ساختار و مشخصه‌ها
اقلیم مریخ:
به طور کلي مريخ از زمين سردتر است، زيرا فاصله‌ي بيشتري از خورشيد دارد. دماي متوسط اين سياره منفي ۶۰ درجه‌ي سلسيوس است. در زمستان دماي هواي قطب‌ها به منفي ۱۲۵ درجه نيز مي‌رسد و دماي هواي نيمروز تابستاني در استواي مريخ دماي مطبوع ۲۰ درجه‌ي سانتيگراد است. چگالي اتمسفر مريخ که سرشار از کربن دي اکسيد است، صد برابر کمتر از چگالي اتمسفر زمين برآورد شده است. اما اين اتمسفر نازک آنقدر چگال هست که بتواند ابرها و بادهايي را در سطح ايجاد کند. چگالي اتمسفر مريخ در فصول مختلف متغير است. اين پديده عمدتاً به دليل چگالش (تبديل گاز به جامد) کربن‌دي‌اکسيد در زمستان‌ها رخ مي‌دهد. مدارگردي موسوم به شناسايي (Reconnaissance) که متعلق به سازمان ناسا است، براي اولين بار دريافت که در مريخ، ابرها برف کربن‌دي‌اکسيد توليد مي‌کنند. اين پديده در منظومه‌ي شمسي منحصر به فرد است. همچنين در زمستان‌هاي مريخي از ابرهاي اتمسفر اين سياره برف حاوي يخ آب نيز مي‌بارد.
طوفان‌هاي شن مريخ بزرگترين طوفان‌هاي گرد و غباري منظومه‌ي شمسي هستند. اين طوفان‌ها که براي چند ماه ادامه مي‌يابند، قادرند کل سياره را در بر گيرند. دانشمندان براي توضيح علت تشکيل طوفان‌هايي با اين وسعت فرضيه‌هاي مختلفي را بيان مي‌کنند. اما يکي از محتمل ترين اين فرضيه‌ها اين است که ذره‌هاي گرد و غبار موجود در هواي مريخ، گرماي خورشيد را جذب مي‌کنند. در نتيجه اتمسفر يا هواي مجاور اين ذره‌ها نيز گرم مي‌شود. هواي گرم و هواي سرد مريخ نوعي جريان همرفتي پيدا مي‌کنند و با هم جابه‌جا مي‌شوند. جابه‌جايي هواي گرم و سرد يعني همان توليد باد که اگر در مقياس بزرگي باشد، بادهاي شديد و قدرتمندي توليد مي‌شوند. با تشکيل بادها غبارهاي بيشتري به هوا بلند مي‌شوند و بنابراين ذره‌هاي بيشتري در هوا وجود دارند که مي‌توانند نور خورشيد را جذب کنند تا اين فرآيند دوباره ايجاد شود. در واقع بادهاي اوليه طوفان را از اين طريق تشديد مي‌کنند و موجب مي‌شوند طوفاني با وسعت يک سياره به راه بيفتد.
ويژگي‌هاي مداري:
مريخ نيز مانند زمين کمي انحراف محوري دارد که موجب مي‌شود فصل‌ها روي اين سياره پديد آيند. البته فصل‌ها در مريخ متمايزتر از زمين هستند. زيرا مدار گردش مريخ به دور خورشيد بيضي است و خروج از مرکز آن از زمين بيشتر است. در حقيقت مريخ در ميان سياره‌هاي منظومه‌ي شمسي بيشترين خروج از مرکز مداري را دارد. هنگامي که بهرام در کم ترين فاصله نسبت به خورشيد قرار دارد، نيمکره‌ي جنوبي اين سياره در تابستاني کوتاه و بسيار گرم به سر مي‌برد. اين در حالي است که در همين زمان، در نيمکره‌ي شمالي زمستاني سرد برقرار است. هنگامي که مريخ در مدار خود به دورترين نقطه از خورشيد مي‌رسد، نيمکره‌ي شمالي تابستاني طولاني و معتدل را تجربه خواهد کرد و در نيمکره‌ي جنوبي نيز زمستان طولاني و سردي آغاز مي‌شود.
ساختار و ترکيب:
ترکيب حجمي اتمسفر:
۹۵.۳۲ درصد کربن دي اکسيد، ۲.۷ درصد نيتروژن، ۱.۶ درصد آرگون، ۰.۱۳ درصد اکسيژن، ۰.۰۸ درصد کربن مونواکسيد، مقادير ناچيزي آب، نيتروژن اکسيد، نئون، کريپتون، زنون.
ميدان مغناطيسي:
در حال حاضر مريخ فاقد ميدان مغناطيسي است. اما کاوشگرها مناطقي از اين سياره را کشف کرده‌اند که در آن‌ها پوسته به شدت مغناطيده شده است. برخي از اين مناطق ده برابر بيشتر از مواد مغناطيده‌ي روي کره‌ي زمين مغناطيده شده‌اند.
ترکيب‌هاي شيميايي:
احتمالاً مريخ هسته‌اي متشکل از آهن، نيکل و گوگرد دارد. گوشته‌ي اين سياره مشابه زمين است و عمدتاً از پريدوتيت تشکيل شده است. مواد اوليه‌ي پريدوتيت‌ها سيليکون، اکسيژن، آهن و منيزيم هستند. پوسته‌ي مريخ شامل سنگ‌هاي آتشفشاني بازالت است. بازالت در پوسته‌ي زمين و ماه نيز به وفور‌يافت مي‌شود. البته نيمکره‌ي شمالي مريخ بيشتر از سنگ‌هاي آندزيت تشکيل شده است. آندزيت‌ها نسبت به بازالت‌ها سيليس بيشتري دارند.
ساختار داخلي:
دانشمندان حدس مي‌زنند که هسته‌ي بهرام به طور متوسط ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کيلومتر قطر داشته باشد. گوشته‌ي اين سياره ضخامتي معادل ۵۴۰۰ تا ۷۲۰۰ کيلومتر دارد و ضخامت پوسته تنها ۵۰ کيلومتر است.
مدار و گردش:
فاصله‌ي متوسط از خورشيد: ۲۲۷۹۳۶۶۴۰ کيلومتر يا ۱.۵۲۴ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
حضيض (کم ترين فاصله تا خورشيد): ۲۰۶۶۰۰۰۰۰ کيلومتر يا ۱.۴۰۴ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
اوج (بيشترين فاصله تا خورشيد): ۲۴۹۲۰۰۰۰۰ کيلومتر يا ۱.۶۳۸ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
قمرهاي مريخ:
مريخ دو قمر به نام‌هاي فوبوس (Phobos) و ديموس (Deimos) دارد که در سال ۱۸۷۷ توسط آساف هال (Asaph Hall)، اخترشناس آمريکايي کشف شدند. مشهور است که هال پس از رصدهاي فراوان از يافتن قمرهاي مريخ نااميد شده بود. اما همسرش آنجلينا او را به دليل دست کشيدن از ادامه‌ي جستجو به شدت شماتت کرد. هال فرداي شبي که همسرش با او مشاجره کرد، اولين قمر مريخ را يافت و پس از گذشت تنها شش شب ديگر، قمر دوم را نيز کشف کرد. او نام اين قمرها را از اساطير يوناني برگزيد. فوبوس و ديموس در افسانه‌ها پسران مريخ، خداي جنگ هستند. فوبوس به معناي ترس و ديموس به معناي هجوم است.
اين دو قمر از سنگ‌هاي غني از کربن که با يخ آميخته شده تشکيل شده‌اند. ابعاد آن‌ها نسبت به ماه، قمر زمين، بسيار کوچک است و شکل ظاهريشان هندسه‌ي منظمي ندارد. دليل اين بي نظمي ظاهري جرم کمي است که دارند. با وجود چنين جرمي آن‌ها نيروي گرانش کافي براي ايجاد شکل کروي ندارند. قطر فوبوس و ديموس به ترتيب ۲۶ و ۱۶ کيلومتر است.
سطح قمرهاي مريخ مملو از دهانه‌هاي برخوردي است. روي سطح فوبوس يک فرورفتگي بزرگ به قطر ۱۰ کيلومتر وجود دارد که ناشي از برخورد يک دنباله‌دار است. شکاف‌ها و ترک‌هايي نيز روي اين دو قمر ديده مي‌شود. حرکت مداري فوبوس و ديموس به گونه‌اي است که هميشه يک روي ثابت آن‌ها به سمت مريخ است. اين پديده در مورد زمين و ماه نيز وجود دارد.
چگونگي تولد فوبوس و ديموس هنوز مشخص نشده است. يک احتمال اين است که اين دو قمر سيارک‌هاي سرگرداني بودند که در دام گرانش مريخ گرفتار شده‌اند. فوبوس در حال نزديک شدن به سياره‌ي خود است. به طوري که در هر قرن، ۱.۸ متر به مريخ نزديک مي‌شود. اين يعني پس از ۵۰ ميليون سال، فوبوس يا با مريخ برخورد مي‌کند و يا شکسته شده حلقه‌اي از خرده سنگ‌ها را دور اين سياره ايجاد مي‌کند.
منبع:
Space
منابع مفید:
امکان وجود آب زیر سطح مریخ
هزینه زندگی بر روی مریخ
آذوقه برای مریخ
کاوشگرهای وایکینگ
آتشفشان‌های مریخ
تاریخچه اکتشافات مریخ
حیات در مریخ
جو مریخ
قمرهای مریخ
NASA: Mars
Mars: NASA for kids
Mars: National Geographic
Mars in Culture: WIKI
Why is Mars half magnetized?
میدان مغناطیسی سیارات: محل مناقشه!:Space.com
Mars Formation
Phobos
History of Mars Missions