مشاهده قبلي (روياي مرد عنكبوتي)
صفحه‌ي اصلي مشاهده علمي
مشاهده بعدي (كوسه و فناوري قرن 21 - 2)
تاریخچهغذا، سرپناه و لباس (پوشش)، سه نیاز اولیه‌ي بشر از بدو پیدایش او بوده است. با گذشت زمانی طولانی گرچه ماهیت این نیازها تغییر نکرده است، اما شکلی نو و ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته است. برای مثال لباس که زمانی تنها جهت حفاظت انسان از گرما، سرما و آسیب‌های محیطی بود، با پیشرفت بشر و گرایش او به زندگی گروهی و پدید آمدن اجتماع و سایر پیامدهای زندگی گروهی، نظیر فرهنگ، نوع تاز‌ه‌ای از عمل‌کرد به‌خود گرفت. در این میان پارچه و تکنیک‌های تولید آن که از ابتدایی‌ترین صنایع دست بشر به‌شمار می‌رود، به‌دلیل نیاز روزافزون، توسعه یافت. به‌طوری که امروز به سختی می‌توان انواع مختلف این محصول و کاربردهای آن را نام برد.گرچه شواهد زیادی از ابزارهای ابتدایی ریسندگی با قدمت نزدیک به 7000 سال در نقاط مختلفی از فلات ایران کشف شده است، اما به‌طور رسمی این مصری‌ها بودند که هنر ریسندگی و بافندگی پنبه را در 5500 سال پیش در اختیار داشتند. چینی‌ها در حدود 3600 سال پیش به بافتن پارچه‌های ابریشمی از الیاف کرم ابریشم پرداختند. سرانجام در قرن هفدهم دانشمندان موفق به استخراج سلولز چوب و تولید الیاف شدند. در قرن هجده و نوزده با شکل‌گیری انقلاب صنعتی و ایجاد کارخانه‌ها، به‌ویژه کارخانجات نساجی، ریسندگی و بافندگی، تبدیل به تکنولوژی تولید پارچه از الیاف طبیعی و مصنوعی شد.
کاربردهابافتهها یا به طور کلی منسوجات از نظر کاربرد به دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند، که عمده‌ی آن را پوشاک در بر می‌گیرد. دسته‌ی دوم تولیدات با اهداف صنعتی است و از آن به عنوان بافته‌های صنعتی نام برده می‌شود. این بافته‌های صنعتی شامل سازه‌های مورد استفاده در صنعت خودروسازی، پزشکی نظیر ایمپلنت‌ها (implants) ،لباس‌های عایق و محافظ در برابر گرما ،تشعشع ،مواد مذاب مانند لباس آتش‌نشان‌ها و جوش‌کارها و لباس‌های محافظ نظیر جلیقه‌های ضد گلوله، است. همچنین در تقویت مواد کامپوزیت یا ترکیبی مانند فایبرگلاس و تقویت‌کننده‌های ساختارهای خاکریزی نظیر سدها و دیواره‌ها، از ترکیبات مختلفی از الیاف استفاده می‌شود که در تمامی آنها کارایی و دقت بالای عمل‌کرد باید مد نظر قرار گرفته شود.
رده‌بندی الياف در صنعت نساجی
در صنعت نساجی الياف به سه دسته تقسيم می‌شوند که عبارتند از :1. الياف طبيعی «Natural fibers» شامل دو بخش الياف نباتی و الياف حیوانیالياف نباتی مانند : پنبه ٬ کتان ٬ کنف ٬ رامی الياف حيوانی مانند : پشم و ابریشمبافتههای حیوانی به طور کلی از مو و خز حیوانات به‌دست می‌آیند.پشم یا نخ پشم از بز و گوسفند، کشمیر از موی نوعی بز هندی به نام بز کشمیر، موهر که از بز آنگورا Angora goat ، متعلق به شمال آفریقا بة‌دست می‌آید نمونه‌هایی از آنهاست.پشم آلپاکا alpaca wool، ویکنا vicuña wool ، از شتر‌های بی‌کوهان آمریکای شمالی، و پشم لاما llama wool متعلق به گونه‌هایی از شتر بی‌کوهان در آمریکای جنوبی است.ابریشم که از پیله‌ی کرم ابریشم به‌دست می‌آید متعلق به کرم ابریشم چینی است و پارچه‌ای که از این الیاف بافته می‌شود بسیار لطیف است.2. الياف معدنی «Mineral fibres»؛ اليافی هستند که مواد اوليه آنها از کاني‌ها به‌دست می‌آیند مانند الياف شيشه ای و الياف فلزی.الیاف معدنیآزبست و رشته‌های بازالت که برای پوشش پرده‌ی صحنه و پتوی اطفای حریق به‌کار می‌روند و الیاف شیشه که در لباس فضانوردان به‌کار می‌رود نمونه‌هایی از کاربرد این الیاف در تولیدات صنعتی هستند.آزبستآزبست یکی از سیلیکات‌های معدنی طبیعی است که دارای کریستال‌هایی به شکل رشته‌های بسیار نازک است. اشاره: آزبست بر گرفته از واژه‌ای یونانی است که در گذشته به آن ماده‌ی معدنی جادویی می‌گفتند، زیرا به‌دلیل ویژگی نرمی و انعطاف‌پذیری آن، این امکان را می‌داد که از رشته‌های آن به عنوان تار و پود در بافتن پارچه استفاده شود و این پارچه در آتش نمی‌سوخت. در گذشته این کالا توسط بازرگانان ایرانی از هندو کیش وارد ایران می‌شد.بر اساس نوشته‌های ابوریحان بیرونی در کتاب الجماهر فی معرفه الجواهر این کانی با نام «آذرشست āzarshast یا آذرشب āzarshab » و جامه‌ای که با آن بافته می‌شد با نام «شستکه shastakeh» یاد شده است.
1. الياف طبيعی «Natural fibers» شامل دو بخش الياف نباتی و الياف حیوانی
الياف نباتی مانند : پنبه ٬ کتان ٬ کنف ٬ رامی الياف حيوانی مانند : پشم و ابریشم
بافته‌های حیوانی به طور کلی از مو و خز حیوانات به‌دست می‌آیند.پشم یا نخ پشم از بز و گوسفند، کشمیر از موی نوعی بز هندی به نام بز کشمیر، موهر که از بز آنگورا Angora goat ، متعلق به شمال آفریقا بة‌دست می‌آید نمونه‌هایی از آنهاست.پشم آلپاکا alpaca wool، ویکنا vicuña wool ، از شتر‌های بی‌کوهان آمریکای شمالی، و پشم لاما llama wool متعلق به گونه‌هایی از شتر بی‌کوهان در آمریکای جنوبی است.ابریشم که از پیله‌ی کرم ابریشم به‌دست می‌آید متعلق به کرم ابریشم چینی است و پارچه‌ای که از این الیاف بافته می‌شود بسیار لطیف است.
اشاره: آزبست بر گرفته از واژه‌ای یونانی است که در گذشته به آن ماده‌ی معدنی جادویی می‌گفتند، زیرا به‌دلیل ویژگی نرمی و انعطاف‌پذیری آن، این امکان را می‌داد که از رشته‌های آن به عنوان تار و پود در بافتن پارچه استفاده شود و این پارچه در آتش نمی‌سوخت. در گذشته این کالا توسط بازرگانان ایرانی از هندو کیش وارد ایران می‌شد.بر اساس نوشته‌های ابوریحان بیرونی در کتاب الجماهر فی معرفه الجواهر این کانی با نام «آذرشست āzarshast یا آذرشب āzarshab » و جامه‌ای که با آن بافته می‌شد با نام «شستکه shastakeh» یاد شده است.
اما چنان‌که می‌دانید، امروزه آن‌چه به‌عنوان صنعت نساجی و تکنولوژی وابسته به آن مورد بحث قرار می‌گیرد تنها نوع الیاف مورد استفاده در بافته‌ها نیست، بلکه طراحان پارچه با در‌نظر‌گرفتن نیاز مخاطبان و به‌کار بردن یافته‌های روز به طراحی محصولاتی می‌پردازند که واجد خصوصیات منحصر به فردی است، نظیر هماهنگی کامل با شرایط فیزیکی و نوع فعالیت فرد پوشنده و عوامل محیطی که شخص در آن مشغول به فعالیت است. در اینجا نمونه‌ای از این طراحی که با الهام از طبیعت به بازار عرضه شد را با هم مرور می‌کنیم. در مشاهد‌ی علمی آینده به معرفی نمونه‌هایی دیگر خواهیم پرداخت.