رسم و باوری کهن وجود دارد که همه‌ی اعضای خانواده در موقع تحویل سال نو، در خانه‌ی خود در کنار سفره‌ی هفت‌سین گرد هم جمع می‌شوند. این سفره در بیشتر خانه‌ها تا روز سیزده فروردین گسترده است.
در سفره‌ی سفید رنگ هفت‌سین كه نماد گستردگی جهان، پاكی و سفید بختی است و معمولا آن را روی فرش پهن می‌كنند، هفت سینی گذاشته و در هر یك اقلامی قرار می‌دهند كه با حرف (سین) شروع شده و هر یك نماد مفهومی است كه ریشه در فرهنگ ایرانیان دارد. عدد 7 عدد نامیرایی، جاودانگی و كمال است و برای ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد.
اجزای سفره‌ی هفت‌سین:
*
قرآن مجید: نشانه استواری ایمان، زینت‌بخش سفره نوروزی مسلمین است كه پس از تحویل سال همه آن را بوسیده و چند آیه‌ای برای تبرك می‌خوانند.
*
آینه: نماد جهان بی‌پایان و بارگاه خداوندی است.
* شمع: به تعداد اعضای خانواده برای آرزوی شادی و روشنایی زندگی آنهاست. شعله افروخته نماد روشنایی جاودانه است.
*
جامی پر از آب با چند قطره گلاب: نشانه تازگی و نماد باروری و وجود زندگی. چند برگ نارنج به نشانه آرزوی سرسبزی روی آب شناور است. وجود نارنج شناور در آب، نماد شناوری زمین در كیان است.
*
كوزه‌ای پر از آب: نشانه درخواست باران و فراوانی آب است.
*
ماهی قرمز: در تنگ بلورین، نماد روزی حلال.
*
تخم مرغ رنگ شده: نشانه رنگارنگی نژادهای مختلف بشری و تاكید بر این كه بنی‌آدم اعضای یكدیگرند.
*
نان: بنیاد تغذیه است و در سفره نشانه بركت و روزی است.
*
گندم: نماد روزی، فراوانی و بركت.
و سين‌های زير:
|
سين يكم، سنجد:
سنجد نشانه‌ی سنجيده عمل كردن و خردورزی است، می‌گويند اول چيزی كه خداوند خلق نمود عقل بود. شايد كمتر ملتی را بيابيد كه به اندازه‌ی ايران در سابقه‌ی حكمت‌های خود تاكيد بر خردوزی داشته باشند.
|
|
|
سين دوم، سيب:
سيب ميوه‌ی سلامتی است و مشهور به ميوه‌ی بهشتی است، در احاديث ما آمده است "خوردن سيب شما را از پزشك بی‌نياز می‌كند". اين موضوع در ادبيات جهانی هم جايگاه مناسبی دارد.
|
|
|
سين سوم، سبزه:
سبزه نشان طبيعت و نشان طراوت، سادگي و ايثار است. درخت سبز آفتاب را تحمل كرده و سايه‌ی خود را به بشر تقديم می‌كند. سبزه و به طور كلی گياهان، مايه‌ی دوام حيات موجودات هستند.
|
|
|
سين چهارم، سمنو:
سمنو سمبل قدرت و شجاعت است. سمنو را غذای مرد آفرين می‌گفتند. اين غذا از جوانه‌ی گندم درست می‌شود و تمام حكمت آن نيز در همين است.
|
|
|
سين پنجم، سير:
در مورد سير حكمت‌های بسيار متفاوتی نقل شده است، هرچند امروزه برخي سير را دوست ندارند اما فوايد اين خوراكی در كنترل و مهار امراض و بيماری‌ها از لحاظ علم پزشكی بر كسی پوشيده نيست.
برخی سير را در سفره‌ی هفت‌سين نشان كرامت می‌دانند. برخی سير را به نشان گندزدايی و پاكيزگی محيط زيست در سفره قرار می‌دهند اما در اکثر فرهنگ‌های ايرانيان، برای سیر نقش محافظت‌کننده از شر قائل بودند و از سير به عنوان نگهبان سفره ياد كرده اند.
|
|
|
سين ششم، سركه:
سركه نشان از جوش و خروش است. طبيعت اسيدی سركه در خاك را همگان ديده‌اند و از اين رو برای ياد دادن پذيرش ناملايمات بر سفره می‌گذارند. در ادبيات ما هم آمده است كه سركه‌فشانی كردن برای خاموش كردن آتش خشم است.
|
|
|
سين هفتم، سكه:
در آداب نوروزی، سكه نشان ثروت و دارايی است. لحظه‌ی تحويل سال فرصت مناسبی است برای طلب رزق و روزی حلال از خداوند.
|
|
همچنين ايرانيان در اقوام مختلف و گاه بر حسب موجودی اقلام در منزل، سين‌های ديگری نيز در سفره استفاده می‌كنند كه می‌توان به
سماق كه نشان بركت آشپزخانه و پخت و پز است يا سپند(اسفند) كه نمادی برای پيشگيری از چشم زخم است اشاره نمود.
طبق رسم ايرانيان مسلمان، سفره‌های هفت‌سين به بركت دعای سال نو و خواندن قرآن نورانی مي‌شود. رسم است كه پدربزرگ و مادربزرگ بالای سفره‌ی هفت‌سين نشسته و برای اعضای خانواده قرآن می‌خوانند و كوچكترها را دعا می‌كنند. سپس پدربزرگ فال حافظی می‌گيرد و برای اهل خانه قرائت می‌كند. همين‌طور هنگام تحويل سال همه به آينه كه نمادی از به خود نگریستن و به درون نظاره کردن است نگاه می‌كنند و وقتی سال تحويل می‌شود، اعضای خانواده با گفتن شادباش همديگر را در آغوش می‌گيرند و بزرگترها اسكناس‌های نو و متبرك‌شده بين صفحات قرآن را به كوچكترها عيدی می‌دهند.
تمام اين تكاپوها برای رسيدن يك لحظه است:
لحظه‌ی تحويل سال كه به دنبالش بهار می‌آيد و نشانه‌هايش را مي‌آورد. بهار با جشنواره‌ی رنگ‌های شاد گل‌ها و سبزی فراگيرش كه در طبيعت و در دامن دشت‌ها به پا می‌شود و به اندام عريان درختان، جامه‌ی سبز می‌پوشاند. هر برگ و شكوفه‌ای كه جوانه می‌زند شمعی است كه به افتخار
جشن تولد طبيعت روشن می‌شود.