اقیانوس منجمد جنوبی ابرهای ضخیمی بر فراز خود دارد که طبق بررسیهای تازه که حاصل از ترکیب تصاویر ماهوارهای و مدل سازی کامپیوتری است، در فصل تابستان توسط میکروبهای دریایی که در آبهای عمیق زندگی میکنند روشنتر میشوند.
باکتریها و پلانکتونهای اقیانوس ذراتی تولید میکنند که به اتمسفر میروند و در آنجا تعداد قطرات ابر را افزایش میدهند و سبب میشوند ابرهای روشنتر نور خورشید بیشتری را با بازتاب از زمین دور کنند.
به گفتهی Dennis Hartmann دانشمند علوم جوی در دانشگاه واشنگتن، حیات اقیانوسی درخشندگی ابرها را بیشتر میکند و سبب خنکتر شدن آب و هوا در مقایسه با حالتی میشود که این حیات وجود نداشته باشد. تأثیر فراوان حیات اقیانوسی بر بازتاب ابرها در مناطق بکر اقیانوس بسیار تعجب برانگیز است.
هر چه مایع بیشتری در ابر وجود داشته باشد، خاصیت بازتابندگی آن بیشتر میشود. بنا بر نتایج مطالعات جدید، حیات اقیانوسی تعداد قطرات آب تشکیل شده در آسمان را تقریباً دو برابر میکند. بر اساس این مطالعات ابرهای درخشانتر در فصل تابستان نزدیک به ده وات بر متر مربع از نور خورشید را منعکس میکنند که سالانه نتیجه در کاهش چهار وات در متر مربع از مقدار تابش آن به سطح زمین میدهد. این مقدار نور برابر با مقداری است که ذرات آلوده در سایر نقاط کرهی زمین بازتاب میکنند.
اقیانوس جنوبی به دلیل دارا بودن بادهای مداوم و شرایط آب و هوایی دشوار، منطقهای ممنوعه به خصوص برای دریانوردان است. جریانی گرداگرد قطب جنوب وجود دارد که آن را منجمد نگه میدارد. این جریان سبب ایجاد گردابهایی میشود که مواد مغذی را میچرخاند و مخلوط میکند. هنگامی که نور خورشید از بهار تا پاییز بر این منطقه میتابد، آرایهای از اشکال حیاتی فتوسنتزی در آب ایجاد میشود. طبق توضیحات Daniel McCoy دانشمند علوم جوی از دانشگاه واشنگتن که مطالعات مربوط به این موضوع را با همکاری Susannah Burrows مدیریت کرده است، بازگشت نور خورشید در تابستان باعث شروع فعالیتهای بسیار در فیتوپلانکتونها میشود.
برخی از باکتریها و پلانکتونها گازهایی مانند دی متیل سولفید (ترکیبی که سبب ایجاد بوی منحصر به فرد دریا میشود) آزاد میکنند و در عین حال سطح اقیانوس را با سلولهایی روغنی حفظ میکنند. درست مانند نمک آب دریا، آب و امواج، این گازها و اجزای باقی ماندهی گیاهان و حیوانات را به هوا بلند میکنند. این ذرات که به نام آیروسل شناخته میشوند به عنوان مراکزی برای تراکم بخار در اتمسفر و تبدیل شدن به قطراتی که تشکیل ابر میدهند عمل میکنند. در اقیانوس منجمد جنوبی نمک دریایی منبعی ثابت برای ایجاد ابر در کل طول سال است اما در تابستان میکروبهای دریایی این فرآیند را سرعت میبخشند.
هر چه قطرات بیشتر باشند ابر درخشانتر است و در بازتاب نور خورشید بهتر عمل میکند. تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که مناطق دارای فیتوپلانکتونهای بیشتر ابرهایی با ذرات بیشتر و کوچکتر دارند. این موجودات دریایی سبب افزایش قطرات ابر تا ۶۰ درصد میشوند و ابرهای روشنتر درست زمانی تشکیل میشوند که بیشترین نور خورشید ممکن میتواند بازتاب شود و بدین ترتیب تأثیر آنها بیشتر میشود. به گفتهی Hartmann حیات اقیانوسی مستقیماً بر درخشندگی ابرها تأثیر میگذارد.
برخی افراد سعی دارند با اسپری کردن قطرات یا آیروسلهای بیشتر در هوا ابر تشکیل دهند و تغییرات آب و هوایی را کاهش دهند. این تکنیک درخشان سازی ابرهای دریایی نام دارد.
از طرفی هنوز مشخص نیست که آیروسلهای بیولوژیکی چگونه شیمی جو را تغییر میدهند و آیا باعث افزایش میزان پوشش ابر بر فراز اقیانوس جنوبی میشوند یا خیر. درک این عوامل میتواند این موضوع را روشن کند که آب و هوای زمین تا چه میزان نسبت به افزایش غلظت گازهای گلخانهای مانند کربندیاکسید در اثر استفاده از سوختهای فسیلی حساس است. رابطهی میان حیات اقیانوسی و ابرها ممکن است صحت نداشته باشد اما در این صورت هیچ توجیه بهتری برای این موضوع نمیتوان یافت. افزایش تعداد قطرات آب ابرها هنگام ایجاد فیتوپلانکتونها رخ میدهد و تنها توضیح منطقی برای این پدیده در حال حاضر استناد به افزایش آیروسلهاست.
در این باره Hartmann توضیح میدهد: «حیات سبب درخشان شدن ابرها میشود، اما ما نمیدانیم در صورت گرم شدن اقیانوس این فرآیند چه تغییری میکند. ما نمیدانیم که در هوای گرم حیات سبب تولید قطرات بیشتر یا کمتر در ابرها میشود. به بیان دیگر ایجاد هر تغییری در این فرآیند ممکن است به مردم زمین در زمینهی حل مشکل گرمایش کرهی زمین کمک کند یا مشکل را وخیمتر کند.»
منبع:
Scientific American
منابع مفید:
ال نینو چیست؟
شبیه سازی امواج دریا
شبیه سازی جریان های اقیانوسی
ابر درون بطری
هواپخش
Albedo Yachts (SA)
Natural Earosols (Science Paper)
Cloud brightening experiment tests tool to slow climate change