بخش دوم
ادامه از قبل
جالب است بدانید...
واژه‌ی ازت که نخستین بار توسط لاووازیه استفاده شد، همچنان در زبان‌های ایتالیایی، لهستانی و فرانسوی به نیتروژن اطلاق می‌شود.
نیتروژن مایع در صنعت و پزشکی به عنوان سردکننده استفاده می‌شود. یکی از موارد استفاده از نیتروژن مایع، ذخیره‌سازی سلول‌های زنده در کلینیک‌های درمان ناباروری است.
نیتروژن مایع همچنین در انجماد سریع غذاها به کار می‌رود که موجب حفظ بیشتر عطر و طعم و بافت غذا می‌شود.
براساس پژوهش‌های آزمایشگاه جت پیشرانه‌ی ناسا، ۹۵ درصد از جو تیتان، بزرگترین قمر سیاره‌ی زحل را نیتروژن تشکیل داده است.
نیتروژن در ایجاد شفق‌های قطبی نقش ایفا می‌کند. برخورد الکترون‌های پرسرعت با نیتروژن موجود در اتمسفر، منجر به ایجاد شفق‌های قطبی می‌شود.
سالانه حدود ۱۵۰ تن آمونیاک با استفاده از فرآیند هابر در جهان تولید می‌شود.
ترکیبی از نیتروژن به نام آمونیوم کلرید اولین بار توسط مصریان باستان تولید شده است. آن‌ها با حرارت دادن ترکیبی از ادرار و مدفوع حیوانات و نمک این ترکیب را ساختند.
نیتروگلیسیرین یک مایع روغنی بدون رنگ است که به شدت اشتعال‌پذیر بوده و در ساخت دینامیت به کار می‌رود. این ماده حاوی نیتروژن، اکسیژن و کربن است.
پژوهش‌های فعلی:
نیتروژن همان قدر که برای انسان‌ها و سایر جانداران مفید است، می‌تواند برای محیط زیست آسیب‌زا باشد. رندی دالگرن (Randy A. Dahlgren)، پروفسور علوم خاک‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید: «گیاهان برای رشد به نیتروژن نیاز دارند. اما اغلب میزان نیتروژن موجود در خاک کمتر از چیزی است که گیاهان با آن بتوانند حداکثر بهره‌وری را داشته باشند. در کشاورزی برای حل این مشکل، کودهای حاوی نیتروژن را به خاک اضافه می‌کنند. این یعنی ما بیشتر از آنچه که برای محیط زیست بی‌خطر است، نیتروژن وارد آن می‌کنیم.
ما حتی بیش از نیاز گیاهان به خاک آن‌ها کود نیتروژن‌دار تزریق می‌کنیم، به طوری که ۵۰ درصد این کود توسط گیاهان مصرف می‌شود و مابقی وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود. برای مثال در بسیاری از چاه‌های شهر کالیفرنیا، غلظت نیتروژن مشاهده شده است. این پدیده باعث می‌شود میزان نیتروژن در آب آشامیدنی هم از حد مجاز بالاتر برود. حد مجاز مقدار نیتروژن در آب آشامیدنی ۱۰ در میلیون است. خطر دیگری نیز در کمین است. نیتروژن اضافی به آب‌های سطحی مانند دریاچه‌ها می‌رسد و جلبک‌ها از آن تغذیه می‌کنند. به این ترتیب جلبک‌ها شکوفه‌های مضری را تولید می‌کنند که سرطان‌زا هستند.»
او ادامه می‌دهد: «یکی دیگر از روش‌هایی که منجر به افزایش مقادیر نیتروژن در طبیعت می‌شود، سوزاندن سوخت‌های فسیلی توسط ما انسان‌هاست. برای مثال هنگامی که یک خودرو روشن است، از لوله‌ی اگزوز آن گازهای نیتروژن مونواکسید و نیتروژن دی‌اکسید خارج می‌شوند که هر دو در شکل‌دهی لایه‌ی ازون و تشکیل باران‌های اسیدی نقش دارند.»
در ماه اکتبر سال ۲۰۱۰ مقاله‌ای در ژورنال علم (journal Science) منتشر شد که اثرات افزایش نیتروژن را بر آلودگی آب‌های آشامیدنی و مناطق ساحلی و تغییرات آب و هوا بررسی می‌کرد. بر اساس این مقاله از ابتدای قرن بیستم، نقش بشر در افزایش نیتروژن بسیار چشمگیر و قابل توجه بوده است. پاؤل فالکوفسکی (Paul Falkowski)، نویسنده‌ی مقاله در کنفرانسی در دانشگاه راتگرز(Rutgers University) گفت: «در حقیقت در دو و نیم میلیارد سال گذشته هیچ پدیده‌ای به اندازه‌ی دخالت‌های انسانی بر چرخه‌ی طبیعی نیتروژن تأثیرگذار نبوده است.»
دکتر دالگرن دربارهی راه حل‌ها می‌گوید: «یکی از راه‌های حل این معضل، حذف نیتروژن اضافی از زمین‌های کشاورزی، روی آوردن به کشاورزی ارگانیک و بالا بردن سطح آگاهی‌های زیست محیطی در میان کشاورزان است. می‌بایست استفاده از فضولات طبیعی به جای کودهای تجاری رواج پیدا کند و همچنین کشاورزان از کودهای پلاستیکی استفاده کنند. کودهای پلاستیکی قادرند نیتروژن را به تدریج و با توجه به نیاز گیاه در دوره‌ی کشت به آن تزریق کنند.»
منبع:
Live Science
وضعیت خاک و آب پس از باران‌های اسیدی
تثبیت نیتروژن
منابع مفید:
آزمایش لاوازیه
فراوری آمونیاک
باران اسیدی
اسید نیتریک
Nytrogen Cycle
Neutrient Pollution
Nytrogen elements
Ammonia (Britanica)
Ammonia Toxicty