آزمون‌های صورت گرفته بر روی مدل‌های حیوانی (شریان اصلی گردن گوسفند) نشان داده است که این عروق از خواص مکانیکی به‌ویژه الاستیسیته‌ی بالایی برخوردار بوده و از نقطه‌نظر خواص فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و مورفولوژیکی از شرایط مطلوبی برخوردار هستند.

پژوهشگران یک مرکز تحقیقاتی خصوصی کشورمان برای نخستین بار با بهره‌گیری از تکنیک‌های نانوفناوری و مهندسی بافت موفق به تولید نوعی رگ مصنوعی با ویژگی‌های منحصر به فرد شدند که به گفته‌ی محققان با توجه به پیشرفت‌های فزاینده در زمینه‌ی سلول‌های بنیادی امید می‌رود نتایج این طرح در آینده‌ای نزدیک در جهت کمک به بیماران نیازمند به پیوند عروق قابل استفاده باشد.

به‌گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «دکتر مهران کفاش» معاون مرکز تحقیقاتی بن یاخته در این زمینه اظهار کرد: ما به‌عنوان نخستین مرکز در کشور موفق به تولید رگ مصنوعی نانو ساختار شدیم که نمونه‌ی اولیه‌ی آن حدود 9 ماه پیش در گردن یک گوسفند پیوند زده شد که براساس آخرین اکو گرفته شده در روز 24 خرداد 1386 این رگ هم‌چنان به عملکرد طبیعی خود ادامه می‌دهد.

وی با اشاره به همکاری محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران در بخشی از این طرح (مرحله‌ی پیوند رگ) افزود: این مرکز با هدف ارائه‌ی تحقیقات در حوزه‌ی علوم نوین و دستیابی به محصولات کاربردی جهت درمان بافت‌های آسیب‌دیده با جذب نخبگان علمی و صنعتی از حوزه‌های علوم پایه، فنی و مهندسی و پزشکی و نیز ورود به فناوری‌های نو از جمله: نانوتکنولوژی و بیولوژی سلول‌های بنیادی به‌عنوان اولین مرکز خصوصی فعالیت خود را از سال 84 در حوزه‌ی مهندسی بافت و علوم نوین آغاز کرد.

وی افزود: طی 40 سال گذشته، مفهوم جدیدی در دنیا مطرح شد که از سلول‌های خود فرد برای درمان بیماری‌ها استفاده شود و در اولین گام‌ها، تزریق مستقیم سلول‌های کشت داده شده در محیط آزمایشگاه به بافت آسیب دیده‌ی بیمار انجام شد اما در 20 سال گذشته، استراتژی جدیدی تحت‌عنوان فناوری مهندسی بافت در دنیا مطرح شده است که به‌دنبال ساخت بافت‌های طبیعی در محیط آزمایشگاه از سلول‌های خود شخص می‌باشد و اولین بافتی که با به‌کارگیری مهندسی بافت با موفقیت در محیط آزمایشگاه تولید شد بافت پوست می‌باشد.

این محقق خاطرنشان کرد: مهندسی بافت از سه جزو اصلی شامل: داربست، سلول و فاکتورهای رشد تشکیل شده که در سال‌های اخیر جز چهارمی تحت‌عنوان «سیستم‌های کشت» (Bioreactor) اضافه شده است.

«دکتر محمدی» تصریح کرد: داربست یک محیط به‌شدت متخلخل و تخریب‌پذیر می‌باشد که سلول‌ها پس از کشت در داخل داربست به‌سرعت رشد کرده و با تخریب داربست، بافت طبیعی از سلول‌های کشت شده در محیط آزمایشگاه تولید می ‌شود و در این مرکز با کمک تکنیک مهندسی بافت، عروق با قطر کوچک (1، 2 تا 5 میلی‌متر)، هیبریدی متشکل از سه پلیمر طبیعی و سنتزی، دو لایه و نانوساختار در آزمایشگاه ساخته شد و سلول‌ها روی آن قرار گرفته‌اند که در مراحل بعدی آزمایش به رگ طبیعی تبدیل می‌شود.

بنابراین گزارش، وی در بیان خواص این عروق گفت: عروق ساخته شده این امکان را می‌دهند که سلول‌های سنگ فرشی داخل عروق (اندوتلیال) در سطوح داخلی داربست و سلول‌های عضلانی در سطوح خارجی کشت داده شوند که در ابتدا آن را به شریان اصلی گوسفندی پیوند زدیم و موفق به تحمل فشار خون بالا شد و به‌مرور زمان و پس از شش ماه شروع به تخریب کرده و تا دو سال می‌تواند پاسخگو باشد.

«دکتر محمدی» تأکید کرد: هدف این مرکز تولید انبوه نبوده بلکه هدف ارائه‌ی محصولات دانش‌محور است و پیش‌بینی می‌شود که حداقل سه‌سال و حداکثر 10 سال دیگر بالینی شود و هدف ما کشت سلول‌های «سنگ‌فرشی» و سلول‌های عضلانی در دو طرف این رگ است که در صورت این موفقیت پیوند اصلی انجام می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: آزمون‌های صورت گرفته بر روی مدل‌های حیوانی (شریان اصلی گردن گوسفند) نشان داده است که این عروق از خواص مکانیکی به‌ویژه الاستیسیته‌ی بالایی برخوردار بوده و از نقطه‌نظر خواص فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و مورفولوژیکی از شرایط مطلوبی برخوردار هستند و در حال حاضر عملیات مربوط به کشت سلول‌های اندوتلیال در داخل این عروق مصنوعی و سلول‌های عضلانی در سطوح خارجی عروق به‌وسیله‌ی بیوراکتورهای ویژه - که توسط این مرکز طراحی و ساخته شده است - در حال انجام است.

وی ادامه داد: با توجه به استفاده از سلول‌های بنیادی و ویژگی‌های منحصر به فرد این دسته از سلول‌ها امید است تا در آینده‌ای نزدیک از نتایج این پروژه برای افراد نیازمند به پیوند عروق استفاده شود.

وی در پایان خاطر نشان کرد: علاوه بر داربست‌های تخریب‌پذیر، عروق مصنوعی، غیرتخریب‌پذیر نیز با استفاده از این تکنیک طراحی و ساخته شده است و در حال تحقیق بر روی بافت عصب، استخوان، غضروف، کبد و پوست تولید هستیم.

«دکتر کفاش» معاون مرکز تحقیقاتی بن یاخته نیز در ادامه درباره‌ی سایر فعالیت‌های این مرکز گفت: این شرکت دارای سه بخش تحقیقاتی بیولوژی سلول‌های بنیادی، گروه پژوهشی بیومتریال و نانوتکنولوژی و گروه پژوهشی بیولوژی مولکولی است که در گروه پژوهشی بیولوژی، سلول‌های بنیادی به مهندسی بافت و تولیدات این حوزه با بررسی انواع سلول‌های بنیادی شامل سلول‌های جنینی، بند ناف و بزرگسال و نیز تهیه‌ی داربست‌های زیست سازگار و زیست تخریب‌پذیر پرداخته می‌شود.

هم‌چنین در گروه بیومتریال و نانوتکنولوژی متولی تحقیقات مرتبط با طراحی، ساخت و شناسایی و اصلاح خواص بیومتریال‌های مورد استفاده در پزشکی است.

وی خاطرنشان کرد: گروه تحقیقاتی بیولوژی مولکولی طرح‌های تحقیقاتی در زمینه‌ی تعیین پروفایل بیان ژن‌های اختصاصی سلول، تعیین پروفایل miRNAهای سلولی با تکیه بر تکنیک‌های بومی و تأیید شده و نیز طراحی و ساخت وکتورهای اختصاصی بافت متمرکز شده است.

«کفاش» در پایان تصریح کرد: بهره‌گیری از تکنیک‌های مهندسی بافت و تولید بسترهای نانومتری زیست تخریب‌پذیر از موفقیت‌های سال گذشته این مرکز بود که موفق به کشت و تکثیر سلول‌های بنیادی و تولید بافت پوستی به‌منظور ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده شدیم.