|
باريكه‌اي از پرتو گاما حدود سه بار در ثانيه از جسم درخشاني 10000 هزار سال قبل به زمين رسيد. اين جسم توسط تلسكوپ فرمي كشف و «تپ‌اختر» (Pulsar) ناميده شد. يعني اولين سوسوهاي آسماني كه ما از پرتو گاما دريافت كرديم. پيتر مايكلسون از دانشگاه استانفورد از محققان اصلي در اين طرح (تلسكوپ فضايي فرمي) مي‌گويد:«اين اولين نمونه از تپ‌اخترهايي بود بينش جديدي درباره‌ي نوع جديدي از احرام سماوي كه ما مي‌شناختيم، بود».
|
|
|
شكل 1. طرح‌واره‌اي از تپنده‌اي همراه با جت اخترفيزيكي
(فواره‌هاي ) صورتي رنگ و ميدان‌هاي مغناطيسي آن.
البته شمايه‌اي از خطوط كه ذرات مقيد آن‌ها شده و در
دو جهت متفاوت ذرات پرتاب مي‌شوند. و همراه با چرخش
پديده‌اي مانند فانوس ديده مي‌شود. |
تپ‌اخترهاي پرتو گاما (يعني فقط پرتو گاما ساطع مي‌كنند)، در بقاياي ابرنواختري بنام CTA1 هستند كه 4600 سال نوري دورتر از صورت فلكي قيفاووس واقع شده است. پرتو فانوس دريايي مانند آن راه زمين را هر 316.86 هزارم ثانيه جاروب مي‌كند. اين تپ‌اختر كه 10000 سال پيش شكل گرفته هزار برابر خورشيد ما انرژي در ثانيه ساطع مي‌كند.
تپ‌اختر ستاره‌اي نوتروني‌ست كه به سرعت دور خودش مي‌چرخد. وقتي اين ستاره‌ي پُرجرم منفجر شود، هسته‌ي مركزي فشرده‌ي آن از دو سوي كروي آن شروع به تابش و پرتاب ذرات بنيادي مي‌كنند. و در حين چرخش اين دو درست مانند دو مخروط نوري فانوس دريايي عمل مي‌كنند. اخترشناسان حدود 1800 تپ‌اختر را فهرست كرده‌اند. هرجند كه آن‌ها از طريق پالس‌هايشان در امواج راديويي يافت مي‌شوند. برخي از اين اجسام باريكه‌هاي پرانرژي ديگري نيز در نور مرئي و پرتو ايكس دارند. با اين حال منبعي كه در CTA1 قرار دارد، فقط پالس‌هايي برحسب انرژي گاما ساطع مي‌كند.
|
|
|
شكل 2. |
 |
|
شكل 3. |
آليس هاردينگ يكي از اعضاي تيم مي‌گويد:«گمان مي‌رود منطقه‌اي كه پرتو گاما پالسي را ساطع مي‌كند پهن‌تر از پالس‌هاي راديويي كم انرژي‌تر است. ممكن است اين پرتو راديويي هرگز به سمت زمين حركت نكند، بنابراين هرگز آن را نمي‌بينيم. ولي پرتو گاما كه پهن‌تر است،مسير ما را طي خواهد كرد.»
دانشمندان براين باورند كه CTA1 نخستين جمعيت بزرگ چنين اجرامي را در خود دارد. استيون ريتس مي‌گويد:«اين تلسكوپ زميني بزرگ با آشكار‌سازي اجسامي در اين گستره‌ي طول‌موج، ما را براي رديابي جمعيت منحصر به فرد تپ‌اخترهاي كهكشاني آماده مي‌كند. در غير اين صورت نمي‌توانستيم حتي دريابيم كه اصلا وحود دارند.» |