نجوم، اخترفيزيك، ستارگان، مراحل تكامل
تولد ستارگان
ابرهاي اينچيني كه در عكسها ميبينيد، محل تولد ستارگان هستند. اين ابرها آنقدر بزرگ هستند كه چند تا منظومه شمسي را كنار هم بگذاريم، تازه ميشود پهناي يكي از آنها. به همين دليل تعداد زيادي ستارگان بزرگ و كوچك ميتوانند در آنها بوجود بيايند. وقتي جاذبه باعث جمع شدن ذرات نزديك هم ميشود برخوردها بيشتر ميشود و با برخورد گرما توليد ميشود و اين يعني تولد قلب تپنده يك ستاره!
سحابي مخروط
ذرات را گرانش ميتواند كنار هم بياورد و به انرژي برخوردي و فرار ذرات غلبه كند. ولي ممكن است بجاي چند ستاره در يك ابر يك ستارۀ بسيار بزرگ يا ابر تحول تشكيل شود؟ اين اتفاق خيلي ميتواند پيش بيايد، ولي فاصله توده ستاره تشكيل ميدهند آنقدر از هم دور هست كه ستارگان جدای از هم تشكيل ميشود. شايد باز هم اين سؤال برايتان پيش بيايد كه ممكن است وقتي اين ستارگان بوجود آمدند نزديك هم شوند و يك ستاره خيلي بزرگ تشكيل دهند؟ نه! دو ستارۀ معمولي فقط ميتوانند نزديك هم باشند و شبيه ماه و زمين در فاصله مشخصي از هم قرار بگیرند و حركت خودشان دور هم در فضا داشته باشند.
سحابي جادوگر
در ابرها اين اتفاق كمتر ميافتد كه ستارگان نزديك هم بيايند و يك تودۀ بزرگ ستاره تشكيل دهند. چرا؟ جواب در سه نكته مهم نهفته است:حتي اگر دما مثلاً 283 درجه سانتي گراد باشد كه در فضا خيلي سرد بحساب ميآيد، باز هم حركت ذرات آنقدر هست كه جاذبه نميتواند باعث جمع شدن ذرات شود و چگالي ذرات كم ميشود.ميدانهاي مغناطيسي يا همان خاصيت آهنربايي باعث گیر افتادن ذرات در اين ميدان ميشود و ذرات كه به اين خاصيت حساسيت دارند نميتوانند آزادانه حركت كنند. جاذبه بايد با اين نیرو هم برابری كند. قدرت ميدان مغناطيسي فضاي ميان ستارهاي و ابرها آنقدر ها هم زياد نيست در حقيقت خيلي خيلي كوچكتر از ميدان مغناطيسي زمين است.
براي اينكه با ميدان مغناطيسي زمين آشنا شويد يك قطبنما برداريد و كمي با آن كار كنيد. ببینيد كدام جهت را به شما نشان ميدهد وقتي خودتان جاي تان يا جهتتان را عوض ميكنيد.چرخش عامل دليل ديگري است كه ستارگان نميتوانند در ابرها زياد كنار هم بمانيد يا تشكيل تودهاي از ستارگان دهند. همه چيز در جهان در حال چرخش است و سرعتش هم خيلي زياد است حتي زمین! زميني با سرعت 500 كيلومتر بر ثانيه در بازوی كهكشان دور هسته كهكشان راه شیري ميچرخد و در فضاي ميان ستارهاي و ابرها هم همين چرخش يا جاذبه مقابله ميكنند و مثل توپي كه با طناب دور سرتان ميچرخانيد منتظر آزاد شدن طناب است تا از شما دور شود.
دربارهي ذرات، ستارگان و قطبنما و ميدانمغناطيسي به زنگ تفريحهاي قبلي و مسابقههاي فيزيك مراجعه كنيد.