منطق - ریاضی - بازی
زنگتفریح شماره ۱۶۷
احتمالا تا کنون سودوکو بازی کردهاید یا درباره آن شنیدهاید. سودوکو یک بازی پازل اعداد با سه قانون ساده است. یک جدول ۹×۹ که شامل ۹ بلوک ۳×۳ است به شما داده میشود و شما باید اعداد ۱ تا ۹ را به گونهای در این جدول بنویسید که در هر سطر، هر عدد دقیقا یکبار ظاهر شود. همینطور هر عدد در هر ستون و هر یک از بلوکهای ۹گانه نیز باید دقیقا یکبار ظاهر شود. با اضافه کردن قانونهای دیگر به این سه قانون میتوان بازی سودوکو را پیچیده و جالبتر کرد.
در این مقاله هدف آشنایی با سودوکو نیست. بلکه سعی داریم تا یک بازی پازل اعداد به نام کلکودوکو (Calcudoku) را به شما معرفی کنیم. این بازی از بسیاری از قوانین سودوکو پیروی میکند و البته در مسیر حل پازل به کمی ریاضی نیز نیاز خواهید داشت.
تفاوت اساسی کلکودوکو با سودوکو یا پازلهای اعداد دیگر در آن است که، پیدا کردن مکان درست اعداد نسبت به اعداد داده شده کافی نیست. بلکه در این بازی شما باید به دنبال برآورده کردن یک شرط ریاضی نیز باشید. در بازی کلکودوکو مربع n×n داده شده را باید به گونهای پر کنید که مانند سودوکو هر عدد ۱ تا n و در هر سطر و ستون دقیقا یکبار ظاهر شود. همچنین شرط ریاضی هر بلوک را برآورده کند. مثال زیر که سادهترین نوع کلکودوکو است به شما بیشتر کمک خواهد کرد.
جدول ۵×۵ زیر داده شده است. دقت کنید که در پازل کلکودوکو لزوما همه بلوکها به یک شکل و یک اندازه نیستند.
علامت + بالای جدول دقیقا همان شرط ریاضی این جدول کلکودوکو است. در مورد شرط ریاضی بیشتر توضیح خواهیم داد. دقت کنید که در گوشه بالایی هر بلوک یک عدد نوشته شده است. برای مثال به این بلوک دقت کنید.
در این بلوک باید سه عدد از بین اعداد ۱ تا ۵ انتخاب کنیم (تکرار مجاز است) تا حاصل آنها برابر با ۱۰ شود. احتمالا سوال میکنید حاصل یعنی چه؟! جواب این سوال دقیقا همان شرط ریاضی است. یعنی باید سه عدد را طوری انتخاب کنید که حاصلجمع (+) آنها برابر با ۱۰ شود. انتخابهای زیادی برای این بلوک وجود دارد ولی فراموش نکنید که اعداد این بلوک را باید طوری قرار دهید تا هر عدد ۱ تا ۵ در هر سطر و هر ستون جدول کلکودوکو دقیقا یکبار ظاهر شوند. حل کامل جدول به این شکل است.
جدول فوق یک کلکودوی ساده با شرط ریاضی جمع (+) بود. جداول کلکودوکو میتوانند با همه چهار عمل اصلی ریاضی جمع (+) ، تفریق (-)، ضرب (×) و تقسیم (/) طراحی شوند. حل جداول کلکودوکو با یک شرط ریاضی کار سختی نیست و با کمی تمرین میتوان این کار را به سرعت انجام داد.
جدولهای پیچیده کلکودوکو طوری طراحی میشوند که بیش از یک عمل ریاضی در آن استفاده شود. برای مثال این جدول را ببینید.
در هر یک از بلوکهای این جدول اعداد ۱ تا ۵ را باید طوری بنویسید که حاصل اعداد، با توجه به شرط ریاضی آن بلوک با مقدار نوشته شده بالا بلوک برابر شود. برای مثال این بلوک را ببینید. باید سه عدد انتخاب کنیم تا حاصلضرب آنها برابر با ۱۶ شود و البته این اعداد باید با بقیه اعداد سطرها و ستونهای مربوط نیز هماهنگ باشند.
در این بلوک حاصلجمع سه عدد باید برابر با ۸ شود.
توجه داشته باشید که در بلوکهایی که فقط یک سلول دارند، همان عددی که در گوشه سلول نوشته شده را بنویسید. حل جدول کلکودوکو بالا به این شکل است.
به دو ترفند کوچک ولی بسیار مفید برای حل کلکودوکو توجه کنید.
ابتدا بلوکهای تکسلولی را پر کنید. وقتی به یک بلوک با شرط ریاضی ضرب برخورد میکنید، اگر عدد نوشته شده در گوشه بلوک یک عدد اول باشد آنگاه کار آن بلوک تمام است. چون مقسوم علیههای هر عدد اوّل فقط ۱ و خود عدد هستند.
شما میتوانید با کمی تمرین و دقت ترفندهای دیگری برای حل پازل کلکودوکو بیابید. یک جدول کلکودوکو ۸×۸ با چهار عمل ریاضی در زیر میبینید که میتوانید با کسب کمی مهارت به حل آن بپردازید.
منابع:
زنگتفریحهای مشابه: