المپياد جهاني فيزيك
 پيوندهاي المپياد فيزيك
 
 مشتری: غول منظومه شمسی
مشتری: غول منظومه شمسیزنگ تفريح فيزيك
مشتري بزرگترين سياره‌ي منظومه‌ي شمسي است. به همين خاطر در ميان روميان باستان به عنوان پادشاه همه‌ي خدايان شناخته مي‌شده و در ميان يونانيان باستان نيز زئوس، خداي خدايان نام گرفته بود.

 
 
  مشتري براي تحول ديدگاه بشر نسبت به عالم سياره‌ي بسيار مهمي ‌تلقي مي‌شود، زيرا در سال ۱۶۱۰ گاليله با تلسکوپ ساده و ابتدايي خود توانست چهار قمر را ببيند که به دور اين سياره در گردش هستند. اين چهار قمر که عبارتند از ‌يو، گانيمد، کاليستو و اروپا امروزه به عنوان قمرهاي گاليله‌اي مشهور هستند. در واقع هنگامي ‌که گاليله اين قمرها را ديد، اولين باري بود که بشر مي‌ديد اجرام سماوي به دور جرمي ‌غير از زمين مي‌گردند. در ديدگاه بطلميوسي آن دوره تصور بر اين بود که همه‌ي اجرام سماوي به دور زمين مي‌گردند و زمين مرکز عالم است. کشف گاليله دليلي محکم در رد اين تئوري بود. 
 
خصوصيت‌هاي فيزيکي:
مشتري سنگين ترين سياره‌ي منظومه‌ي شمسي است. به طوري که اگر جرم همه‌ي سياره‌هاي ديگر را با هم جمع کنيم، تقريباً نصف جرم مشتري مي‌شوند. مشتري سياره‌اي است که اگر ۸۰ برابر پرجرم تر بود، تبديل به ‌يک ستاره مي‌شد. اتمسفر غليظ مشتري مانند خورشيد عمدتاً از هيدروژن و هليم تشکيل شده است. مشتري با چهار قمر بزرگ و تعداد زيادي قمر کوچک، به نوعي شبيه‌سازي خورشيد و منظومه‌ي شمسي است. حجم اين سياره به‌اندازه‌اي است که مي‌توان ۱۳۰۰ کره‌ي زمين را در داخل آن جاي داد.
 
 
 
 
روي لايه‌ي فوقاني اتمسفر مشتري کمربندهاي رنگارنگي ديده مي‌شوند. اين کمربندها ناشي از طوفان‌هاي شرقي غربي اتمسفر مشتري هستند که سرعت آن‌ها گاهي تا ۶۴۰ کيلومتر بر ساعت مي‌رسد. نواحي سفيد رنگي که در اين ابرهاي رنگارنگ ديده مي‌شوند  کريستال‌هاي آمونياک‌ يخ زده هستند. نواحي کمي ‌تيره تر علاوه بر آمونياک، عناصر شيميايي ديگري هم دارند. تيره ترين ابرهايي که در جو مشتري ايجاد مي‌شوند، ابرهاي طيف آبي تيره هستند. اين کمربندهاي ابري به مرور زمان تغيير مي‌کنند و اگر کسي زير اتمسفر اين سياره بايستد، شايد بتواند باران‌هاي بلوري و الماسي را مشاهده کند.   
 
بدون شک خارق‌العاده ترين ويژگي مشتري وجود لکه‌ي قرمز رنگي است که روي اين سياره قرار گرفته است. اين لکه حدود ۳۰۰ سال است که بر سطح مريخ نمايان شده و آنقدر بزرگ است که قطرش در بيشترين حالت سه برابر قطر کره‌ي زمين مي‌شود. اين لکه در حقيقت طوفاني سهمگين اما ساکن است که بر خلاف جهت حرکت عقربه‌هاي ساعت به دور خود مي‌گردد و سرعتش حدود ۳۶۰ کيلومتر بر ساعت است. احتمالاً رنگ قرمز روشن و گاهي اوقات قرمز مايل به قهوه اي اين لکه به دليل وجود ترکيب‌هاي گوگرد و فسفر در ميان کريستال‌هاي آمونياک است. لکه‌ي سرخ مشتري گاهي بزرگ شده و گاهي مساحتش دوباره کم مي‌شود. اخيراً شواهد رصدي نشان مي‌دهند که اين لکه در حال محو شدن است. 
 
 
 
 
ميدان مغناطيسي بسيار شديد مشتري قوي ترين ميدان مغناطيسي در ميان سياره‌هاي منظومه‌ي شمسي است و شدت آن ۲۰۰۰۰ بار بيشتر از شدت ميدان مغناطيسي زمين است. اين ميدان مغناطيسي ذره‌هاي باردار الکتريکي را به دام مي‌اندازد و موجب ايجاد تابش‌هاي شديدي مي‌شود که براي انسان بسيار مضر هستند. شدت اين تابش‌ها آنقدر زياد است که حتي فضاپيماهايي مانند کاوشگر گاليله نيز با وجود ابزارهاي ايمني کامل از آن‌ها آسيب ديده‌اند. ذره‌هاي باردار و تابش‌هاي اطراف مشتري در جهت خورشيد تا سه ميليون کيلومتر و در جهت مخالف خورشيد تا‌ يک ميليارد کيلومتر حضور دارند.
 
حرکت وضعي مشتري (حرکت به دور خودش) بسيار سريع است و‌ اندکي کمتر از ده ساعت طول مي‌کشد تا مشتري‌ يک بار به دور محور خود بگردد. اين حرکت در مقايسه با زمين که هر 24 ساعت ‌يکبار‌ يک دور حرکت وضعي‌اش را کامل مي‌کند بسيار سريع است و باعث شده که مشتري در استوا کمي ‌عريض تر و در قطب‌ها کمي ‌فشرده تر باشد. به همين دليل شکل هندسي مشتري کره‌ي کامل نيست و شعاع آن در استوا هفت درصد بيشتر از شعاعش در سمت قطبها است. 
 
 
 
 
مشتري امواج راديويي نسبتاً قوي ساطع مي‌کند و اين امواج از زمين قابل دريافت هستند. اين تابش‌ها دو دسته هستند: هنگامي ‌که قمر‌يو در حال عبور از مناطق فشرده‌ي ميدان مغناطيسي مشتري است، اين تابش‌هاي راديويي شدت گرفته و الگويي خاص را ايجاد مي‌کنند، و تابش‌هاي دائمي ‌مشتري از ذراتي با انرژي‌هاي بالا که در کمربندهاي تابشي اين سياره وجود دارند. ستاره‌شناسان با کمک اين تابش‌ها مي‌توانند اطلاعاتي درباره‌ي اقيانوس‌هايي که روي قمرهاي مشتري شکل گرفته‌اند به دست آورند. 
 
ساختار و ترکيب:
ترکيب‌هاي حجمي ‌اتمسفر: ۸۹.۸ درصد هيدروژن مولکولي، ۱۰.۲ درصد هليم، مقادير ناچيزي متان، آمونياک، اتان، آب، آيروسل‌هاي آمونياک
ميدان مغناطيسي: تقريباً ۲۰۰۰۰ برابر قوي تر از ميدان مغناطيسي زمين
ترکيب‌هاي شيميايي: مشتري ‌يک هسته‌ي چگال با ترکيب نامعلوم دارد که به وسيله‌ي لايه‌اي از هيدروژن و هليم مايع احاطه شده است. اين لايه را نيز اتمسفري از هيدروژن مولکولي در بر گرفته است. 
ساختار داخلي: هسته‌ي مشتري ‌اندکي کمتر از ده برابر کره‌ي زمين جرم دارد. لايه‌ي هيدروژن و هليم اطراف هسته حدود هشتاد تا نود درصد قطر اين سياره را تشکيل مي‌دهد. 
 
مدار و گردش:
فاصله‌ي متوسط از خورشيد: ۷۷۸۴۱۲۰۲۰ کيلومتر ‌يا ۵.۲۰۳ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
حضيض (کمترين فاصله تا خورشيد): ۷۴۰۷۴۲۶۰۰ کيلومتر‌ يا ۵.۰۳۶ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
اوج (بيشترين فاصله تا خورشيد): ۸۱۶۰۸۱۴۰۰ کيلوکتر ‌يا ۵.۳۶۶ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
 
 
 

منبع:
 
منابع مفید:
 
Pioneer 10 - WIKI
Voyager 2 - WIKI
ماموریت های مشتری در ناسا:
 
1394/12/6 لينک مستقيم

نظر شما پس از تاييد در سايت قرار داده خواهد شد
نام :
پست الکترونيکي :
صفحه شخصي :
نظر:
تایید انصراف
 
 المپياد فيزيك

 

     

 

 

صفحه‌ي اصلي

     

 

راهنماي سايت

     

 

 

آموزش

     

 

بانك سوال

     

 

 

مسابقه

     

 

 

زنگ تفريح

     

 

 

مصاحبه و گزارش

     

 

 

معرفي كتاب

     

 

 

مشاوره

     

 

 

پرسش‌و‌پاسخ‌علمي

     

 

اخبار

 

فعاليت‌هاي علمي

 سايت‌هاي المپياد فيزيك
 بازديدها
خطایی روی داده است.
خطا: بازديدها فعلا" غیر قابل دسترسی می باشد.