در یک مطالعه‌ی جدید بیان شده است که فسیل نویافته‌ای از دوران ژواسیک، نشان می‌دهد که اجداد تریسراتوپس‌ها، بسیار پیش از آن‌چه تاکنون تصور می‌شد می‌زیسته‌اند.
به تازگی، فسیلی با اندازه‌ای تقریبا نزدیک به یک سگ کشف شده، که از خویشاوندان تریسراتوپس است و دارای جمجمه‌ای با ظاهری جذاب است که با برآمدگی‌های استخوانیِ شگفت‌انگیزی پوشانده شده‌است.
تریسراتوپس (Triceratops) یا سه‌شاخ‌چهره، دایناسوری شاخ‌دار و گیاه‌خوار از دورهٔ کرتاسه می‌باشد.
این دایناسور نویافته، Hualianceratops wucaiwanensis ( یا صورت زینتی-ornamental face) نام گرفته است. بنا به گزارشی که محققان در مجله PLoS ONE منتشر کرده‌اند، این فسیل بقایای دایناسوری است که در حدود 160 میلیون سال پیش می‌زیسته است. و این بدان معناست که قدیمی‌ترین فسیل یافت‌شده از فروراسته‌ی شاخ‌چهره‌سانان Ceratopsia است. که تریسراتوپس‌ها نیز یکی از گونه‌های این فروراسته است.
با وجود این که این فسیل نویافته "صورت زینتی" نامیده شده است، اما محققان به درستی نمی‌دانند که این برآمدگی‌های استخوانی بر روی جمجمه‌ی فسیل دقیقا به چه دردی می‌خورده‌اند.
جیم کلارک، یکی از همکاران مطالعاتی این تحقیق، از دانشگاه جرج واشنگتن به این موضوع که این فسیل متعلق به شاخ‌چهره‌سانان باشد، شک دارد، او می‌گوید که این تنها یک پاکی‌سفالوسور Pachycephalosaurus است که متعلق به فروراسته‌ی ستبرسرخزندگان Pachycephalosauria است.( افراد این فرو راسته نیز بر روی جمجه‌شان تعداد زیادی برآمدگی‌های استخوانی دارند.)
نیک لانگریچ، دیرین شناس دانشگاه باث انگلستان که در این تحقیق همکاری نداشته‌است می‌گوید: این واقعا خارق‌العاده است. سایر فسیل‌های هم‌خانواده‌ی تریسراتوپس تنها یک یقه‌ی استخوانی داشته‌اند و این فسیل جدید، یک نقطه عطف در اکتشافات دیرین‌شناسی است
لانگریچ به عنوان یک پیشنهاد می‌گوید که این شیارها بر روی جمجمه‌ی صورت زینتی، می‌توانند به منظور جلوگیری از آسیب‌دیدن رگ‌های خونی صورت این دایناسور در درگیری‌ها باشد. او از زرافه‌ها و گاو مشک‌ها (muskoxen) به عنوان مثال‌هایی نام می‌برد که برآمدگی‌های استخوانی مشابهی بر روی جمجمه‌شان دارند که در منازعات بر سر جفت و قلمرو کاربرد دارد. او در ادامه اضافه می‌کند که درست است که این یک حیوان کوچک است، اما معمولا حیوانات بسیار کوچک، بیشتر در حال مبارزه هستند.
این مطالعه در مورد صورت زینتی، به ما می‌گوید که باید یک بار دیگر، شجرنامه‌ی دایناسورها را از نو مرتب کنیم، صورت زینتی به ما پنج زادراه تکاملی متفاوت از شاخ‌چهره‌سانان را پیشنهاد می‌کند. که در آن، آن‌ها قبل از 150 میلیون سال پیش، یعنی قبل از ازدیاد فوق‌العاده‌ی گونه‌های دایناسور نیز زندگی می‌کرده‌اند.
جیم کلارک در این مورد می‌گوید: این به ما نشان می‌دهد که ما به صورت خاص، در مورد دوران ژوراسیک، چقدر کم می‌دانیم و چقدر برای اکتشاف باقی مانده است.
این فسیل اولین بار، توسط یک هیئت اعزامی مشترک چینی- آمریکایی، در یک سایت در شمال غربی چین کشف شد. این سایت China’s Shishugou Formation مربوط به دوران ژوراسیک پسین است. قبل‌تر در این سایت، انواعی از یین‌لانگ (Yinlong) یا نهان‌اژدها، کشف شده بود. دایناسوری مربوط به دوران ژوراسیک پسین که تقریبا هم اندازه‌ی یک گوسفند بوده‌است و پسرعموهای باستانی تریسراتوپس‌ها محسوب می‌شده‌است. یین‌لانگ‌ها بر روی دو پا راه می‌رفته اند و جونده‌های گیاه‌خواری بوده‌اند که دارای فکی مانند منقار‌طوطی بوده‌اند.
اما در میان بقایای یین‌لانگ‌ها، محققان چیز مشکوکی پیدا کردند.یک فسیل که از آن، یک
جمجمه و قسمتی از پای عقب باقی مانده بود. در آن زمان، این فسیل عجیب و غریب باعث شک در میان دیرین‌شناسان شد. اما با این حال، این فسیل نیز به همراه سایر یین‌لانگ‌های یافت شده به مرکز دیرین‌شناسی پکن فرستاده شد، جایی که دوازده سال بعد، سرنوشت این فسیل را عوض کرد.
در سال 2014، هنگامی که که فنگلو هان (Fenglu Han) از دانشگاه علوم زمین چین، در طی پروژه‌ی دکترای خودش، مشغول بررسی مجدد بقایای
فسیل‌ها بود، متوجه شد که این استخوان‌ها، اسرار دیگری هم با خودشان دارند. این استخوان‌ها متعلق به یک یین‌لانگ نبودند. او متوجه شد که این جمجمه‌ی یک گونه‌ی جدید است. که البته خویشاوندی
نزدیکی با یین‌لانگ‌ها دارد. اما خب، کمی فربه‌تر از آن‌هاست. این کشف بزرگی بود که امروزه باعث می‌شود موزه‌های سراسر جهان، مجبور شوند شجره‌نامه‌هایی دایناسورهایی که بر روی دیوارهای‌شان نصب کرده‌اند. کمی تغییر دهند.
منبع :
متن مقاله اصلی به همراه تصاویر با جزئیات از فسیل‌های تازه کشف شده را در لینک زیر بخوانید:
منابع برای مطالعه بیشتر :
دایناسورها
دیرینه شناسی
فسیل
دوره کرتاسه
تکامل جانوران
طبقه بندی دایناسورها