ما دو كار مي­توانيم انجام بدهيم:

ما معمولاً راه دوم را انتخاب مي­كنيم. بنابراين هيچ دوره­ي خاصي نمي­گذاريم؛ بنابراين كسي كه بخواهد يادگيري‌هايي داشته باشد بدون آن مسابقه هم انجام مي­دهد.

فكر مي­كنم كه اگر در مورد المپياد هم خوب فكر شود به چنين جوابي خواهند رسيد؛ يعني اگر از آن بافت خودش اين­قدر خارج نشود و اين‌قدر مهم نشود كه به‌عنوان مهم­ترين عامل (به‌قول شما موفقيت) در دنيا يا ايران تلقي بشود آن وقت المپياد هم يك فعاليت در كنار فعاليت­هاي ديگر مي­شود كه نسبت به فعاليت‌هاي ديگر تفاوت چنداني ندارد و مي‌تواند با بقيه هم­جهت شود.

در واقع كمكي كه مي­تواند بكند افزايش تطبيق­پذيري­ خانواده است كه نسل جوان را كمي باور كند و سعي نكند باورهاي خودشان را به نسل جوان تزريق كنند؛ علي­الخصوص با توجه به آن‌كه در قرني زندگي مي­كنيم كه از جهت‌هايي استثنايي است.

معمولاً در گذشته «تجربه» هميشه يك عامل خيلي‌خيلي مهم بوده است؛ افرادي كه تجربه­ي بيش‌تري داشتند را در يك موضع قرار مي­دادند تا بتوانند به افرادي كه داراي تجربه­ي كم­تري هستند كمك كنند و راه را از چاه نشان بدهند.

ما در دنياي برعكسي زندگي مي­كنيم كه «روند تغييرها» به‌قدري سريع است و «دامنه­اش» به‌قدري وسيع است كه در فرهنگ جديدِ اطلاعاتي اصطلاحاً مي­گويند:

نسل قديم يك مهاجر است يعني قبلاً در يك فرهنگ ديگري بزرگ شده و بعد با يك فرهنگ جديدتر خودش را تطبيق داده است.

در حالي كه در مورد نسل جديد اصطلاحاً مي­گويند:

در آن فرهنگ بومي است يعني خودش از اول با همان فرهنگ بزرگ شده است.

بنابراين در بعضي جهت‌ها نسل جديد است كه بايد به نسل قديم راه و چاه نشان بدهد!!!

براي نسل قديم سخت است كه اين مسأله را باور كند بنابراين يك مسأله­ي غامضي در خانواده­ها به‌وجود مي­آيد كه حل كردن اين مشكل، بزرگ­ترين كمكي است كه مي­تواند به نسل جديد بكند.

زماني كه پسر من خيلي كوچك بود و انقلاب كامپيوترهاي شخصي (PC) اتفاق افتاده بود من به‌عنوان كسي كه رشته­ام كامپيوتر است احساس مي­كردم هرچه زودتر بايد با اين تكنولوژي جديد آشنا بشوم!!!

به اين دليل كه درست نيست؛ من سر كلاس درس مي­دهم و مطالب را به‌صورت تئوري مي­گويم ولي خودم به فرهنگ كامپيوتر قبلي آشناتر باشم و با فرهنگ كامپيوتر جديد غريبه باشم!!!

پسرم هم كه مثل هر فرد نسل جديد مي­خواست زود با تكنولوژي جديد آشنا شود علاقه­مند بود كه كار با كامپيوتر را ياد بگيرد.

من هم براي تشويق او - كه خيلي كوچك بود - به او گفتم:

«بيا هرچه تو ياد مي­گيري به من ياد بده و هرچه من ياد مي­گيرم به تو ياد بدهم»!!!

و فكر مي­كردم كه اين حرف من يك جمله­ي تشويقي است كه به او مي­گويم وگرنه او كه نمي­تواند چيزي به من ياد دهد! من بايد به او ياد بدهم!

مدتي كه گذشت متوجه شدم كه فقط او به من ياد مي­دهد و من چيزي ندارم كه به او ياد بدهم!!! و بعد متوجه شدم اصلاً مسأله­ي ديگري هم درميان است: كلاً نحوه­ي يادگيري من اشتباه است؛ به‌اصطلاح در حال يادگيري فلسفه­ي كهنه­شده­اي هستم.

در حالي­كه او فلسفه­ي جديدتر يادگيري­ را دارد و زودتر از من ياد مي­گيرد و سن كم و تجربه­ي اندك او مانع از اين نيست كه هميشه من او را راهنمايي كنم يا او مرا!

اين­ها تغييرهايي است كه آموزش جديد چه در مرحله­ي آموزش عالي و چه به‌صورت كلي (رسمي و غيررسمي) آموزش داده مي‌شود.

در حال حاضر يك فلسفه­ي خيلي افراطي به‌نام «فلسفه‌ي هم­ساختي يا هم­ساخت­گرا» (Constructivists) از آموزش عالي وجود دارد؛ ولي اگر «ساخت­گرايي» آن را كنار بگذاريم من روي «هم» خيلي معتقد هستم كه آموزش پيشوند «هم»‌ (Con) در «فلسفه‌ي هم­ساختي يا هم­ساخت­گرا» (Constructivists) داشته باشد.

ما ممكن است «رئاليست» (Realist) باشيم يا نباشيم؛ اما باز به «هم»‌ (Con) معتقد باشيم.

اين است كه آموزش به‌صورت جمعي خيلي مؤثرتر و درست­تر انجام مي­گيرد تا به‌صورت انفرادي.

اولين ساختار عقب‌مانده اين است كه «حجم مطالب» زياد است و از آن بدتر سلسله توالي «پيش­نياز» و «پس­نياز» مطالب خيلي زياد است؛ طوري­كه ما شرايط غيرممكني داريم.

مطلبي كه سر كلاس گفته مي­شود آن­قدر داراي توالي منطقي است كه اگر دانشجو يك قسمت مطلب را از دست بدهد پيگيري بقيه­ي مطلب برايش دشوار خواهد بود!!!

به‌عنوان مثال:

فرض كنيد زمان كلاس يك ساعت و نيم است و مطلبي كه گفته مي­شود پيش­درامدي براي مطلب بعدي است و آن، پيش­درامدي براي مطلب سوم است ...

دانشجو كه نمي­تواند هميشه شش‌دانگ حواسش متوجه كلاس باشد ممكن است فكرش ناگهان به جاهاي ديگر منحرف ­شود اگر يك مطلب را از دست بدهد سراسر نخ پاره مي­شود و دنبال كردن مطلب خيلي سخت است!!!

اين محدوديت مانع از اين مي­شود؛ اما در رشته­هاي ديگر (غيرمهندس) ما مي­توانيم خيلي راحت­تر متدهاي آموزش عالي را پياده‌سازي كنيم مثلاً كلاس تعاملي­تر باشد.

من در يك كلاس علوم اجتماعي در يك كشور ديگر شركت كرده بودم؛ معلم آن كلاس همكارم بود و من براي كنجكاوي سَرِ كلاس او نشسته بودم كه ببينم چطور درس مي­دهد.

كلاسش شبيه به صحبت كردن بود اما با شيوه­هاي خاصي صحبت­ها را هدايت مي­كرد و در عين حال برنامه­ي درسي با همين صحبت­ها پوشيده مي­شد.

صحبت كردني كه موضوعش در اختيار استاد نبود كه موضوع را به اين سمت بكشاند؛ ممكن بود اصلاً موضوع صحبت عوض شود ولي روي‌هم رفته مي­توانست برنامه‌ي مورد نظر را پوشش داده و از نظر من خيلي مؤثر بود.

در مهندسي اين­ كارها سخت­تر است:

در عوض «پياده­سازي» داريم و «تعامل» در آن­جا خيلي جا دارد كه صورت بگيرد؛ براي اين‌كه وظيفه­ي مهندس طراحي و ساخت چيزهاست يعني آن­جا ما امكانات خيلي زيادي داريم كه آموزش عالي را با شيوه­هاي جديدتر اجرا كنيم.

از ضررهاي «المپياد» مي‌توان به مواردي نظير ذيل اشاره كرد: