میدان مغناطیسی و تاریخچه رصد خورشید
ادامه از قبل..
ميدان مغناطيسي:
شدت ميدان مغناطيسي خورشيد تنها دو برابر ميدان مغناطيسي زمين است. اما اين ميدان در فضاهاي بسيار کوچکي متمرکز شده و به همين دليل در برخي نواحي سه هزار بار شديدتر از حالت عادي‌اش مي‌شود. ميدان مغناطيسي خورشيد گره‌ها و پيچ و تاب‌هاي فراواني دارد. زيرا خورشيد سيالي است که همه‌ي قسمت‌هاي آن با يک سرعت ثابت به دور محورش نمي‌گردند.
سرعت حرکت وضعي خورشيد در استوا بيشتر از عرض‌هاي بالاتر و پايين‌تر است. همچنين در داخل خورشيد نيز لايه‌هاي مختلف آن با سرعت‌هاي متفاوتي حرکت مي‌کنند و سرعتشان با سرعت سطحي خورشيد يکي نيست. اين تفاوت در حرکت همچنين موجب ايجاد پديده‌هاي زيبايي مانند لکه‌هاي خورشيدي و يا فوران‌هاي عظيم خورشيدي مي‌شود. فوران‌هاي خورشيدي که طي آن‌ها حدود بيست ميليارد تن مواد به سمت تاج خورشيدي پرتاب مي‌شود، خشن‌ترين و شديدترين کنش‌هاي موجود در منظومه‌ي شمسي هستند.
ترکيب شيميايي:
خورشيد هم مانند ساير ستاره‌ها عمدتاً از هيدروژن و پس از آن هليوم تشکيل شده است. تقريباً همه‌ي ماده‌ي باقي مانده را هفت عنصر اکسيژن، کربن، نئون، نيتروژن، منيزيوم، آهن و سيليکون تشکيل مي‌دهند. در ازاي هر يک ميليون اتم هيدروژن در خورشيد،98000 اتم هليوم، 850 اتم اکسيژن، 360 اتم کربن، 120 اتم نئون، 110 اتم نيتروژن، 40 اتم منيزيوم، 35 اتم آهن و 35 اتم سيليکون وجود دارد. به اين ترتيب هيدروژن حدوداً 72 درصد و هليوم 26 درصد از جرم خورشيد را شامل مي‌شوند.
لکه‌ها و چرخه‌هاي خورشيدي:
لکه‌هاي خورشيدي عوارضي هستند که نسبتاً سرد و تيره ديده مي‌شوند. اين لکه‌ها در مسيرهايي دايره‌اي روي سطح خورشيد ظاهر مي‌شوند. لکه‌هاي خورشيدي هنگامي ايجاد مي‌شوند که خطوط چگال ميدان مغناطيسي اين ستاره به سطح آن راه پيدا کنند. تعداد لکه‌هاي خورشيدي با توجه به تغييرات شدت ميدان مغناطيسي متغير است. لکه‌ها در کمترين حالت 9 و در بيشترين حالت 250 عدد هستند. مدت زماني که طول مي‌کشد تا بيشترين لکه‌ها ظاهر شوند و دوباره محو شده تا زماني که براي بار دوم مجدداً رصد شوند، چرخه‌ي خورشيدي ناميده مي‌شود. چرخه‌ي خورشيدي حدوداً 11 سال طول مي‌کشد. در حقيقت هر 11 سال يک بار تعداد لکه‌هاي روي خورشيد به حد بيشينه مي‌رسد.
تاريخچه و رصد خورشيد:
انسان‌هايي که در فرهنگ‌هاي باستان مي‌زيسته‌اند، معمولاً بااستفاده از ساختن بناها و يا تپه‌هاي سنگي، مسير حرکت ماه و خورشيد را علامت گذاري مي‌کردند. آن‌ها با اين کار مي‌توانستند ابتداي فصل‌ها را تشخيص دهند، تقويم‌ها و گاهشماري‌هايي طراحي کنند و کسوف و خسوف را پيش بيني کنند. يونانيان باستان تصور مي‌کردند که خورشيد به دور زمين مي‌گردد. اين نظريه را بطلميوس در 150 سال قبل از ميلاد مسيح تدوين کرده بود.
سال‌ها بعد، يعني در سال 1543 ميلادي نيکولاس کوپرنيک يک مدل خورشيدمرکزي را ارائه داد. سپس در سال 1610 گاليلئو گاليله موفق شد قمرهاي بزرگ سياره‌ي مشتري را رصد کند و نتيجه گرفت که زمين تقدس ندارد که اجرام سماوي همگي به دور آن در گردش باشند، بلکه اجرام ديگري هم در عالم وجود دارند که اشياي سماوي ديگري در حال گردش به دور آن‌ها هستند.
محققان براي اين که بتوانند ويژگي‌هاي فيزيکي خورشيد و ساير ستاره‌ها را بهتر درک کنند، مطالعه‌ي آن را از مدار زمين آغاز کردند. ناسا بين سال‌هاي 1962 تا 1971 هشت مدارگرد را به فضا فرستاد که به رصدخانه‌هاي خورشيدي مداري (Orbiting Solar Observatory) معروف هستند. هفت مأموريت از اين هشت پروژه موفق بورند و توانستند خورشيد را در تابش‌هاي پرتوي ايکس و فرابنفش تحليل کنند. همچنين يکي از موفقيت‌هاي بزرگ اين مأموريت‌ها تصويربرداري از تاج خورشيد بود.
در سال 1990 ناسا و سازمان فضايي اروپا مشترکاً کاوشگر اوليس (Ulysses) را به فضا فرستادند تا نواحي قطبي خورشيد را بررسي کند. در سال 2004 نيز فضاپيماي جنسيس (Genesis) نمونه‌هايي از بادهاي خورشيدي را براي آزمايش و بررسي بيشتر به زمين آورد. در سال 2007 مأموريت استريو (STEREO) اولين تصوير سه بعدي را از خورشيد تهيه کرد. يکي از مهم ترين مأموريت‌هاي فضايي در رابطه با خورشيد، مأموريت سوهو (SOHO) بود که موفق شد اطلاعاتي درباره‌ي بادهاي خورشيدي کسب کند و همچنين لايه‌هاي دروني و بيروني خورشيد را بررسي کند.
سوهو توانست لکه‌هاي خورشيدي را پيش از رسيدن به سطح تصوير کند و شتاب بادهاي خورشيدي را اندازه بگيرد. همچنين اين مأموريت موفق توانايي دانشمندان را در پيش بيني شرايط اقليمي فضايي ارتقا داد. به تازگي مأموريت رصدخانه‌ي سيار خورشيد (Solar Dynamics Observatory) تصاويري جديد و با جزئيات از سطح خورشيد و لکه‌هاي خورشيدي را تهيه و به زمين مخابره کرده است. همچنين اين فضاپيما اولين اندازه گيري‌هاي دقيق را درباره‌ي فوران‌هاي خورشيدي در تاج با استفاده از فيلتر خورشيدي فرابنفش به عمل آورده است.
منبع:
Space
خورشید: نزدیک ترین ستاره
Sun - WIKI
منابع مفید:
سیستم دوگانه ی زمین و خورشید
ستاره های دوتایی
فضای میان ستاره ای
هاله داغ کهکشان
انرژی خورشید
پیرترین کهکشان ها : ۱ - ۲
9planets
How Big is the sun?
Space.com
Universe Today