اگر شما از آن دسته از كساني هستيد كه از رياضي بيزاريد و هميشه با آن در مدرسه مشكل داشته‌ايد و فكر مي‌كنيد اين علم به جز 4 عمل اصلي آن به هيچ دردي در زندگي نمي‌خورد، بهتر است مطلب زير را بخوانيد، شايد نظرتان به اين علم عوض شود و دلايل اهميت و مفيد بودن آن را بفهميد چرا كه...
بتازگي پليس لس‌آنجلس همكاري تازه‌اي را با دانشمندان علم رياضي در جهت شناسايي و تعيين مناطق حساس و جرم‌خيز و پيش‌بيني وقوع جرايم و پيشگيري از آن آغازكرده است. دانشمندان رياضيدان به كمك پژوهشگران علوم انساني در تلاشند تا از رياضيات پيشرفته براي تهيه الگوها و نمونه‌هاي جرم و جنايت در شهرها استفاده كنند. آنها يك مدل رياضي طراحي كرده‌اند كه به كمك آن مي‌توانند انواع مختلف نقاط حساس و جرم‌خيز (Hot spots) را شناسايي و مشخص كنند. Hot spots يا نقاط جرم‌خيز به نقاطي گفته مي‌شود كه ميزان وقوع جنايت در آن بالاتر از ديگر نقاط يك منطقه است. اين دانشمندان بر اين باورند كه يافته‌هاي آنان نه تنها براي پليس لس‌آنجلس، بلكه براي همه شهرها و در همه جهان كاربرد خواهد داشت. نتايج اين تحقيقات بزودي در آكادمي ملي علوم آمريكا مورد بحث قرار خواهد گرفت.
|
|
مدل‌هايي براي مبارزه با جرم |
به گفته دانشمندان، مجرمان و تبهكاران در حقيقت مانند شكارچياني هستند كه به دنبال موقعيت‌هايي براي ارتكاب جرم مي‌گردند و جدا از نوع جرمي كه مرتكب مي‌شوند، همگي در بسياري از رفتارهاي مجرمانه‌شان شبيه به هم بوده و يكسان عمل مي‌كنند. همانگونه كه گفته شد، در اين مدل سعي بر آن است تا نقاط جرم‌خيز شناسايي و اقدامات پيشگيرانه در آن صورت گيرد، ولي ابتدا بايد نوع نقاط حساس و جرم‌خيز را تعيين كرد كه به گفته جرم‌شناسان به 2 شكل وجود دارند: نقاطي كه به وسيله جرم‌هاي كوچك ايجاد شده و به آرامي رشد مي‌كند و كم‌كم تبديل به منطقه‌اي وسيع مي‌گردد كه اصطلاحاً (supper- critical hotspots) ناميده مي‌شوند و ديگري نقاط جرم‌خيزي كه شامل منطقه‌اي وسيع در جرم و جنايت است و مجرمان را در خود سازماندهي كرده است كه به subcritical hotspots معروف است. اين دو منطقه در ظاهر بسياربه هم شبيهند ولي چنين نيست و سياست‌ها و اقدامات پيشگيرانه‌اي كه بايد در اين نقاط اعمال شود، بسيار متفاوت است. بايد دانست تنها با نگاه كردن به نقشه اين نقاط نمي‌توان دريافت آيا اين نقطه با تغيير و دگرگوني در جرم‌هاي كوچك به وجود آمده يا به‌وسيله جرم‌هاي بزرگ و سازماندهي شده ايجاد شده است. اما به وسيله اين مدل رياضي دقيق مي‌توان نوع مناطق جرم‌خيز را شناسايي و سياست پيشگيرانه مناسب را به كار برد. دانشمندان با اين مدل همچنين قادرند پيش‌بيني كنند كه هر كدام از اين مناطق جرم‌خيز چگونه به سياست‌هاي افزايشي پليس واكنش نشان خواهند داد. نكته مهمي كه در اين زمينه وجود دارد اين است كه چرا برخي نقاط جرم‌خيز توسط اجراي سياست‌هاي پيشگيرانه پليس، پاكسازي شده و از بين مي‌روند، ولي برخي ديگر در واكنش به اين اقدامات به نقطه‌اي ديگر جابه جا مي‌شود. از نظر محققان، پيش‌بيني و به كارگيري استراتژي مناسب براي جلوگيري از وقوع جرم به يك توصيف دقيق رياضي و دانستن اين كه جرم‌ها چگونه و چرا اتفاق مي‌افتند و اين‌كه چه زماني و كجا واقع مي‌شوند، نياز دارد. در حقيقت هدف اصلي اين مدل پيشگيري از جرم قبل از وقوع آن است.
اين مدل رياضي يك مدل غيرخطي است و به صورت الگوهاي پيچيده در فضا و زمان گسترش مي‌يابد. اين ويژگي‌ها در همه مدل‌هاي علمي در حوزه‌هاي ديگر علم شناخته شده است. محققان براي تهيه اين مدل، الگوها و نقشه‌هاي جرم‌هاي 10 سال اخير را در لس‌آنجلس مورد بررسي و مطالعه قرار دادند و اطلاعات زيادي را جمع‌آوري كردند تا توانستند نقاط جرم‌خيز را شناسايي كنند مانند نقاط حساس به جرم‌هاي خشن چون قتل و تجاوز، نقاط حساس به سرقت خودرو و نقاط حساس به دزدي و دستبرد. آنها مي‌گويند تجزيه و تحليلشان تنوع گسترده‌اي از جرم‌ها را دربرمي‌گيرد و اعتقاد دارند كه كليد فهم حوادث دنياي واقعي را يافته‌اند كه اين كليد رياضيات و ابزارهاي قدرتمند آن است.
|
|
آيا يافته‌هاي اين دانشمندان واقعاً مي‌تواند به پليس در كاهش جرم كمك كند؟ |
پژوهشگران دراين زمينه بسيار خوشبين هستند. آنها مي‌گويند يك علم مفيد هر قدر هم كه كوچك باشد، زماني كه درست به كار گرفته شود مي‌تواند در درازمدت فوايد و مزاياي بي‌شماري به همراه داشته باشد. تلاش عمده دانشمندان درك چگونگي پويايي و تحول در جرم‌ها و جنايات براي كوچك و محو كردن اثرات آن است اما آنچه براي پليس اهميت دارد، استفاده از اين يافته‌ها در اجراي سياست‌هاي پيشگيرانه در كاهش جرم است. در واقع اين دانشمندان همان كاري را انجام مي‌دهند كه زيست‌شناسان و مهندسان طي سال‌ها انجام داده‌اند كه تلاش براي درك مكانيسم‌هاي اساسي و چگونگي فعاليت يك سيستم، براي يك پيش‌بيني دقيق و موثر است. زيرا بايد قبل از پيش‌بيني درست، از همه فعاليت‌ها و اثرات يك سيستم آگاه شد. مدل كنوني كه اختصاراً LAPD ناميده مي‌شود به ما مي‌فهماند جرم چه زماني و كجا واقع مي‌شود و چگونه بايد به آن پاسخ داد. با اين مدل مي‌توان سياست‌هاي موثري را براي اختصاص درست منابع و نيروها در آينده پي‌ريزي و پيش‌‌بيني‌هاي قابل قبولي را ارائه كرد. اين مدل در عمل مي‌تواند نتايج حيرت‌انگيزي داشته باشد. در اين راستا و در طراحي اين مدل درك صحيح رفتار مجرمان بسيار مهم است. براي درك اين رفتارها مي‌توان از جرم‌شناسان و دانشمندان علوم انساني بهره جست. يكي از اين رفتارها، بازگشت مجرمان به صحنه جرم است.
|
|
چرا يك مجرم به محل وقوع جرم يا حوالي آن بازمي‌گردد؟ |
به گفته يكي از محققان، اگر امروز خانه‌اي مورد دستبرد قرار گيرد، اين احتمال وجود دارد كه در آينده‌اي نزديك دوباره مورد دستبرد واقع شود. در اين خصوص دلايل خوبي وجود دارد، زيرا اولاً آنها يك بار موانع ورود به خانه را از پيش رو برداشته‌اند و دوم آن‌كه دقيقاً مي‌دانند در خانه چه چيزهايي وجود دارد كه اين اطلاعات، احتمال بازگشت سارقان را افزايش مي‌دهد. در اين باره نه تنها احتمال سرقت مجدد همان خانه وجود دارد، بلكه خانه‌هاي اطراف نيز در معرض خطر قرار دارند زيرا سارقان در اين منطقه احساس آرامش بيشتري مي‌كنند و چون يك بار موفق بوده‌اند، براي موارد بعدي نيز برنامه‌ريزي مي‌كنند.
در ادامه پژوهشگران در حال بررسي هستند كه آيا الگوهاي جنايت در لس‌آنجلس شبيه به كشتارها و جنايات گروه‌هاي شورشي مخالف مثلاً در عراق است يا نه؟ از نظر آنان عمل يك شورشي كه قصد دارد مواد منفجره را در يك مكان خاص منفجركند شبيه به همان دزدي است كه مي‌خواهد ماشيني را براي سرقت انتخاب كند. هر دوي آنها به مناطقي مي‌روند كه احساس آرامش و امنيت مي‌كنند و بخوبي همه جاي آن را مي‌شناسند و درواقع دنبال جايي هستند كه فعاليتشان آشكار نباشد و كسي به آنان مشكوك نشود تا بتوانند با خيال راحت به اعمال مجرمانه بپردازند. رياضيات به ما مي‌گويد الگوي عمل يك شورشي براي بمبگذاري بسيار شبيه الگوي فعاليت مجرمان و تبهكاران ديگر است و محققان در حال بررسي همين مساله هستند كه شباهت‌ها و تفاوت‌ها را در اعمال مجرمان بررسي و كشف كنند و بر اساس آن الگوها و مدل‌هاي رياضي را طراحي و اجرا نمايند.
|
|
چرا همكاري محققان انسان‌شناسي در تهيه اين مدل رياضي ضروري است؟ |
از نظر بسياري از دانشمندان علوم انساني، رفتار انسان در اعمال مجرمانه بسيار پيچيده است و تنها با الگوهاي رياضي نمي‌توان آن را توجيه كرد و نياز به مطالعات گسترده‌اي است. اما در مقابل دانشمندان رياضي معتقدند اين مورد خيلي هم پيچيده و بغرنج نيست. آنها مي‌گويند سعي ندارند همه چيز را توصيف يا توجيه كنند، اما بر اين باورند كه جنبه‌هايي از رفتار آدمي را مي‌توان در قالب ساختارها و الگوهاي رياضي درك و توصيف كرد. آنها مي‌گويند هدف اين نيست كه آيا يك رفتار خاص تبديل به يك جرم مي‌شود يا نه يا اين‌كه آيا شخصيتي خاص در آينده مجرم مي‌شود يا نه. بلكه هدف اين است كه بتوان از وقوع جرم يا افزايش جرم در يك محل آگاه شد و از آن پيشگيري كرد و اين موضوع در گرو همكاري پژوهشگران انسان‌شناسي و جرم‌شناسان در مطالعه رفتار مجرمان و استفاده از نتايج آن در طراحي يك مدل رياضي دقيق است.
تا امروز از رياضيات در حوزه‌هاي مختلف علم استفاده بسياري شده است و بايد بتوان از اين علم مفيد براي حل مشكلات اجتماعي نيز بهره جست تا مردم بتوانند از مزاياي آن در زندگي بهره‌مند شوند. محققان اميدوارند در آينده‌اي نه چندان دور بتوانند با رياضيات به كمك انسان‌ها بشتابند و جرم و جنايت را نه تنها در آمريكا كه در همه جاي دنيا به حداقل برسانند و امنيت و آرامش را به همه هديه كنند كه اين مهم در گرو سعي و تلاش فراوان و همكاري دانشمندان علوم مختلف و نيروهاي امنيتي و پليس با دانشمندان علم رياضي است.
منبع: جام‌جم آنلاین