ریکاردو رامالیو ژئوفیزیک‌دان دانشگاه بریستول و از نویسندگان مقاله‌ی مربوط به مطالعات Cape Verde معتقد است این دست از وقایع آخرالزمانی می‌تواند مجدداً اتفاق بیفتد، اگر چه تعیین زمان و مکان آن غیر ممکن است. او می‌گوید: «بیشتر این آتشفشان‌های اقیانوسی نسبتاً جوان، مانند آتشفشان‌های Azores، جزایر قناری و هاوایی، بلند و دارای شیب تند هستند. در نتیجه انرژی پتانسیل لازم برای فروپاشی در آنها موجود است.»

برخی از جناح‌های آتشفشان‌های اقیانوسی به طور دوره‌ای دچار فروپاشی می‌شوند. حجم عظیمی از سنگ‌ها به پایین سقوط می-کنند و با جابه‌جایی آب سبب ایجاد ابر سونامی می‌شوند. به عنوان مثال یک فروپاشی آتشفشانی در هاوایی در حدود صد هزار سال پیش باعث ایجاد یک ابر سونامی شد که زمین‌ها را تا ارتفاع بیش از سیصد متر پوشاند. مکانیزم دقیق این لغزش‌های عظیم هنوز به خوبی شناسایی نشده است. 

در سال ۲۰۱۱ تیمی از زمین‌شناسان اروپایی شواهدی را از سونامی‌های متوسط منتشر کردند که به جزیره‌ی سانتیاگو درCape Verde، مجمع‌الجزایری در نزدیکی سواحل سنگال برخورد کرده بودند. بر اساس این مقاله، این واقعه صد هزار سال پیش اتفاق افتاده بود و دلیل آن فروپاشی تدریجی آتشفشان فوگو در ۵۵ کیلومتر دورتر بوده است.

رامالیو زمانی که این مقاله را می‌خواند به یاد آورد هنگامی که تحقیقات دکترای خود را روی جزیره‌ی سانتیاگو در سال ۲۰۰۷ انجام می‌داد متوجه تخته‌سنگ‌های مرموزی شده بود که روی فلاتی در ارتفاع دویست متری از سطح زمین گسترده شده بود. او دریافت که برای جدا شدن تخته‌سنگ‌ها از صخره‌ها و پرتاب شدن تا این حد به موج‌هایی بزرگتر از موارد پیشنهاد شده در مقاله‌ی ۲۰۱۱ نیاز است.

رامالیو و همکارانش به جزیره‌ی سانتیاگو رفتند و نمونه‌هایی از تخته‌سنگ‌ها برداشتند. آنها دریافتند که این تخته‌سنگ‌ها از سنگ‌هایی تشکیل شده‌اند که تنها در کناره‌های فلات وجود دارند. دنباله‌ای از بقایای بی‌نظم از جمله فسیل‌های دریایی همه بر وقوع سونامی دلالت داشتند. آنها محاسبه کردند که موجی با قدرت کافی برای جابه‌جا کردن بزرگترین تخته‌سنگ زمانی که به ساحل می‌رسد باید حداقل ۱۷۰ متر ارتفاع داشته باشد تا بتواند تا ارتفاع ۲۷۰ متری از سطح دریا برسد.

برای تعیین دقیق‌تر زمان سونامی همکاران او در رصدخانه Lamont–Doherty دانشگاه کلمبیا در Palisades نیویورک غلظت ایزوتوپ‌های هلیوم موجود در بقایای تخته‌سنگ‌ها را اندازه‌گیری کردند. زمانی که پرتوهای کیهانی خورشید به مواد معدنی مانند olivine در این سنگ‌ها می‌تابد هلیوم-۳ تولید می‌شود. با اندازه‌گیری هلیوم-۳ در سطح این تخته‌سنگ‌ها که در معرض تابش خورشید بوده‌اند می‌توان دانست چه مدت پیش این رویداد به وقوع پیوسته است. تحلیل‌ها مشخص کرد که حدوداً ۷۳ هزار سال پیش این اتفاق افتاده است. این مقدار در بازه‌ی زمانی تخمین قبلی حاصل از تحلیل بقایای رانش زمین در فوگو که نشان می‌داد فروپاشی ۶۵ تا ۱۲۴ هزار سال پیش بوده است قرار می‌گیرد.

به عقیده‌ی Raphaël Paris آتشفشان‌شناس دانشگاه Blaise Pascal در Clermont–Ferrand فرانسه و نویسنده‌ی مقاله‌ی ۲۰۱۱ این یافته‌ها به محققان کمک خواهد کرد تا فروپاشی آتشفشانی و سونامی بعد از آن را بهتر مدل‌سازی کنند. رامالیو معتقد است اکنون محققان باید بر درک رفتار موج‌های ایجاد شده توسط این رانش‌های عظیم متمرکز شوند. هر چند چنین سونامی‌هایی شاید بازه‌ی مسافتی طولانی مانند سونامی‌های ناشی از زلزله‌های زیر آب نداشته باشند، مانند سونامی سال ۲۰۰۴ در جنوب شرق آسیا که هزاران کیلومتر را از محل گسستگی بستر دریا طی نمود.

تعدادی محقق نیز معتقدند تحقیقات بیشتری مورد نیاز است تا بتوان احتمال فروپاشی جبهه‌های آتشفشان‌ها را به خوبی بررسی کرد. مایکل پولند ژئوفیزیکدان سازمان زمین‌شناسی امریکا در ونکوور واشنگتن معتقد است: «از آنجا که تا به حال شاهد چنین واقعه‌ای در جزایر اقیانوسی نبودیم، ما تجربه‌ی عملی در مورد اینکه فروپاشی چگونه خود را نشان می‌دهد نداریم.»

فوگو که آتشفشانی فعال است مرتباً نشانه‌های ناآرامی از خود نشان می‌دهد و به تازگی در اوایل سال ۲۰۱۵ فوران کرده است. تغییر شکل هشداری است برای یک فروپاشی قریب‌الوقوع. Gary McMurtry ژئوفیزیکدان دانشگاه هاوایی در Honolulu می‌گوید: «بررسی‌های ژئوشیمیایی هلیوم و رادون در گازها و آب‌های زیرزمینی می‌تواند برای مانیتورینگ مفید باشد.»

منبع:

Nature

Megatsunami-WIKI

منابع مفید:

شبیه سازی جریان‌های اقیانوسی
رانش زمین

شبیه سازی امواج دریا

امواج دریا-1

امواج دریا-2

سونامی

شناسایی منشأ آب در سنگ‌های آتشفشانی

Switzerland braces for Alpine lake tsunami

Ancient tsunami uncovered

سونامی اقیانوس هند-نقشه‌ی فعال نیچر

سونامی-ویکیپدیا

Olivine-WIKI