گستره‌ي شار در ۱۰۰ تا ۸۰۰ پيکومتر (وات/مترمربع)
| A |
< 10−7 |
| B |
10−7 - 10−6 |
| C |
10−6 - 10−5 |
| M |
10−5 - 10−4 |
| X |
10−4 - 10−3 |
| Z |
> 10−3 |
نکته‌ی آخر این است که شراره‌های خورشیدی همراه با خروج مقدار زیادی ماده از خورشید هستند. این مواد می‌توانند سبب طوفان‌های ژئومغناطیسی شوند که در صورت داشتن قدرت کافی می‌توانند در عملکرد ماهواره‌ها، ارتباطات و شبکه‌های الکتریکی در زمین اختلال ایجاد کنند. البته سرعت حرکت این مواد در فضا بسیار کمتر از سرعت حرکت تشعشعات شراره‌های خورشیدی است.
Tom Yulsman
منابع مفيد:
تولد ستارگان
خورشيد نزديک‌ترين ستاره به زمين
Solar Dynamics Observatory
SDO صفحه ي رسمي
Solar Flare
hf radio communication