چرا پشهها برخي آدمها را بيشتر ميگزند؟
حملهي گزينشي پشهها به اشخاص در زمرهي پديدههاي عجيبي است كه هنوز براي آن پاسخ روشني پيدا نشده هرچند كه دانشمندان توانستهاند يك گام بلند براي دستيابي به پاسخ نهايي بردارند و ريشهي ماجرا را دستكم در مورد افراد مبتلا به مالاريا مشخص سازند.
بهنوشتهي هفتهنامهي «نيو ساينتيست» محققان كشف كردهاند كه پارازيت و انگل مالاريا، در زماني كه آماده ميشود از بدن يك بيمار به بدن قرباني بعدي منتقل شود عملاً كاري ميكند كه پوست افرادي كه انگل وارد بدنشان شده رايحهي جاذبي براي پشه داشته باشد.
به اين ترتيب پارازيت پشه را به بدن قرباني جلب ميكند و سپس از طريق جريان خون قرباني وارد بدن پشه شده و براي ورود به بدن قرباني بعدي آماده ميگردد. اما دانشمندان هنوز نميدانند كه انگل مالاريا چگونه چنين كاري را انجام ميدهد.
بهگفتهي «ژاكوب كوئيلا» از دانشگاه «پي ير و ماري كوري» در پاريس - كه تحقيق اخير را در كنيا به انجام رسانده - انگل مالاريا شيوهي انتقال خود را از درون بدن بيمار طراحي ميكند.
كوئيلا به اتفاق همكارانش سه چادر در اطراف محفظهپشههايي كه حاوي انگل مالاريا نبودند قرار داد. در چادر اول يك كودك مبتلا به انگل مالاريا آمادهي انتقال را جاي داد. در چادر دوم كودكي مبتلا به انگلي كه هنوز در مرحله انتقال قرار نداشت و در چادر سوم كودكي كه به مالاريا مبتلا نبود.
او آنگاه با به حركت در آوردن هوا بهنحو ملايم با استفاده از يك پنكه، رايحهي بدن اين سه كودك را بهسمت محفظهاي كه پشهها در آن جاي داشتند حركت داد. پس از تكرار اين آزمايش با 12 كودك داوطلب مشاهده شد كه تعداد پشههايي كه كودك داراي انگل آمادهي انتقال را نيش زدند دو برابر پشههايي بود كه دو كودك ديگر را گزيدند.
همين آزمايش با شركت همين كودكان داوطلب پس از آنكه اين كودكان با داورهاي ضدمالاريا مداوا شده بودند تكرار شد. در اين حال مشاهده شد كه پشهها از كودكاني كه در نوبت اول بيش از بقيه گزيده شده بودند دوري ميگزينند. به اين ترتيب روشن شد كه جذب شدن پشهها بهسمت اين كودكان ناشي از وجود پارازيت و انگل مالاريا در بدناشان بوده است.
دانشمندان در گذشته به اين نكته پي برده بودند كه انگل مالاريا زماني كه وارد بدن پشهي آنوفل ميشود، كاري ميكند كه اين پشه برشمار موارد گزيدن بدن قربانيان بيافزايد.
اما اين نخستين بار است كه روشن شده اين انگل بدن انسان را نيز بهنفع خود دستكاري ميكند و آن را در خدمت ميگيرد.
بهگفتهي «جو لاينز» از مدرسهي بهداشت و بيماريهاي مناطق حاره، آنچه كه در اين بررسيها آشكار شده از اين حيث جالب توجه است كه بهنظر ميرسد در اين ارتباط متقابل ميان انگل و پشه و انگل و انسان، اين صرفاً انگل است كه منتفع ميشود.
دانشمندان اكنون درصددند مشخص سازند چه عاملي موجب ميشود بوي بدن شخصي كه انگل در بدن وي آماده انتقال است تغيير كند. تشخيص اين عامل ميتواند زمينه را براي يافتن راههايي جهت مقابله با آن آماده سازد.