معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش سیاست‌های جدید وزارت آموزش و پرورش در توسعه متوازن و هدایت تحصیلی را تشریح کرد و گفت: برای سال آینده ظرفیت حداکثری ایجاد می‌کنیم تا اگر در جایی متقاضی برای ورود به رشته‌هایی داشتیم بتوانیم با ایجاد ظرفیت‌های جدید در حد امکانات به حداکثر درخواست دانش‌آموزان پاسخ دهیم.

علی زرافشان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره روند توزیع دانش آموزان دبیرستانی در شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی و نحوه هدایت تحصیلی در سال تحصیلی آینده توضیحاتی ارائه و اظهار کرد: هدایت تحصیلی یکی از چالش‌های وزارت آموزش و پرورش در سال 95 بود و به چند دلیل به یک موضوع چالشی تبدیل شد.
 
وی افزود: در سال های گذشته تنها 30 درصد دانش آموزان در اثر هدایت تحصیلی جابجایی مدرسه داشتند و گروهی بودند که عمدتا برای تحصیل در رشته فنی و حرفه‌ای و کاردانش یا مدرسه معارف از مدرسه محل تحصیل خود جدا می‌شدند و در واقع ما باید برای یک جمعیت 30 درصدی تدابیر خاصی اتخاذ می‌کردیم. همچنین با توجه به اینکه سطح نمرات پایین‌تر بود قدرت تمیز بیشتری داشتیم و هدایت تحصیلی متکی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان بود و مشکل جدی در این خصوص نداشتیم.
 
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با اشاره به انتقال هدایت تحصیلی به پایه نهم و آشنا نبودن اولیاء، دانش آموزان و مدیران مدارس دوره اول متوسطه با این روند جدید گفت: بعد از 22 سال هدایت تحصیلی به دوره راهنمایی برگشت و مشاوران که قبلا همه به دوره دوم متوسطه رفته بودند به دوره اول برگشتند. از سوی دیگر آیین نامه جدید ارزشیابی و هدایت تحصیلی تدوین شد که در ادامه ارزشیابی توصیفی دوره اول دیده شده بود و با این موضوع مواجه بودیم که فاصله میان نمره‌ها کم شده و قدرت تمیز بر حسب نمرات مشکل‌تر شده بود.
 
تکلیف قانونی برای توسعه متوازن نداریم
 
زرافشان درباره توسعه متوازن دانش آموزان در شاخه ها و رشته های تحصیلی گفت: ما در این زمینه قائل به انتخاب حداکثری دانش‌آموزان هستیم. علت توجه ویژه به توسعه متوازن در سال‌های گذشته تکلیف قانونی وزارت آموزش و پرورش بود و طبق ماده 19 برنامه پنجم توسعه مکلف به انجام توسعه متوازن بودیم. بر مبنای همین قانون بسته اجرایی تهیه و ظرفیت توسعه شاخه‌ها و رشته‌ها را در پنج سال برای ما تعیین کردند که به تصویب دولت رسید و ابلاغ شد. در برنامه‌های توسعه سنواتی هر سال توسعه متوازن مورد تاکید بوده است. امسال برنامه پنجم سال آخر خود را گذراند اما این بند در برنامه ششم توسعه تکرار نشده است و دیگر تکلیف قانونی در این زمینه نداریم.
 
افزایش ظرفیت هنرستان‌های فنی برای رشته‌های پرطرفدار
 
وی افزود: چالش‌های هدایت تحصیلی در سال گذشته طی جلساتی احصاء و بررسی و در نهایت قرار بر این شد سعی کنیم ظرفیت حداکثری را برای انتخاب دانش آموزان فراهم کنیم تا اگر دانش آموزی قصد ورود به رشته‌ای داشت بتوانیم به تقاضای او پاسخ دهیم.
 
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در توضیح ایجاد "ظرفیت حداکثری" گفت: نرخ پوشش ما در فنی و حرفه‌ای و کاردانش 17 درصد است. برخی هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای ما برای رشته‌های پرطرفدار همه ساله آزمون ورودی برگزار می‌کنند و ما توصیه کردیم اگر این امکان وجود دارد برای سال آینده ظرفیت 17 درصدی را به 19 و یا 20 درصد برسانند تا به تقاضای دانش آموزان بیشتری برای ورود به مراکز فنی و حرفه‌ای پاسخ دهیم.
 
زرافشان در پاسخ به اینکه آیا در سال گذشته مشکل شما ظرفیت کم هنرستان‌های فنی بود یا اینکه با مشکل عدم استقبال دانش آموزان برای ورود به این رشته‌ها مواجه بودید؟ اظهار کرد: قبلا مشکل ما ظرفیت نبود، بلکه به منظور توسعه متوازن، برای هر شاخه و رشته‌ای درصدی تعیین کرده بودیم و هر ساله تفاهمنامه‌ای با استان‌ها تنظیم می‌کردیم و برمبنای عملکرد سال قبل استان تعیین می‌کردیم که اگر به عنوان مثال عملکردش جذب 16 درصدی در فنی و حرفه بوده است در سال جاری آن را به 16.5 برساند.
 
وی ادامه داد: در واقع ما هدایت تحصیلی را بر مبنای توزیع متوازن مدیریت می کردیم، اما از سال تحصیلی آینده دیگر مدیریت نمی کنیم و با ایجاد ظرفیت آن را به انتخاب دانش آموزان می گذاریم. قبلا حتی اگر ظرفیتی هم وجود داشت  آن ظرفیت در حد همان درصدهای تعیین شده باقی می ماند؛ مگر در استان هایی که متقاضی برای برخی رشته ها بالا بود. به عنوان مثال در یک استان چندسال است متقاضی ورود به رشته تجربی بالا و حدود 63 درصد است و ناچارا ظرفیت ایجاد کردیم اما اینکه امسال ظرفیت حداکثری ایجاد کنیم به معنای آن است که اگر در جایی متقاضی برای ورود به رشته تجربی یا فنی و حرفه‌ای داریم بتوانیم با ایجاد ظرفیت های جدید در حد امکانات به حداکثر درخواست دانش آموزان پاسخ دهیم.
 
استفاده از ظرفیت‌های خالی نوبت صبح و مراکز شبانه‌روزی سازمان فنی و حرفه‌ای
 
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش افزود: در همین راستا اخیرا تفاهم نامه ای با سازمان فنی و حرفه ای امضاء کردیم و بر اساس آن سازمان فنی و حرفه‌ای تعدادی از مراکزشان را که نوبت صبح آنها ظرفیت خالی داشت به ما معرفی کردند تا بتوانیم استفاده کنیم. تفاهم نامه دیگری با سازمان فنی و حرفه‌ای داشتیم و قرار شد برخی مراکز شبانه روزیشان را در اختیار ما بگذارند، لذا سیاست امسال ما با توجه به سیاستهای وزارتخانه توسعه متوازن نیست بلکه پاسخگویی حداکثری است.
 
دانش آموزانی که پشت در برخی هنرستان‌ها می‌مانند
 
زرافشان درباره شمار دانش آموزانی که به علت حجم بالای استقبال، پشت در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش می مانند و موفق به ورود به رشته دلخواه خود در این شاخه نمی شوند گفت: در شاخه فنی و حرفه ای تنوع رشته‌ای داریم و بالطبع تنوع رشته ها، تنوع تقاضا را ایجاد می‌کند.  به عنوان نمونه امسال در پنج استان رشته جدید مگاترونیک را ایجاد کردیم که متقاضی بالایی داشت. در شاخه کاردانش رشته بورس و رشته آسانسور را راه اندازی کردیم که استقبال از آنها هم بالا بود ولی ما توانستیم تنها در حد ظرفیت هنرآموز بپذیریم ولی با سیاست فعلی وزارتخانه سعی می کنیم برای رشته‌های پرمتقاضی ظرفیت جدید  ایجاد کنیم تا بتوانیم پاسخگو  باشیم.
 
وی ادامه داد: امسال علیرغم همه تغییر و تحولات درصد پوشش فنی و حرفه ای و کاردانش هردو 17 درصد است و نشان دهنده آن است که 34 درصد تقاضای ورود به رشته های فنی و کاردانش بدون هیچ گونه تحمیل و اجبار  داریم که بسیار خوب است و ایران الگوی توسعه آموزش های فنی در ایران است. در حالی که نرخ پوشش در ابتدای انقلاب 12 درصد بود.
 
کم لطفی به فنی و حرفه‌ای و کاردانش در جریان هدایت تحصیلی سال جاری
 
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه در هدایت تحصیلی سال جاری، مسئله ما رشته های فنی و حرفه ای نبود بلکه رشته تجربی بود گفت: مطبوعات و دست اندرکاران خود وزارتخانه به فنی و حرفه ای و کاردانش کم لطفی و اینگونه القا کردند که می خواهیم دانش آموزان را به زور به کاردانش بفرستیم. هرچند ما به عنوان متولیان امر آموزش و پرورش احساس می کنیم که نسبت به توسعه اقتصادی و سیاستهای اقتصاد مقاومتی و سیاستهای اشتغال مسئول هستیم و مقام معظم رهبری در دو بند از سیاست ها آموزش و پرورش را خطاب قرار می دهند و چندبار تاکید داشته اند که علیرغم ذهن قوی به پنجه‌های قوی نیاز داریم و به این وجه تاکید دارند و ما احساس می‌کنیم در این زمینه تکلیف داریم و مسئول هستیم.
 
زرافشان افزود: آخرین گزارش های وزارت کار نشان می دهد که آموزش های مدرسه‌ای بیش از آموزش عالی توانسته‌اند به ایجاد اشتغال کمک کنند. اکنون از 550 هزار دانش آموز شاخه نظری در پایه سوم دبیرستان،  120 هزار نفر  دیگر وارد پیش دانشگاهی نمی‌شوند و به دنبال کسب مهارتی می‌روند تا وارد شغل شوند.
 
به گفته وی، امسال و بر اساس برنامه ششم توسعه دیگر تکلیف قانونی برای توسعه متوازن وجود ندارد اما برای حفظ نرخ پوشش دوره فنی و حرفه‌ای و حتی افزایش آن تلاش می‌شود.