آشکارسازي مشخصه‌هي پنهان خورشيد در رنگ‌ها
سیستم بینایی انسان یک نمونه ی شگفت انگیز از مهندسی‌های طبیعت است که قابلیت‌هایش بسیار فراتر از بهترین لنزها و دوربین‌هاست. برای مثال، چشم انسان در یک روز آفتابی و پُرنور و تضاد نوري، پدیده های بسیاری را در نور خورشید و در سایه تشخیص می دهد که دوربین ها قادر به ثبت آن نیستند.
با این حال، آنچه چشم ما می بیند در مقایسه با آنچه واقعاً وجود دارد بسیار محدود است. این واقعیت در تصویر رنگارنگ خورشید دیده می شود. این تصویر توسط ناسا ارائه شده تا قابلیت های رصدخانه ی دینامیکی خورشیدی را نشان دهد. رصدخانه ی دینامیکی خورشیدی یک ماهواره ی مدارگرد است که به طور مداوم خورشید را نظارت می کند.
ابزارهای این مدارگرد دارای حسگرهای طول موج هایی هستند که ما نمی توانیم آن ها را ببینیم. در شکل بالا هر قطعه از خورشید، در واقع نمایشی از خورشید در یک طول موج خاص است. مشاهده ی خورشید در طول موج های مختلف به دانشمندان اجازه می دهد که ویژگی های مختلفی را از سطح خورشید و اتمسفر آن که تاج خورشیدی نام دارد دریابند.(ويديو)
تصويري از خورشيد که رصدخانه‌ي ديناميک خورشيد گرفته. قطاع‌هاي کلوچه‌اي در طو‌موج‌هاي مختلف نور هستند که براي چشم قابل آشکارسازي هستند. هر رنگ مشخصه‌هاي متفاوتي از سطح خورشيد و تاجش برملا مي‌کند. (NASA Goddard Space Flight Center)
در اینجا با بیان چند مثال نشان می دهیم که هر رنگ چه ویژگی هایی را نشان می دهد:
زرد: این رنگ دارای طول موجی از مرتبه ی 5800 آنگستروم است که از موادی با دمای حدود 5700 درجه ی سلسیوس ساطع می شود. این موج ویژگی های سطح خورشید را برای ما فاش می کند.
سبز: نور فرابنفش با طول موج 94 انگستروم را نشان می دهد. این نور از اتم هایی هزار برابر داغ تر ساطع می شود. در واقع دمای اتم هایی که نور فرابنفش ساطع می کنند 6300000 درجه ی سلسیوس است. زبانه های خورشیدی که بسیار داغ هستند در این طول موج تابش دارند.
قرمز: طول موج دیگری از امواج فرابنفش شدید را نشان می دهد که مقدار عددی آن 304 آنگستروم است. پلاسمای ایجاد شده از یون های هلیوم دوبار یونیده، دومین عنصر فراوان اتمسفر خورشید، این نور را منتشر می کنند. این نور منجر به تشخیص حلقه های بسیار عظیم پلاسما می شود که هم ارز میدان مغناطیسی خورشید هستند.
ویدیوی زیر خورشید را با فیلتر طول موج دوم نشان می دهد. این ویدیوی جذاب و زیبا در سال 2012 توسط رصدخانه ی دینامیکی خورشیدی تهیه شده است: اينجا را کليک کنيد.
ابتدا یک زبانه ی نسبتاً قدرتمند خورشیدی منفجر می شود و مقداری از مواد سطح خورشید فوران می کنند. این پدیده به فوران تاج خورشیدی معروف است. سپس آتش بازی دیدنی خورشید آغاز می شود. حلقه های عظیم از مواد درخشان به عنوان باران خورشیدی شناخته می شوند. این پدیده هنگامی ایجاد می شود که پلاسما در امتداد خطوط میدان مغناطیسی سرد و چگال شود.
با شعله ور شدن سطح خورشید و فوران تاج، میدان مغناطیسی خورشید به سمت بیرون متورم می شود. در حالت عادی این پدیده دیده نمی شود، اما پلاسمای درخشان مانند یک ردیاب آن را آشکار می کند. باران پلاسما یک روز کامل ادامه پیدا می کند (در فیلم این مدت زمان حدود 4 دقیقه است) و با پراکنده شدن تورم مغناطیسی خورشید، باران پلاسما نیز خاتمه می یابد.
تصاوير SDO خورشيد در طول موج‌هاي مختلف
NASA Goddard Space Flight Center
و اما عکس بالا، یک تصویر ترکیبی از 13 طول موج است که رصدخانه‌ی دینامیکی خورشیدی می تواند آن‌ها را تشخیص دهد.
بدیهی است که شما نباید با چشم غیر مسلح به خورشید نگاه کنید، چون در این صورت این مهندسی طبیعت (چشم شما) آسیب می بیند. اما حال می توانید در یک روز خورشیدی در چشم ذهن خود پدیده های شگفت انگیز خورشیدی را در طول موج های مختلف و نادیدنی تصور کنید.
منبع:
Kaleidoscopic View of the Sun Reveals its Hidden Features
منابع مفيد:
خورشيد
شراره‌هاي خورشيدي
خورشيد نزديک‌ترين ستاره