نمايي از يکي از فيلم‌هاي ساخته شده براساس رمان
معروف ماشين زمان نوشته‌ي هربرت جرج ولز
که ربيا اولين بار رماني مدرن به سبک امروزي نوشت
و در آن از عنصر زمان براي دغدغه‌هاي اجتماعي
و همينطور مفاهيم علمي استفاده کرد.
زمان معمولاً به عنوان يک بُعد در نظر گرفته مي‌شود، حتي اگر بُعد فضا در کار نباشد، مطمئنيم که در امتداد محور زمان در حال حرکت هستيم. نمي‌توانيم با فناوري به گذشته برگرديم و تاريخ را تغيير دهيم. اگر مي‌توانستيم به همين ترتيب به ابعاد ديگر سفر کنيم، اين قياس به ما مي‌گويد که مي‌توانستيم به مکان‌ها تونلي بزنيم و به مکان‌هايي دور دست سفر کنيم که در سه بُعد مي‌بينيم. با اين حال واقعاً تونل زدن در زمان در تناوب‌هاي زماني گذشته و آينده در هاله‌اي از ابهام است. طرفداران سريال‌ها و فيلم‌هاي پيشتازان فضا مي‌دانند که فلسفه‌ي سفر در زمان آنهم به گذشته ديوانه کننده است، چراکه مي‌توانيد تاريخ را تغيير دهيد، از يک سري رويداد که ممکن است حتي از وجود خودتان ممانعت کند، جلوگيري کند. ولي سفر به آينده (شتاب از حرکت عادي به آينده دقيقه به دقيقه، سال به سال، فلسفه‌اي لازم ندارد! علاوه بر اين، مي‌دانيم که چگونه انجامش دهيم.
به اين پديده، تاخير زماني مي‌گوييم. آينشتاين در نظريه‌ي نسبيت خاص خودش آن را پيش بيني کرد و اتفاق خواهد افتاد. اگر فضاپيمايي آنقدر شتاب بگيرد که به کسر قابل توجهي از سرعت نور برسد، سفر به آينده شدني‌ست. سفر با سرعتي نزديک نور (C)، و زماني که از ديد شما کُند مي‌شود، به عنوان يک متغير به نام ضريب گاما شناخته مي‌شود. در يک فضاپيما با سرعتي مثلاً ۰.۸۷ سرعت نور، ضريب گاما، ۲ خواهد بود، بنابراين، از ديد ناظران زميني، مسافر بخ ازاي هر يک دقيقه‌ي عادي، دو دقيقه در آينده سفر مي‌کند. در ۰.۹۴ سرعت نور، ضريب گاما برابر ۳ مي‌شود، و وقتي فضاپيما به صورت مُجانبي، به سرعت نور نزديک مي‌شود، بسبار بيشتر افزايش مي‌يابد.
براي مطالعه بيشتر در مورد مثلث تابستاني و صورت فلکي‌ها و ستاره‌هاي برچسب شده در تصوير به اين صفحه مراجعه کنيد.
مثلاً در سرعت ۰.۹۹۹۲ سرعت نور، گاما به ۲۵ مي‌رسد که مي‌تواند شما را اگر با اندازه‌ي کافي در همين سرعت باقي بمانيد، به طور قابل توجهي به آينده ببرد. اگر سفري دو طرفه به ستاره‌ي نسر واقع (Vega) داشته باشيم که ۲۵ سال نوري با ما فاصله دارد، دو سال شما و دوستانتان در فضاپيما، خواهيد گذراند (۲ سال پيرتر مي‌شويد، و ۲ سال خاطره خواهيد داشت، ولي وقتي به زمين مي‌رسيد، در مي‌يابيد که نيم قرن در زمين نبوده‌ايد!). واقعاً اين اتفاق خواهد افتاد. اين را مطمئن هستيم، چون تاخير زماني در ذرات بنيادي در شتاب‌دهنده‌ها (و پرتوهاي کيهاني که به جو وارد مي‌شوند) ديده شده. ولي الان نمي‌توانيم آن را با آدم عادي انجام دهيم، هرچند قابليت رسيدن به سرعت‌هاي نسبيتي را داشته باشيم، بازهم وابسته به فناوري همجوشي هسته‌اي خواهيم بود که براي فضاپيماها و سرعت‌هاي بالا پيش بنيي شده.
منبع:
David Warmflash
چندجهاني‌ها- بخش اول: سريع‌تر از نور
منابع مفيد:
موتورهاي يوني
سفينه نسبيتي
زماني که واقعيت ندارد!
رصد پرتوهاي کيهاني
پارادوکس سفر در زمان
سفر در زمان
سفر در زمان ۲