سفري ۴۰ ساله از زمين تا فضاي ميان ستاره اي
ويجر يک با ۷۲۲ کيلوگرم در ۵ سپتامبر سال ۱۹۷۷ توسط ناسا به فضا پرتاب شد. مأموريت اين فضاپيما پژوهش‌هاي منظومه ي شمسي بود. بيش از ۳۶ سال است که همچنان با زمين در ارتباط است. اين روزها با شبکه‌ي اعماق فضا در ارتباط است (Deep Space Network نام گيرنده‌هاي کنوني دريافت اطلاعات از فضاپيماها که خود پروژه‌اي جداگانه در ناسا براي ارتباط بين سياره‌ايست). تا به امروز حدود ۱۸۸۰ ميليون کيلومتر و يا ۱۲۵.۹۷ واحد نجومي از خورشيد فاصله گرفته است (در سايت ويجر مي‌توانيد لحظه به لحظه فاصله و اطلاعات جالب ديگري را بخوانيد). مأموريت اوليه‌ي ويجر ۲۰ نوامبر ۱۹۸۰ به پايان رسيد! آخرين مأموريتش منظومه‌ي مشتري (مشتري و قمرهايش) در سال ۱۹۷۹ و منظومه‌ي زحل بود در سال ۱۹۸۰بود. اولين تصاوير نماي نزديک را ويجر از اين دو سيستم سياره‌اي فرستاد. ويجر ۲ خواهر کوچکتر ويجر ۱ بعد ازموفقيت‌هاي شگرف اين مأموريت با هدف رسيدن به مرزهاي منظومه‌ي شمسي به فضا پرتاب شد. ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۳ ناسا اعلام کرد که ويجر ۱ از مرز نفوذ خورشيد خارج و وارد محيط بين ستاره‌اي شده که اين خودش خبر هيجان انگيزي بود براي جامعه علم و بخصوص اخترشناسي، فيزيک و حتي علمي تخيلي! زيرا اولين ساخته‌ي دست بشر وارد محيطي شد که در سفرهاي تخيلي درنورديده شده بود.
سرعت نسبي ويجر ۱ نسبت به خورشيد ۱۷ کيلومتر برثانيه است و انتظار مي‌رود همچنان تا سال ۲۰۲۵ سيگنال‌هاي ويجر را دريافت کنيم. در آن زمان ديگر امکان ندارد دستگاه‌هاي فرستنده ويجر کار کنند.
در دهه‌ي ۶۰ ميلادي تور بزرگ بررسي سيارات بيروني پيشنهاد شد. اين پيشنهاد در ناسا در سال‌هاي ۱۹۷۰ به اجرا گذاشته شد. پايونير ۱۰ با تجربه‌اي که براي ناسا داشت، به پروژه‌ي ويجر کمک کرد تا نمونه‌اي مشابه با حساسيت بيشتر براي بررسي سيستم سياره‌اي مشتري ساخته شود. ويجر ۱ در واقع همان مارينر ۱۱ است! بعداً نام آن عوض شد. مارينر پروژه‌اي ديگر بود که بودجه‌ي جداگانه‌اي داشت. ولي اين طرح به صورت جدا بنام ويجر مورد بررسي قرار گرفت و اجرايي شد.
 |
هردو فضاپيماي ويجر يک لوح طلايي حمل مي‌کنند روي آن ويدئو صوت ضبط شده تا اگر روزي به اصطلاح نويسنده‌هاي علمي تخيلي صيد شد، خوانده شود (در شکل توضيحات لازم را مي‌بينيد.) در اين لوح وضعيت حيات، تصاوير حيات، و گستره‌اي از داده‌هاي علمي که ميشد روي اين لوح قرار گيرد، ضبط شد. به چند زبان خوشامد گويي وجود دارد که منشي و ژنرال سازمان ملل و همينطور ايالات متحده در آن شنيده مي‌شود. صداي بچه، نهنگ‌ها، چند سبک موسيقي، موج‌هاي دريا در بخش صوتي اين لوح فشرد آمده. |
طرح ويجر
ويجر ۱ در JPL ساخته شد. ۱۶ موتور هيدرازين، ژيروسکوپ ۳ محوري، و ابزارهاي آزمايشگاهي چون حسگر خورشيدي براي ارتباط راديويي با زمين دارد. در مجموع اين ابزار بخشي از سيستم کنترل مفصلي و حرکتي هستند. ابزارهاي پشتيبان و ۸ موتور رانشي هم در ان تعبيه شده است. ۱۱ ابزار علمي در آن براي بررسي اجرام مختلف در فضا از جله سيارات در آن کار گذاشته شده‌است.
سيستم ارتباطي
سيستم راديويي ويجر ۱ بنا به محدوده‌ي منظومه‌ي شمسي طراحي شده بود. يک ديش هذلولي ۲.۷ متري با حساسيت بالا براي ارسال و دريافت امواج راديويي از طريق سه ايستگاه شبکه‌ي اعماق فضا (DSN). ويجر ۱ به صورت عادي داده‌ها را از هميت طريق به زمين مي‌فرستد که ۱۸ کانال ارتباطي دارد. فرکانس‌هاي مورد استفاده آن ۲۲۹۶.۴۸۱۴۸۱ مگاهرتز و يا در صورت لزوم ۸۴۲۰.۴۳۲۰۹۷ مگاهرتز هستند. سيگنال‌هاي زمين به ويجر در پهناي باند ۲۱۱۴.۶۷۶۶۹۷ مگاهرتز است. وقتي ويجر ۱ نتواند با زمين به‌طور مستقيم ارتباط برقرار کند، نوار ضبط شده‌اش تا ۶۹.۶۳ کيلوبايت ذخيره داده‌ها در زمان ديگري ارسال مي‌شود. در سال ۲۰۱۳، ۱۷ ساعت طول کشيد تا سيگنال ارسالي به زمين برسد.
برق
ويجر ۱ سه مولد راديوايزتوپ گرمايي دارد. هرکدام از آن‌ها ۲۴ کره‌ي اکسيد پلوتونيم ۲۳۸ دارند. نيمه عمر آن ۸۷.۷ سال است. ولي ويجر ۱ تا سال ۲۰۲۵ با کارکرد بقيه‌ي قسمت‌هايش بيشتر کار نمي‌کند.
کامپيوترها
برخلاف ديگر ابزار ويجر ۱، گيرنده نور مرئي ان مستقل نيست. پارامتر تصويربرداري ديگري آن را کنترل مي‌کند که شامل يک بُرد ديجيتال است. از دهه ۹۰ به اينطرف دستگاه‌هاي مستقلي شدند. کنترل‌هاي مفصلي و حرکتي، وظيفه‌ي نکه داشتن دوربين به سمت را به عهده دارند.
صفحه‌ي ويجر ۱