حیوانات روش های مختلفی برای استتار در طبیعت دارند. این بار هم سری می زنیم به دنیای حیوانات.
می تونی من رو ببینی؟!
در طبیعت هر مزیت و برتری موجب افزایش شانس زندگی برای جانداران می شود و به همان اندازه شانس او را برای تولید مثل و ازدیاد نسل بیشتر می کند. رقابت بر سر بقاء، فشار تکاملی بسیار زیادی ایجاد می کند که موجب می شود جانوران راه های متفاوتی را برای سازش با محیط زندگی خود انتخاب کنند. یکی از این راه ها تغییر دادن شکل و استتار در محیط است.
بعضی از حیوانات از نظرها پنهان می شوند تا غذا نشوند، بعضی استتار می کنند تا دیگران را غذای خود کنند . بعضی هم اصلا خود را پنهان نمی کنند بلکه شبیه موجود ترسناک یا خطرناکی می شوند تا غذای حیوان دیگر نشوند.
تقلید Mimicry و استتار Camouflage دو رفتار برای پنهان شدن از چشم سایرین است.
تفاوت این دو رفتار در این است که در تقلید یک جانور شبیه موجود دیگری می شود مثلا نوعی بید که برای طعمه نشدن شکل و طرح ظاهری یک پروانه ی سمی را تقلید می کند. و یا طرح های روی بال گونه هایی از پروانه که شبیه یک چشم بزرگ به نظر می آید.
شکل 1: شکل 2:
در این شکل لکه ی سیاه روی بال پروانه شبیه چشم یک پرنده است.
شکل: اما در رفتار استتار، حیوان از شکل ها و طرح هایی تقلید می کند که شبیه محیط زندگی اش است و به این طریق خود را در محیط استتار می کند.
شکل 4و5 برای مثال جانورانی که به شکل ترکه ی خشک یا تنه درخت و برگ یا گل هستند.
شکل :مخفی شدن معمولا زمانی موثر است که جانور ساکن و بی حرکت است. اما برای جانورانی که در طول روز به دنبال غذا می گردند، توانایی انطباق شکل با محیط ترفند بسیار خوبی برای پنهان شدن از چشم صیادان است.
از طرفی جانورانِ دارای این قابلیتِ استتار ممکن است صیادان فعال و متحرکی در شب باشند و در روز و در زمانی که ساکن و بی حرکت اند از استتار برای شکارکردن استفاده کنند. شکل
درجه یا میزان این استتار در طبیعت از ساده تا پیچیده است.
شکل :
بعضی فکر می کنند که مخفی شدند! و بعضی ها به صورت کاملا حرفه ای در جلوی چشمان شما مخفی می شوند.
رفتار و توانایی های صیاد هم بر روی میزان و شکل استتار در صید تاثیر می گذارد. مثلا اگر صیاد قدرت بینایی کمی داشته باشد یا دارای دید رنگی نباشد صید نیازی به استتار رنگی ندارد. برای مثال طرح یا رنگ گورخر ممکن است هیچ ارتباطی به محیط زندگی اش یعنی علفزار نداشته باشد اما از آنجایی که صیاد این جانور یعنی شیر دارای دید غیر رنگی است طرح های سیاه و سفید و راه راه بدن گورخر کاملا این حیوان را در علفزار از دید شیر پنهان می کند.
شکل : به هر حال در دنیای جانوران هیچ دو طرفی بی‌کار نمی نشیند. در واقع نوعی تکامل فرگشتی بین صیاد و صید وجود دارد. هر چه صید با مهارت بیشتری خود را مخفی کند، صیاد هم توانایی حسی خود را برای شناسایی صید بهتر خواهد کرد.
بعضی از جانوران مقلد رفتار های کاملا حرفه‌ای برای استتار دارند مثلا حرکت های طبیعی را شبیه سازی می کنند. برای نمونه حرکت یک برگ در باد.
بعضی ها مواد طبیعی را برای پوشش و پنهان شدن زیر آن انتخاب می کنند. مثل لاک پشتی که لاک خود رابه وسیله جلبک ها می پوشاند تا شبیه یک صخره جلبکی به نظر بیاید. نوعی خرچنگ به نام خرچنگ آذینگر یا آرایشگر به شکل جالبی بخش هایی از گیاهان و حیوانات دیگر را به بدن خود وصل می کند و به این ترتیب دائما قیافه ی خود در محیط اش تغییر می دهد.
2تاشکل:
این هم نوع دیگه ای از استتار: 2تاشکل
بعضی از حیوانات به شکلی رشد و نمو پیدا می کنند که از نظر فرم و شکل و رنگ شبیه محیط اطرافشان باشند. این حیوانات بیشتر شبیه سنگ، برگ، ترکه های خشک، ماسه و حتی شبیه فضولات پرندگان هستند!!
4تا شکل
ایجاد رنگ در جانوران به 2 صورت است.
پیگمان های طبیعی که طیف مشخصی از نور را جذب می کنند و بقیه طیف ها را بازتاب می دهند که بصورت رنگ مرئی قابل دیدند. در سوسمار ها این تغییر رنگ توسط کروماتوفور هایی که در جدار پوست این حیوان است اتفاق می افتد. سوسمار ها و بزمجه ها فقط برای استتار تغییر رنگ نمی دهند بلکه در حالت های روحی متفاوت هم رنگشان تغییر می کند.
ساختار های فیزیکی میکروسکوپی که مانند منشور عمل می کنند به این معنی که نور را پراکنده می کنند و تولید رنگی می کند که با رنگ پوست جانور متفاوت است. مثل رنگ مو یا خز سفید رنگ خرس قطبی که دارای موهای شفافی است .رنگ پوست این جانور سیاه است. |
بعضی از حیوانات واکنش های رنگی به محیط اطراف می دهند یعنی رنگشان با رنگ محیط تغییر می کند. این تغییر رنگ ممکن است آنی و در زمان احساس خطر باشد یا حتی تغییر رنگ فصلی.
از حیواناتی که به شکل جالبی رنگ عوض می کنند بزمجه ،مارمولک و سوسمار های کوچک هستند. این تغییر رنگ در این گونه ها بسیار سریع اتفاق می افتد.
شکل ها
تعداد زیادی از ماهی ها هم قابلیت تغییر رنگ دارند.
شکل
هزاران هزار جانور وجود دارند که به روش هایی که گفتیم استتار می کنند یا تغییر قیافه می دهند و متاسفانه امکان گذاشتن تمام تصاویر آنها وجود ندارد. و شاید هزارها گونه وجود داشته باشد که به دلیل مهارت زیادشان در استتار هنوز توسط جانورشناسان شناسایی نشده باشند اما هر چه که در این دنیای شگفت انگیز جانداران هست واقعا زیباست.