به چه مدلي ميتوان عصر يخبندان را پيش بيني کرد؟
ميلانکوويچ براين باور است که چرخه‌هاي مذکور به بازه‌هاي کم و زياد شدن شدت تابش بر سطح زمين ارتباط دارد که تناوب عصر يخبندان را تعيين مي‌کند. و همچنين، زمان‌هاي بحراني انقلاب تابستاني و زمستاني است. يک انقلاب زماني اتفاق ميافتد که محور زمين از خورشيد تا جايي که درمدار ممکن است دور يا نزديک مي‌شود. وقتي انقلاب تابستاني روي ميدهد، زمين در حضيض است. وقتي انقلاب تابستاني در حضيض اتفاق ميفتد، شدت نور در نيمکره‌ي شمالي به بيشينه مي‌رسد. علاوه بر اين، ميلانکوويچ اعلام کرد که تا زماني که سرزمين‌هاي شمالي دو قطب زمين، فصل‌هاي حادي دارند. يعني تابستان و زمستان آنها در عرض‌هاي بالا اتفاق ميفتد. گرماي تابستاني قطب شمالي بايد يخ بيشتري ذوب کند تا در زمستان دوباره به يخ تبديل شود. اين خود باعث عقب نشيني يخچال‌هاي طبيعي مي‌شود و جذب تابش خورشيد را بيشتر و ذوب يخ بيشتر اتفاق ميفتد. نمودار پايين در در شکل۱ تابش تابستاني در عرض‌هاي بالاتر را نشان ميدهد که ميلانکوويچ در نظريه‌اش محاسبه کرده و نمودار دمايي را نيز به صورت متناظر مي‌بينيد.
شکل ۱. دماي ۴۰۰ هزار سال اخير تغيير کرده و وابسته به شدت نور دريافتي از خورشيد بوده است.
Berger, A. and Loutre, M.F.,Quaternary Science Reviews 10: 297-317 and Petit, J.R, et al., Nature 387: 359-360
در اين نظريه، در دهه ۹۰ ميلادي، نظريه‌ي رقيبي براساس چرخه ۱۰۰ هزار ساله اتفاق ميفتد ولي اثر آن زياد نيست. در اين نظريه، نوسانات شيب‌هاي نمودار مداري زمين و خارج از صفحه منظومه‌ي شمسي، اتفاق ميفتند. اين حرکت با گستره زاويه اي ۲.۵ درجه زمين را در منطقه بين ستاره‌اي با غبار بيشتر، نوسان ميدهد که نور را مي‌توانند پراکنده کنند و عصر يخي بوجود بياورند. در اين نظريه‌ي جديد روشهاي بررسي تاريخ گذاري هسته هاي يخي مورد بازبيني قرار گرفته و بحثها همچنان بر سر آن برقرار است. به احتمال قوي اثرات گرمايشي دي اکسيد کربن در جو و همچنين تبادل گرما با اقيانوسها، بخشي از جواب است. و سؤالي با اين داده ها مشخص خواهد شد، ميتواند اين باشد که گرمايش در زمان‌بندي عصر يخي بعدي چقدر مؤثر است؟
شکل۲. اين نمودار مثالي است از تغييرات جوي، وقتي زمين از عصر يخي فاصله گرفت.
(NCDC/NOAAl
Cuffey, K.M. and Clow, G.D.,,Journal of Geophysical Research 102: 26383-26396 and Alley, R.B., Quaternary Science Reviews 19: 213-226.)
در اوايل دهه ۷۰ هواشناسان براين باور بودند که بزودي يخبندان ديگري خواهيم داشت، ول کارهاي اخير نشان ميدهد که دقيقاً برعکس است. طي ۱۰۰ هزار سال آينده تغييرات کمي در مقدار تابش خورشيد رسيده به زمين اتفاق ميافتد که دليل آنهم خروج از مرکز حرکت بيضوي زين دور خورشيد است. و اين يعني دي اکسيد کربن بيشتري در جو خواهيم داشت و يخبندان بعدي طولاني خواهد بود. در اين مورد تيمي که نظريه جديد را ارائه داده اند مقالاتشان در مهمترين مقاله شان اشاره کرده اند که «بيشتر مدل‌هاي مورد بررسي از روي داده‌ها، تاييد مي‌کنند که الگو و گستره ي شرايط جوي زمين در آينده‌اي نزديک به فازهاي گرم‌تري در بازه ي دهه ها ميليون سال خواهد رسيد.» (Science 297pp. 1287-1288)