توصیه‌های ترنس تائو
 لينك‌هاي مفيد
 
 تفكر انتقادي و تفكر خلاق
تفكر انتقادي و تفكر خلاق
در سالهای اخیر روانشناسان پرورشی و دیگر صاحب نظران از تأکید زیاد مدارس بر انتقاد دانش و اطلاعات به دانش آموزان انتقاد کرده و در عوض معلمان را بیشتر به پرورش مهارتهای اندیشیدن در یادگیرندگان سفارش داده اند

 تفكر انتقادي

 در سالهای اخیر روانشناسان پرورشی و دیگر صاحب نظران از تأکید زیاد مدارس بر انتقاد دانش و اطلاعات به دانش آموزان انتقاد کرده و در عوض معلمان را بیشتر به پرورش مهارتهای اندیشیدن در یادگیرندگان سفارش داده اند

 

تعریف تفکر انتقادی

پیش از ارائه تعریفی برای تفکر انتقادی لازم است روشن کنیم که منظور از کلمه انتقادی در اینجا تیزبینانه است نه گله مندانه یا شکایت آمیز (سیفرت، 1991) . با این توضیح،تفکر انتقادی به صورت های مختلف تعریف شده است .

 

 

وولفولک(1995) در توضیح تفکر انتقادی گفته است وقتی که در یک آگهی تبلیغات تجاری گفته می شود که از هر 100 دندان پزشک 99 نفر نوع خاصی از خمیر دندان را توصیه می کنند، شما باید درباره این ادعا سؤالهای زیر را مطرح کنید :" کدام دندان پزشکان در این بررسی مورد پرسش قرار گرفته اند؟ چگونه انتخاب شده اند؟ آیا شرکت تولید کننده این خمیر دندان در تحقیق ذکر شده دخالت داشته است؟" اگر جواب سؤال اخیر مثبت است، باید شک کرد که همین واقعیت ممکن است نتیجه تحقیق را به نفع شرکت تولید کننده خمیر دندان تغییر داده باشد . یکی از ابزارهای معروف سنجش تفر انتقادی آزمون مهارتهای تفکر انتقادی کالیفرنیا است . برای روشن تر ساختن مهارتهای تفکر انتقادی دو سؤال از این آزمون را ذکر می کنیم .

تفکر انتقادی از چه عناصری تشکیل می یابد و این عناصر چگونه تعریف می شوند، در میان متخصصان اتفاق نظر وجود ندارد . با این حال، همگی برا این باورند که تفکر انتقادی مؤلفه ها وعوامل تشکیل دهنده زیادی دارد .

سیفرت(1991)، درباره نحویه به کار بستن عناصر جدول 1-19، یک دانشجوی دانشگاه را که می خواهد همسر انتخاب کند مثال زده است. او باید درباره این سوال که" بهتر است با چه نوع شخصی ازدواج کند؟" به طور انتقادی بیندیشد.برای این منظور ، ابتدا باید تفکر خود را بر روی این سوال متمرکز سازد(توانایی 1).

این روشن گریها دانشجو را به تحلیل استدلال ها (توانایی 2) درباره مزایای ازدواج کردن در مقایسه با مجرد ماندن به طور موقت یا دائم هدایت می کند . دانشجو ممکن است درک کند که دلایل او برای ترجیح دادن ازدواج شامل فرضهای بیان نشده یا نا مربوط است . با این استدلال که ازدواج یک منبع همزیستی است ، ممکن است دانجشو این فرض را قائل شود که همزیستی خارج از ازدواج نا ممکن است .

با استفاده از این تواناییها و سایر تواناییهای تفکر انتقادی، سرانجام دانشجو می تواند در این باره که می خواهد با چه نوع شخصی ازدواج کند با عقاید مهمی دست یابد. در پایان، اندیشه ها و عقاید او درباره مسئله احتمالا پیچیده تر از زمانی که شروع به تفکر کرد خواهد بود، و پیش از رسیدن به یک نتیجه احتمالا با بی اطمینانی های زیادی رو به رو خواهد بود . از آنجا که عدم اطمینان می توان به اضطراب منجرشود، بعضی وقتها لازم است به دانش آموزان و دانشجویان کمک تا نامطمئن ها را تحمل کنند و خود را قانعی سازد که سخت اندیشی به دردسرش می ارزد.

 

 

 

روش های ایجاد تفکر خلاق

معلم می تواند با به کارگیری شیوه های مناسب زمینه رشد خلاقیت را در دانش آموزان فراهم کند ذیل از آن جمله اند :

1-  استفاده از مغایرت ها : ارایه مطالبی که خلاف باورها مرسوم و عمومی علمی باشد ، مثلاً معلم در درس علوم از دانش آموزان بخواهد که نظریات قدیمی را رد کنند و بدین ترتیب دانش آموزان را بر انگیزاند تا چیزها را ارزیابی کنند و راه های جالبی برای آزمون و اثبات کردن مسائل بیابند .

2-  استفاده از تمثیل : معلم به دانش آموزان کمک کند تا با استفاده از چیزهایی که قبلاً می دانستند در موقعیتی مشابه به اطلاعات ، حقایق و اصول تازه یی دستیابند . به آنها نشان داده شود چگونه محصولات علمی بر اساس موقعیت های مشابه شکل گرفته اند .

 

 

3-   توجه دادن به کمبودها و خلأ موجود در دانش : از دانش آموزان خواسته شود بجای آنکه به دانستنی های انسان بپردازند آنچه را که برای انسان مجهول مانده است بررسی کنند . مهارتهای دانش آموزان را برای جستجوی شکافهای ، ناشناخته ها و مجهولات توسعه دهند . معلم باید از دانش آموزان بخواهد تا تمام تعاریف ممکن یک مساله و همچنین موارد نقض آن را جست و جو کنند .

4-  تقویت تفکر درباره امکانات و احتمالات : فرصتهایی ایجاد شود تا به سوالهایی مانند چطور ، اگر ، یا از چه راههایی پاسخ داده شود و حتی خود وادار به پاسخ دادن به آنها بشود . دانش آموزان باید بفهمند چگونه یک چیز به چیزدیگر منجر می شود . هنگام گفتن مساله به دانش آموزان فرصت اندیشیدن به راههای مختلف حل مساله داده شود .

5-  استفاده از سوالهای محرک : معلم باید بیشتر به گزاره های پرسشی که نیاز به درک عمیق دارد ، توجه کند و سوالهایی که نیاز به ترجمه ، تفسیر ، تعریف ، اکتشاف و تجزیه و تحلیل دارد استفاده کند .

 

 

6-    ایجاد فرصتهایی برای دانش آموزان تا رازهایی هر چیز را جستجو کنند .

7-    تشویق به مطالب زندگی افراد خلاق .

8-  تقویت تعامل دانش آموزان با اطلاعات قبلی : ایجاد فرصتهایی برای دانش آموزان تا با اطلاعاتی که دارند بازی کنند و به آنها کمک کنند و فرصت دهند تا بتوانند با استفاده از حقایق و اطلاعات که قبلا آموخته اند کارهایی را تجربه کنند .

9-   تقویت مهارتهای مطالعه خلاق : از دانش آموزان خواسته شود به جای آنکه بگویند چه خوانده اند ، عقایدی را که در نتیجه خوانده اند به دست آورده اند بیان کنند .

 

 

10-  ایجاد ابهام و تقویت آن : همه می دانند دانش آموزان زمانی یاد می گیرند که با موفقیتهای حل مساله مواجه باشند . بنابراین معلم باید موقعیت یادگیری را بیان نکته یی آغاز کند و سپس دست نگهدارد و اجازه دهد دانش آموزان خود با اطلاعات بازی کنند و درگیر شوند ، این روش خوبی است که منجر به یادگیری خود هدایتی می شود .

11-  استفاده از روش اکتشافی : در روش اکتشافی ، دانش آموز خود به جستجوی راه حل می رود و معلم نقش راهنما را ایفا می کند . در این روش بیش از جواب مساله چگونگی یافتن جواب مهم است . دانش آموز خود را به اطلاعاتی که پیرامون مساله توجه کرده و حتی ممکن است تغییراتی در آن ایجاد کند . بدین ترتیب امکان تجربه شخصی توسط دانش آموزان ، موقعیت یادگیری را برای آنها جذاب و مطبوع می نمایید و انگیزه های درونی آنها را تقویت میکند . همه این جنبه ها در کشف و شکوفایی استعداد خلاق دانش آموزان تأثیر مستقیم دارد .

 

 

 

 

 

 

 

 

1389/3/13 لينک مستقيم

نظر شما پس از تاييد در سايت قرار داده خواهد شد
نام :
پست الکترونيکي :
صفحه شخصي :
نظر:
تایید انصراف
 
 فعاليت هاي علمي
 تماس با ما
 بازديدها
خطایی روی داده است.
خطا: بازديدها فعلا" غیر قابل دسترسی می باشد.