زنگتفریح شماره 148
سلولهای T و یا لنفوسیتهای T به گروهی از گلبولهای سفید خونی که به عنوان لنفوسیتها شناخته میشوند متعلق است و نقش اصلی و مرکزی را در ایمنی سلولی ایفا میکند. آنها بوسیلهی گیرندههای سلولهای T موجود بر سطح سلولها از دیگر لنفوسیتها، مانند سلولهای B و سلولهای کشندهی ذاتی (NK cells)، تشخیص داده میشوند. به دلیل اینکه این سلولها در تیموس بالغ میگردند، به این نام خوانده میشوند (T اول کلمهی Thymus است). سلولهای زیر مجموعهی سلولهای T فراوانی وجود دارند که هر کدام فعالیت متفاوت و مربوط به خود دارند.
انواع:
کمک کننده
سلول T کمک کننده (TH cells)، دیگر گلبولهای سفید را در فرایندهای ایمنی شامل بلوغ سلولهای B به پلاسموسیتها و سلولهای خاطره، و فعالسازی سلولهای T کشنده و ماکروفاژها، همراهی میکنند. این سلولها همچنین به عنوان CD4+ T cells شناخته میشوند زیرا که آنها پروتئین CD4را در سطحشان بیان میکنند. سلولهای T کمک کننده هنگامی فعال میشوند که به همراه آنتی ژنهای پپتیدی توسط مولکولهای MHC کلاس II، که بر سطح سلولهای بروز دهندهی آنتی ژن (APCs) بیان میگردند، ارائه شوند. هنگام فعالسازی، آنها به سرعت تکثیر شده و پروتئینهای کوچکی به نام سیتوکین ترشح میکنند که تنظیم کننده و یا همراهی و کمک کننده در پاسخ فعال ایمنی میباشند. این سلولها میتوانند به زیر مجموعههای فراوانی تمایز یابند که شامل TH1, TH2, TH3, TH17, و یا TFHمیشوند. پیام رسانی از طریق APCها منجر به این تمایزات مختلف میشود.
کشنده
سلولهای T کشنده (TC cellsو یا CTLs) سلولهای آلوده به ویروس و سلولهای توموری را از بین میبرند و همچنین در پس زدن پیوند نقش ایفا میکنند. این سلولها همچنین به عنوان CD8+ T cells زیرا که آنها گلیکوپروتئینهای CD8 را بر سطح خود بیان میکنند. این سلولها اهدافشان را بوسیلهی اتصال به آنتی ژنهای همراه با MHC کلاس I که تقریبا بر سطح تمام سلولهای بدن عرضه میشود، شناسایی میکنند.
خاطره
سلولهای T خاطره زیر مجموعهای از سلولهای T دارای آنتی ژن خاص میباشند که به صورت طولانی مدت پس از اینکه ابتلا رفع شد، باقی میمانند. آنها در صورت برخورد دوباره با آنتی ژن شناسایی کنندهی خود به سرعت به تعداد زیادی از سلولهای T موثر تبدیل میگردند. بنابر این برای سیستم ایمنی یک حافظه نسبت به ابتلاهای پیشین فراهم میکند. سلولهای T خاطره شامل دو نوع سلول میشوند: سلولهای T خاطرهی مرکزی (TCM cells) سلولهای T خاطرهی موثر (TEM cells). سلولهای خاطره میتوانند به هر دو صورت CD4+ یا CD8+باشند. آنها به طور معمول پروتئین سطح سلولی CD45RO را ترشح میکنند.
تنظیمی
سلولهای T تنظیمی (Treg cells)، که سابقا به عنوان سلولهای T بازدارنده شناخته میشدند، برای قدرت تحمل ایمنی شناختی بسیار مهماند. نقش اصلی آنها خاموش کردن ایمنی سلولی برای پایان دادن به پاسخ ایمنی و بازداشتن فعالسازی مجدد خودکار سلولهای T که از فرایند انتخاب منفی در تیموس فرار کردهاند، است.
دو کلاس عمدهی سلولهای CD4+ Treg، سلولهای رخداد طبیعی Treg و سلولهای انطباقی Treg هستند.
کشندهی طبیعی
سلولهای T کشندهی طبیعی (NKT cells) ]با سلولهای کشندهی ذاتی (NK cells) که در دفاع اولیه حاضرند اشتباه گرفته نشوند[. پلی میان سیستم ایمنی ثانویه (انطباقی) و اولیه (مادرزادی) هستند. بر خلاف سلولهای T مرسوم که آنتی ژنهای پپتیدی عرضه شده توسط MHCها را شناسایی میکنند، سلولهای T کشندهی طبیعی آنتی ژنهای گلیکولیپیدی عرضه شده توسط مولکولی به نام CD1d را شناسایی میکند. هنگامی که این سلول فعال شد، میتواند فعالیتهایی نسبت به هر دو نوع سلولهای Th و Tc صورت دهد. (مانند تولید سیتوکنین و آزادسازی مولکولهای کشندهی سلولی). آنها همچنین قادرند سلولهای توموری و سلولهای آلوده شده توسط ویروس هرپس را شناسایی و نابود کنند.