با احتساب برندگان جوایز نوبل پزشکی و فیزیک 2006 که دوشنبه و سهشنبه دهم و یازدم مهر 1385 معرفی شدهاند جوایز نوبل تاکنون به 780 برنده اعطا شده که شامل 762 نفر از دانشمندان و شخصیتهای برجسته و 18 سازمان مختلف بودهاند. بهگزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نکتهی جالب توجه این که در بین برگزیدگان نوبل تنها نام 33 زن به چشم میخورد. جوانترین برگزیدهی جایزهی نوبل نیز «لاورنس براگ» (Lawrence Bragg) است که در 25 سالگی بههمراه پدرش جایزهی نوبل فیزیک سال 1915 را دریافت کرد. در مقابل مسنترین برندهی جایزه نوبل «ریموند دیویس جی آر» (Raymond Davis Jr) است که در هنگام دریافت جایزهی نوبل فیزیک 2002، 88 سال داشت. جایزهی نوبل امروزه صرفنظر از ارزش نقدی آن بهعنوان یکی بزرگترین و افتخارامیزترین جوایز جهانی مطرح است. با این حال دو نفر از برگزیدگان جایزهی نوبل از دریافت این جایزه خودداری کردهاند. یکی از آنها «ژان پل سارتر» (Jean-Paul Sartre) است که در سال 1964 از دریافت جایزهی نوبل ادبیات خودداری کرد. وی اصولاً از دریافت چنین عناوین رسمی امتناع داشت. «لی داک تو» (Le Duc Tho) نیز که در سال 1973 بههمراه «هنری کیسینجر» (Henry A. Kissinger) بهدلیل تلاش برای برقراری صلح، برندهی جایزهی ویتنام نوبل صلح شد از دریافت این جایزه خودداری کرد. این دو نفر بهدلیل نقشی که در مذاکره برای برقراری صلح در ویتنام داشتند بهعنوان برندهی جایزهی صلح نوبل معرفی شدند که «لی داک تو» (Le Duc Tho) گفت بهدلیل وضعیت خاص ویتنام در شرایطی نیست که بتواند این جایزه را بپذیرد. بنابراین گزارش، علاوه بر دو نفری که به خواست خود از پذیرفتن جایزهی نوبل سرباز زدند چهار برندهی نگونبخت جایزهی نوبل هم با فشار دولتهای خود ناچار به رد این جایزه شدند. «ریچارد کوهن» (Richard Kuhn)، «آدولف باتنانت» (Adolf Friedrich Johann Butenandt) و «گرهارد دومگ» (Gerhard Domagk) سه برندهی آلمانی جایزهی نوبل بودند که از سوی «هیلتر» از دریافت جوایز خود منع شدند؛ البته هر سهی آنها بعدها دیپلم و مدال نوبل را دریافت کردند که ارزش آنها به هر حال بهاندازهی جایزهی نوبل نیست. «بوریس لئونودویچ پاسترناک» (Boris Leonidovich Pasternak) برندهی جایزهی نوبل ادبیات سال 1958 هم ابتدا جایزه را پذیرفت اما با فشار دولتمردان شوروی از دریافت آن خودداری کرد. بنابراین گزارش، در مقابل ششنفری که جایزهی نوبل خود را دریافت نکردند شش برندهی نوبل بیش از یک جایزه دریافت کردهاند. کمیتهی جهانی صلیب سرخ سهبار در سالهای 1917، 1944 و 1963 بهعنوان برندهی جایزهی صلح نوبل معرفی شد. البته پیش از آن، بنیانگذار صلیب سرخ جهانی، هنری دونانت هم در سال 1901 جایزهی صلح نوبل را دریافت کرده بود. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هم در سالهای 1954 و 1981 دوبار برندهی جایزهی صلح نوبل شد. «جان باردین» (John Bardeen) فیزیکدان برجسته در سالهای 1956 و 1972 دوبار برندهی جایزهی نوبل فیزیک شد و «فردریش سانگر» (Frederick Sanger) نیز دوبار در سالهای 1958 و 1980 موفق به دریافت جایزهی نوبل شیمی شد. «ماری کوری» (Marie Curie) دانشمند برجسته هم یکبار در سال 1903 در رشتهی فیزیک و بار دیگر در سال 1911 در رشتهی شیمی جایزهی نوبل را دریافت کرد. البته «لوییس پائولینگ» (Linus Carl Pauling) تنها فردی است که تاکنون در دو زمینهی کاملاً متفاوت، برندهی جایزهی نوبل شناخته شده است. وی در سال 1954 جایزهی نوبل شیمی و در 1962 جایزهی نوبل صلح را دریافت کرد. نکتهی دیگری که شاید دربارهی برندگان جایزهی نوبل خالی از لطف نباشد برندگان خانوادگی این جایزه است که نمونهی شاخص این خانوادهها، «کوریها» هستند؛ علاوه بر «ماری کوری» (Marie Curie) - که دوبار برندهی جایزهی نوبل شد - همسرش «پیرکوری» (Pierre Curie)، دختر آنها «ایرن ژولیوت کوری» و دامادشان «فردریک ژولیوت» هم موفق به دریافت این جایزه شدند. بنابراین گزارش، «آلوا میردال» (Alva Myrdal) و «گونار میردال» (Gunnar Myrdal) و «گرتن کری» (Gerty Theresa و «کارل کری» (Carl Ferdinand Cori) دو زوج دیگری بودند که هر دو همسر برندهی جایزه نوبل شدهاند. «ویلیام هانری براگ» (Sir William Henry Bragg) و «ویلیام لورنس براگ» (William Lawrence Bragg)، «نیلز هنریک دیوید بوهر»(Niels Henrik David Bohr) و «آگ نیلز بوهر» (Aage Niels Bohhr) همچنین «هانس کارل آگوست سیمون وان اویلر چاپلین» و «کای م. سایهبان» و «کارل مان جورج سایهبان» و «ژوزف جان تامسون» و «جورج پاژت تامسون» نیز پنج پدر و پسری هستند که تاکنون موفق به دریافت جایزهی نوبل شدهاند. علاوه بر آن «ژان تینبرگن» و «نیکلاس تینبرگن» هم تنها برادران برندهی جایزهی نوبل هستند. |