اگرچه نميتوانيم سياهچالهها را ببينيم، ولي ميتوانيم آنها را آشكارسازي كنيم يا وجود آنها را با شناسايي محيط اطرافش حدس بزنيم. روشهايي كه به كار ميبريم اينها هستند: جرم اندازهگيري شده از اجرام در حال گردش حول سياهچاله يا چرخش حول هسته اثرات عدسيهاي گرانشي تابش گسيلي
در اين زنگ تفريح ابتدا روش اندازهگيري جرم را معرفي ميكنيم.
بسياري از سياهچالهها در اطراف خود اجرامي دارند كه با بررسي رفتار آنها ميتوان به وجود سياهچاله پيبُرد. آنوقت از اندازهگيريهايي در حركت اين اجرام انجام ميدهيم و جرم سياهچاله محاسبه خواهد شد. چيزي كه بايد دنبال آن باشيد، يك ستاره يا ديسكي از گار است كه چنان رفتار ميكند كه مشخص است جرمي در نزديكي آن وجود دارد. مثلاً اگر ستاره يا ديسك گازي حركت يا چرخش لنگشي (مثل فرفره موقع سرعت كم كردن) داشته باشد و هيچ دليل قابل رصدي آن اطراف نيست و دليل غير قابل رويت اثري كه دارد و نشانگر اين باشد جرمش بيشاز يك ستارهي عادي (از سه برابر بيشاز ستارهي نوتروني) باشد، داريد يك سياهچاله را كشف ميكنيد! | شكل 1. حركت لنگشي |
در اين هنگام جرم سياهچاله را با اثرش روي جرم قابل رويت ميتوانيد بدست آوريد. مثلاً در مركز كهكشان NGC4261 يك ديسك قهوهاي پيچشي در حال چرخش وجود دارد. اين ديسك به اندازهي منظومهي شمسي ماست ولي وزن آن 1.2 ميليارد برابر خورشيد است!! چنين جرم عظيمي نشان ميدهد كه سياهچالهاي بايد در مركز ديسك وجود داشته باشد.
| شكل 2. |
| شكل 3. |
|