سه‌شنبه ۴ ارديبهشت ۱۴۰۳
 
| كاربر مهمان
 
 جشنواره از منظر دبير جشنواره - سيد محمدرضا مصطفوی
 
جشنواره از منظر دبیر جشنواره  -  فرهنگ سازی ضروری ترین اقدام دفاع غیرعامل

سید محمدرضا مصطفوی
ابتدا سخن را با تعریف قدیمی پدافند غیرعامل شروع می کنم؛ پدافند غیرعامل به مجموعه اقدامات دفاعی بدون سلاح اطلاق می شود که موجب کاهش آسیب پذیری زیرساخت های یک کشور در مقابل هر نوع حمل دشمن می باشد.
در این تعریف شما با سه کلید واژه روبرو هستید: تهدید، بدون سلاح و دفاع. در این تعریف همه نوع دفاعی که بدون سلاح صورت بگیرد، پدافند غیرعامل محسوب می گردد که شامل تمامی حوزه های غیرنظامی مانند جنگ روانی، فرهنگی، اطلاعاتی، امنیتی، اجتماعی، پزشکی و ... می شود.
باید به این نکته توجه داشت که تهدید الگوی ثابتی ندارد و همیشه متغیر است. زمانی تهدید این بود که کشوری مورد حمله زمینی دشمن قرار بگیرد، پس دیوارهای حمایتی و دفاعی چون دیوار چین ساخته شد.
ولی آیا امروز می توان با ساختن دیوار دفاعی، حفر خندق و کانال دفاع کرد؟ تهدید عنصری است پویا که از گذشته تاکنون تابع حدی از تکنولوژی است و جنگ های دنیا را به اشکال مختلفی درآورده است.
امروزه بحث ماهواره، اینترنت، بلوتوث، ایمیل می تواند تهدید محسوب می شود تا همین دیروز آب برای کشوری تهدی نبود، اما حالا خود به عاملی برای جنگ بدل شده است.
در عصر حاضر جنگ موشک و اسلحه نیست، بلکه جنگ سایبر، اطلاعات و فرهنگ است. تهدید دیگر فقط به جنگ نظامی خلاصه نمی شود و دیگر نمی توان حوزه های مشخصی برای تغییرات در تهدید متصور شد.
دیگر امروز نمی توان یک پالایشگاه را استتار کرد، چرا که سنجیده های قوی به راحتی آنها را پیدا می کنند، اما به راحتی یک ویروس سیستم کشاورزی یک کشور را می توانند نابود کنند. مثلاً آمریکایی ها با بزرگترین حملات از سوی هکرهای چيني مواجه هستند که چندی پیش نیز برق لس آنجلس را  قطع کردند.
به همین جهت امروز تعریف جدید که مجمع تشخیص مصلحت نظام از پدافند غیرعامل تصویب کرده، شامل کاهش آسیب پذیری، افزایش پایداری ملی، تداوم فعالیت ها، تسهیل خدمات اطلاع رسانی و مدیریت بحران است که این افزایش پایداری ملی فقط به معنی اقدامات نظامی نیست بلکه اقدامات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را نیز در بر می گیرد.
امروز ما باید تعاریف جدید پدافند غیرعامل را در دل مباحث اجتماعی و فرهنگی جستجو کنیم و روش شناسی پدافند غیرعامل را وارد مباحث فرهنگی کنیم.
دشمن در راهبرد تاکتیکی جدید خود عملیات روانی و فرهنگی را ابزار اصلی قرار داده است که لازم و ملزوم عملیات نظامی است. در واقع حوزه فرهنگ موجع باورها و یقیت هاست و فرهنگ جز ابزارهای اصلی مورد حمله دشمن است.
امروزه دشمن دیگر بدون خونریزی دست به تغییر نظام ها می زدند و سرزمین ها را تصرف می کند. در این شرایط رسانه هایی مثل صداو سیما و سینما، ابزار اصلی دفاع از تمامیت کشور هستند.
هالیوود به عنوان یک دستگاه نظامی برای کشور آمریکا عمل می کند و این نشان می دهد که با ساختن یک فیلم و نوشتن یک کتاب می توان کشورها را تصرف کرد، چرا که ابزار هنر برنده تر از هر سلاحی است.
این امر در حوزه نرم افزاری به معنی تولید شایعه ی یاس آور، ناامید کننده و ایجاد بدبینی در جامعه است و لذا با این کیفیت، فرهنگ به نظر ما حوزه ای از دفاع است و انسجام، وفاداری و پایداری مردم در انحصار دستگاه های فرهنگی است. طبیعتاً با چنین رویکردی اولین الزام ما مشخص کردن ادبیات این حوزه و توسعه فرهنگی است. برای فهم این ادبیات باید کلید واژه های این حوزه را بشناسیم و در مرکز علمی، دانشگاهی و فرهنگی توسعه دهیم که درخصوص تهدیدات دشمن را به یک ارتفاع نظر برسیم و بدانیم چگونه پایداری ملی را افزایش بدهیم و با ابزار فرهنگی و پایدارسازی دستگاه های تسهیل خدمات بدهیم. اینکه چگونه در شرایط بحران می توان جامعه را اداره کرد و تقویت کرد.
حال این سوال مطرح می شود که چگونه می توان در زمینه پدافند غیرعامل، فرهنگ سازی کرد؟ اولین گام برای فرهنگ سازی در عرصه پدافند غیرعامل توسعه ادبیات دفاعی در حوزه فرهنگ است، گام دوم دشمن شناسی است.
در این مسیر سومین قدم فرهنگ سازی ادبیات پدافند غیرعامل در میان اصحاب رسانه مطبوعات و حوزه های فرهنگی، هنری و اجتماعی است.
ادامه راه را با توسعه دادن فرهنگ دفاع در حوزه فرهنگ  به عنوان یک مطالبه عمومی در میان نخبگان و فرهیختگان جامعه می توان پیمود.
توسعه و آموزش این مفاهیم ایجاد شده با آموزش های عرضی و طولی، هماهنگی و ایجاد سازگاری مناسب در مقابل هجمه دشمن بین دستگاه های فرهنگی هنری، همسو کردن دستگاه های فرهنگی و اجرایی کردن اقدامات فرهنگی دفاعی و تأمین اعتبارات و ساز و کار که به صورت یک برنامه دائمی در بدنه دستگاه های اجرایی کشور قرار گیرد، راه های دیگری برای رسیدن به این هدف مهم است.
نتیجه اینکه به عنوان یک اقدام کلی، احتیاج به یک پلان کلی داریم و اینکه جاگیری عناصر را در این پلان مشخص کنیم و سپس جزء به جزء این حوزه و عمق موضوع را برای آن تعریف کنیم. برای تهیه این پلان کلی باید جلسات هم اندیشی بین اصحاب فرهنکی و هنری و دفاعی تشکیل و بعد از بحث و نظر به یک طرح و پلان  دست پیدا کنیم.
هنرمندان و مستندسازان در این راستا می توانند از ابزار هنر برای تقویت قوای دفاعی به عنوان نیروی حمایتی عمل کنند و به جای سیاه نمایی و کوچک تصویر کردن دستاوردهای خودی، آن را آگراندیسمان و پیش چشم جهان قرار دهند.
برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری پایداری ملی از همین باب است. اصحاب و صاحبان اندیشه، هنرمندان و سینماگران را باید نسبت به این موضوع توجیه و در نهایت به کمک ابزار هنر، جامعه را آماده ساخت و این مسیر نیست مگر به کمک عزیزان که تأثیری که با خلق یک فرهیخته اثر هنری می آفریننند، اگر نگوییم بیشتر از یک بمب، کمتر از آن نیست و امروزه به عینه در میان آثار رسیده به جشنواره شاهد این رخداد بزرگ هستیم. شايان ذكر است فراخوان اولين جشنواره فرهنگي و هنري پايداري ملي از پاييز 1387 آغاز گرديد و اينك بيش از 2 هزار اثر از فرهيختگان و اهل فرهنگ و هنر در رشته هاي: (شعر- داستان- مقاله نويسي پژوهشي عمومي- مقاله نويسي پژوهشي فرهنگيان- گزارش مستند- پژوهش- پايان نامه دانشجويي- مجلات، نشريات و فصلنامه ها- مقالات ترجمه اي- كتب منتشره شده- لوح فشرده و نرم افزار- فيلم- سايت- هنرهاي تجسمي) به دبيرخانه جشنواره واصل گرديده كه توسط هيئت داوران بررسي شده كه چكيده اي از آثار برگزيدگان در وب‌سايت و كتاب اين جشنواره منعكس گرديده است.