قورباغههایی که پس از سالها انقراض به زندگی بازگشتند.
در سال 2003 دو دانشجوی زیستشناسی به نامهای Justin Yeager و Mark Pepper در کاستاریکا مشغول مطالعه روی قورباغههایی سمی به نام dart frog بودند که راهنمای آنها یک جفت قورباغهی زیبا به رنگ زرد-نارنجی و سیاه به آنها داد و باعث تعجب بسیار زیادشان شد، زیرا نسل این گونه قورباغهها ظاهراً منقرض شده بود.
قورباغهی Harlequin در اوایل دههی 1990 در کاستاریکا و پاناما ناپدید شده بود. حتی هیچ جسدی از این نوع قورباغه در آن مناطق یافت نشده بود. دلیل ناپدید شدن این قورباغهها به همراه تعداد بیشماری قورباغهی دیگر از جمله وزغ طلایی مشهور به گسترش یک عامل بیماریزای همهگیر، یک عفونت قارچی که مسئول از دست رفتن قسمت بزرگی از تنوع زیستی در زمان ما بود نسبت داده شد.
آیا قورباغهی harlequin از این بیماری جان سالم به در برده است؟ آیا این اتفاق میتواند درک ما را از انقراضهای در حال وقوع افزایش دهد؟
جالب این است که قورباغهی harlequin در این مورد تنها نیست. پنج سال پس از کشف دوبارهی این قورباغه، Robert Puschendorf خزندهشناس در جنگلهای خشک شمال استرالیا با جمعیت کوچکی از قورباغههای armored mist, Litoria lorica رو به رو شد که دارای همان عفونت قارچی بودند که تصور میشد 17 سال پیش سبب انقراض این نوع قورباغه شده است. یک سال بعد قورباغهی Yellow-spotted Bell, Litoria Castanea در اکوادور، ونزوئلا، کلمبیا و کاستاریکا مدتها پس از زمانی که تصور میشد منقرض شدهاند مجدداً کشف شد.
چه چیزی باعث نجات پیدا کردن این قورباغهها شد، درحالیکه انواع دیگرشان منقرض شدهاند؟ در تلاشی جهت یافتن پاسخ، در آگوست سال 2010 من سرپرستی یک گروه شکار جهانی برای پیدا کردن دوزیستان از دست رفته را شروع کردم. بعنوان مدیر برنامهی مربوط به دوزیستان در سازمان حفاظت بینالملل و گروه دوزیستان IUCN، من وظیفه داشتم لیستی از گونههای منقرض شده تهیه کنم و بیش از سی تیم را که به 21 کشور جهت جستجوی این گونهها اعزام شده بودند رهبری کنم. بسیاری از این تیمها دست خالی از مأموریت خود بازگشتند اما تعدادی نیز با نتایج خوب و اکتشافهای قابل توجه برگشتند.
در هایتی (Haiti) در جنگلهای ابر دورافتادهای توانستیم شش گونهی قورباغه پیدا کنیم که باعث امیدواری بسیاری شدند. در جزیرهی بورنئو قورباغهی Borneo Rainbow Toad پس از 87 سال دوباره کشف شد. همچنین در اکوادور قورباغهی Rio Pescado Stubfoot Toad پس از 15 سال مجدداً پدیدار شد. در اسرائیل نیز قورباغهی Hula Painted پس از 55 سال از آخرین زمانی که دیده شده بود بصورت زنده پیدا شد و به سرعت از یک نماد ملی انقراض به نماد امیدواری تبدیل شد.
هر قورباغهی Lazarus با کشف خود داستانی به همراه داشت و اطلاعاتی بیشتر درمورد انقراضهای در حال وقوع در اختیار ما میگذاشت. قورباغهی Armored Mistfrog با افزایش دمای بدن خود عفونت قارچی را از بین برده بود. این کشف میتواند به ما در جستجوی گونههای گم شده و مدیریت زیستگاهها جهت توانمند شدن قورباغهها در رفع عفونتها کمک کند. بازماندگان نسل قورباغهی کوهی زردپا در کالیفرنیا با کمک باکتریها با عفونتهای وارد شده به بدنشان مقابله میکنند که این مسئله باعث تلاش دانشمندان در افزایش پوست قورباغهها با هدف افزایش میزان باکتریها در زمان مواجهه با عفونت شده است.
باکتریهای مفید
درمان پروبیوتیک با استفاده از باکتریهای مفید یکی از امیدوارکنندهترین موضوعات پژوهشی برای مقابله با عفونتهای قارچی در طبیعت است. همچنین یک کشور جزیرهای داوطلب شده است تا بعنوان یک آزمایشگاه زنده در این تحقیقات همکاری کند. تا سال گذشته ماداگاسکار، چهارمین جزیرهی بزرگ دنیا و دارای بیش از 500 گونه قورباغه عاری از هرگونه عفونت قارچی بود. اما بررسیهای اخیر روی قورباغههای وحشی نشان از افزایش سطح تهدید دارد. Molly Bletz دانشجوی دکترای دانشگاه فنی Braunschweig در یک همکاری با Dr. Reid Harris مدیر بینالمللی بیماریهای اتحادیهی بقای دوزیستان در حال جمع-آوری بانکی از باکتریهای مفید برای قورباغههای ماداگاسکار است.
تاکنون 3500 باکتری ایزوله شده از 120 قورباغهی ماداگاسکاری برای بررسی توانایی مهار Bd تجزیه و تحلیل شدهاند و نمونه-های مهارکنندهی بسیار امیدوار کنندهای پیدا شده است. گام بعدی شناخت کاندیداهای پروبیوتیکی است که بتوان از آنها با موفقیت جهت درمان قورباغههای Malagasy استفاده کرد. Bletz سعی دارد در سال جاری این کاندیداها را در باغ وحش پاریس آزمایش کند. بعد از این کار کاندیداهایی که روی قورباغههای Malagasy نتیجه داده بودند در آزمایشهای بالینی در آزمایشگاه استفاده خواهند شد تا بررسی شود که آیا این درمانهای پروبیوتیک میتواند آنها را از عفونت قارچی حفظ کند یا خیر. این عوامل پروبیوتیک میتواند در حمامها و یا از طریق تلقیح زیستمحیطی خاک و آب به قورباغهها اعمال شود. این روشها در آزمایشگاهها موفق بودهاند و به طور گسترده در زمینهی کشاورزی کاربرد دارند.
نشانههایی از امید
سوالات زیادی در زمینهی توانایی ما در مهار کردن عفونتهای قارچی که یکی از بزرگترین تهدیدها برای تنوع زیستی جهان امروز هستند وجود دارد. جستجوی قورباغههای گم شده کمک زیادی در فهم بیشتر شرایط جهانی دوزیستان به ما نمود و گونههای گمشدهای را پیدا کرد که ممکن است سر نخی حیاطی در این زمینه به ما بدهند. اما این کار چیزی فراتر از مباحث علمی را نیز به ما نشان داد.
قورباغههای دوباره کشف شده تبدیل به چراغ امیدی در چشمانداز تاریک و ناامیدانهی ما نسبت به جهان شدند و به ما یادآوری کردند که اگر به طبیعت فرصت دهیم، هنوز هم میتواند ما را شگفت زده کند. در بین مهرهداران، دوزیستان در معرض بالاترین خطر انقراض قرار دارند اما با اکتشافهای اخیر به ما فرصت دوبارهای برای حفظ این موجودات داده شده است. پس وقت آن رسیده است که دست به کار شویم و برای حفظ این جانوران فراموش شده تلاش کنیم، چرا که دنیای ما برای این موجودات بسیار شگرفتر از چیزی است که تصور میکنیم.
منبع:
Robin Moore