ابر ماژلاني بزرگ

در نيم كره‌ي جنوبي پيش از تاريخ شناخته شده ‌بود. در سال 964 بعد از ميلاد صوفي رازي اخترشناس پارسي آن را رصد و ثبت كرد و بعداً در سال 1503-4 آميرو وسپوچي مورد توجه قرار گرفت و در سال 1519 ماژلان آن را كشف كرد. ابر ماژلاني بزرگ با همسايه‌اش ابر ماژلاني كوچك اجرام آسمان نيكره‌ي جنوبي و بخشي از راه شيري هستند كه با چشم غيرمسلح ديده مي‌شوند. مسملاً در دوران باستان مردمان آنزمان ديده‌اند. ولي شواهد چنداني به‌جاي نگذاشتند. اولين بار اخترشناس پارسي صوفي در سال 964 پس از ميلاد،‌ به‌صورت مكتوب و علمي در كتاب ثوابت آن را البكر، يعني گاونر سفيد ناميد.

تصوير صفحه‌اي كه صوفي در آن اشاره به اين اجرام دارد. نسخه‌ي رصدخانه‌ي پاريس

بعداً آمريو وسپوچي (Amerigo Vespucci) در نامه‌اي در سفر سومش به سال 1503 از آنها به عنوان سه جرم خاص نام مي‌برد كه دوتا روشن و يكي تيره و مبهم كه تصور مي‌كند ابر تيره‌تر همان سحابي تاريك «زغال» باشد. ماژلان بود كه اولين بار آنچه ما از اين دو جرم امروز مي‌دانيم كشف كرد (1519).

هردو ابر بزرگ و كوچك كهكشان‌هاي كوتوله‌ي نامنظمي هستند كه حول راه شيري در گروه كهكشاني‌ محلي مي‌چرخند. ابر ماژلاني بزرگ 179000سال نوري با راه شيري فاصله دارد كه نزديك‌ترين كهكشان به ماست. در سال 1994 داده‌هاي جديد مدارگرد هپيارخوس اين رقم را 80000 تخمين زد كه بامعيار ستاره‌هاي قيفاووسي‌‌ بدست آمده است.

ابر ماژلاني بزرگ پُر از اجرام جالب است. از سحابي گسيلي گرفته تا خوشه‌هاي باز و كروي و سحابي‌هاي سياره‌اي و غيره.

در 24 فوريه 1987، ابرنواختر 1987A در اين كهكشان ظهور كرد كه نزديك‌ترين ابرنواختر است كه تاكنون قبل از اختراع تلسكوپ و كپلر ديده شده. اين ابرنواختر ستاره‌اي از جمعيت دوم ستارگان و يكي از جالب‌ترين اجرام براي اخترفيزيكدانان در دهه 80 بود و حتي تاكنون بوده است.

تصوير: ناسا

فوريه 2003. ابر ماژلاني بزرگ در مركز تصوير توسط فضانورد،‌دونالد آر. پتيت، افسر ششم بخش علمي ناسا از ايستگاه فضايي گرفته شده است.   

براي دانلود تصوير بزرگ اينجا را كليك كنيد.