نامشخص بودن محل پـرداخت دستمزد 53 هزار پرسنل حقالتدریس وزارت آموزش و پرورش در لایحهی بودجهی سال 86 سرنوشت شغلی این قشر را در سال آینده در ابهام قرار میدهد.»
این پیشبینی شیرزاد عبداللهی، کارشناس آموزش و پرورش است دربارهی سـرنوشت معلمان حقالتدریس که همواره بلاتکلیف هستند و هرازگاهی با تخصص و تجمع اعتراض خود را اعلام میکنند. در لایحهی بودجهی 86، وزارت اقتصاد و دارایی موظف به پرداخت حقوق پرسنل دارای احکام رسمی دولت شده است، اما در این میان بیش از 53 هزار نیروی حـقالتدریس نادیده گرفتهشدهاند. معلمانی که احکام رسمی ندارند و معلوم نیست حقوق ناچیزشان از کدام منبع پرداخت خواهد شد. شیرزاد عبداللهی معتقد است: «به جز معلمان حقالتدریس دبیران موظف نیز دیگر نمیتوانند از اضافه کاری که در قالب ساعت حقالتدریس داشتهاند، برخوردار باشند.» او میگوید: «بسیاری از دبیران موظف بین شش تا 24 ساعت در هفته سـاعت اضافه تدریس دارند که به صـورت حقالتدریس به حقوقشان افزوده میشود اگر پرداخت حقوق به وزارت امور اقتصادی و دارایی واگذار شود آموزش و پرورش محلی برای تامین اعتبار اضافهکار پرسنل نخواهد داشت.»
این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به بودجهی سالجاری و سال آینده ادامه میدهد: «به گفتهی مسوولان آموزش و پرورش در سالجاری هشت هزار میلیارد تومان این وزارتخانه اختصاص یافته است در سال گذشته بودجهی مصوب آموزش و پرورش شش هزار و 100 میلیارد تومان بوده که در پایان سال با کسری معادل هزار و 700 میلیارد تومان مواجه شده است. متمم لایحهی بودجه هم فقط 250 میلیارد تومان به آموزش و پرورش اختصاص دادند.»
عـبداللهی چند نکته را یادآوری میکند: «حتی اگر متمم لایحهی بودجه به تصویب مجلس برسد، آموزش و پرورش هزار و 450 میلیارد تومان بدهی را به سال آینده منتقل میکند سپس اگر هیچ تغییری در بودجه، حقوق و دستمزدها صورت نگیرد این هشت هزار میلیارد تومان حدود یک هزار و 400 میلیارد تومان نسبت به امسال کمتر نشده است.» بـه گفتهی او مسوولان آموزش و پرورش با اظهار خوشبینی از بودجهی سال آینده و واگذاری حقوقها به وزارت امور اقتصادی و دارایی صحبت کرده بودند اما چه این حقوق توسط دارایـی پـرداخت شود یا سازمان مدیریت، از بودجهی آموزش و پرورش کسر میشود پس دیگر مبلغی برای پرداخت حقوق 53 هزار حقالتدریس و اضافهکار معلمان موظف نمیماند. با این بودجه افزایش حقوق هم در کار نیست.او پیشبینی میکند: «آموزش و پرورش در سال آینده با کسری بودجهای معادل 50 درصد روبهرو شود.»
عبداللهی معلمان را محرومترین قشر بین طبقات مختلف جامعه میداند و میگوید: «وزیر اقتصاد سالجاری را سـال طلایی بودجه اعلام کرده بود. معلمان بسیاری از شهرستانها در پنج ماه گذشته حقوق دریافت نکردهاند معلمان جزو محرومترین اقشار جامعه هستند و از همه محرومتر معلمان حقالتدریس هستند که همواره حسرت وضعیت معلمان رسمی را میخورند.»
به گفتهی او کمبود بودجهی آموزش و پرورش باعث میشود این وزارتخانه در استانهای محروم مثل لرستان، ایلام، کردستان و چهارمحال و بختیاری و یا در مناطق محروم جنوب تهران از معلمان حقالتدریس استفاده کند. اگر آموزش و پرورش توان پرداخت حقوق این معلمان را نداشته باشد، کـلاسهـا بـدون معلـم و سرنوشت حقالتدریسها در ابهام فرو میرود.
عـبـداللهـی استفـاده از معلمان حقالتدریس را اجتنابناپذیر میداند: «حتی اگر تمام معلمان حقالتدریس به استخدام رسمی درآیند، باز در برخی مناطق و مدارس برای ایجاد تعادل در نیروی انسانی، باید از معلم حقالتدریس استفاده شود چرا که نیروی انسانی آموزش و پرورش بسیار نامتوازن است.»
طبق آمار رسمی، اکنون 20 هزار معلم مازاد داریم، در حالی که به گفتهی کارشناسان تعداد این نیروی مازاد 100 هزار نفر است و معمولاً در شهرها و مناطقی کار میکنند که تعداد معلم زیاد است و نیاز به حقالتدریس وجود ندارد، اما این نیرو را نمیتوانند به مناطق محروم بفرستند، چون در استخدام رسمی هستند، مگر اینکه امتیازات قابل توجهی برای آنها در نظر بگیرند.
این کارشناس با اشاره به تاریخچهی استفاده از معلمان حقالتدریس میگوید: «سابقهی استفاده ازمعلم حقالتدریس به سال 1343 برمیگردد. 42 سال است که آموزش و پرورش برای ایجاد تعادل در ســازمـاندهـی نیـروی انسـانـی از حقالتدریسها استفاده میکند. قبلاً به صورت روزمزد و ساعتی کار میکردند که حالت شغل برایشان نداشت اما بعد از مـدت کـوتـاهی جذب میشدند. یا دانشجویانی بودند که نمیخواستند تمام وقت کار کنند. پس ساعاتی را به تدریس میپرداختند و اگر میخواستند جذب سـیستــم مــیشـدنـد. پـس حـذف حقالتدریسها ممکن نیست و همواره آمـوزش و پرورش با نیروی مازاد و حقالتدریسها مواجه بوده است.»او مـیافـزایـد:«استخـدام نیروی حـقالتـدریس از نظر بهبود شرایط زندگیشان اقدام خوبی است ولی از طرفی باعث تورم بافت نیروی انسانی این وزارتخانه میشود.»
مثلاً در سال 83 مجلس مصوبهای داشت که با وجود مخالفت دولت، در مهر ماه به تصویب رسید و آموزش و پرورش را مکلف به استخدام 40 هزار نیروی حقالتدریس کرد.
این اقدام باعث شد رقم کارکنان آموزش و پرورش به یک میلیون و 80 هزار نفر برسد و این فشار شدیدی به بودجهی جاری آموزش و پرورش وارد کرد. در سال 76 هم 88 درصد از بودجهی جاری وزارتخانه صرف هزینههای پرسنلی میشد و بقیهی آن صرف بهبود کیفیت آموزش. در سال 85 سهم هزینههای پرسنلی به 5/95 درصد رسید و این نشانهی توسعه نیافتگی آموزش و پرورش است یعنی نسبت بالای هزینهی پرسنلی به غیرپرسنلی در بودجه.
او مشکل اصلی آموزش و پرورش را غیرتخصصیبودن نیروی انسانی میداند: «براساس آمار در ستاد آموزش و پرورش که مغز متفکر آن محسوب میشود،_80 درصد کارکنان دیپلم و زیردیپلم هستند. در خود مدارس هم بسیاری از معلمان در رشتههای غیرمرتبط با رشتهی تحصیلی خود مشغول به کارند. بسیاری از مدیران مدارس هم فاقد مدرک مدیریت هستند، تنها راه تامین نیرو هم استفاده از معلم حقالتدریس است که هماکنون سرنوشت این 53 هزار نفر در ابهام قرار گرفته است.»