لایههای یخ بسیار زیادی در مناطق وسیع شرقی قطب جنوب در حال تلنبار شدن روی هم هستند؛ که در مجموع در تعادل با کاهش مشاهده شده در یخها و نازک شدن یخچالهای طبیعی در سایر مناطق این قارهی یخ زده قرار میگیرد.
یک مطالعهی جدید نشان میدهد چندین دهه زمان لازم است تا ذوب یخهای قطب جنوب از افزایش جرم یخها پیشی بگیرد و به افزایش سطح آب دریا کمک کند.
محاسبات انجام شده نتیجهی تلاشی طولانی مدت برای اندازهگیری یخ قطب جنوب است. در حالی که ذوب یخ در گرینلند به طور چشمگیری میزان یخها را در این منطقه کاهش داده است، شرایط در قطب جنوب پیچیدهتر است.
به گفتهی Jay Zwally از مرکز پرواز فضایی Goddard ناسا واقع در Greenbelt, Maryland که نویسندهی اول مقالهای در این رابطه در ژورنال Glacidology است، قسمتهایی از قطب جنوب کاهش جرم سریعتری از قبل دارند. اما مناطق وسیعی در حال افزایش جرم هستند و این کار را مدت زیادی است که انجام میدهند.
وی اشاره میکند که این یافتهها بدان معنا نیست که قطب جنوب با هیچ مشکلی مواجه نیست. او میگوید: «من میدانم که برخی از منکران این قضیه ابراز خواهند کرد که این نتایج نشان میدهد لازم نیست آنقدر که برخی افراد معتقدند نگران وضعیت قطب جنوب باشیم.» با گرم شدن کرهی زمین، انتظار میرود نقش قطب جنوب در افزایش سطح آب دریا بیشتر شود. هر چند اینکه چه زمانی و به چه میزان این اثر به وجود خواهد آمد همچنان نامشخص است.
اما به گفتهی Edward Hanna اقلیمشناس دانشگاه Sheffield انگلستان، این تحقیقات عدم قطعیتهای برجستهای را در مورد یخهای قطب جنوب عنوان میکند.
در بسیاری از مطالعات قبلی، میزان جرم کلی از دست رفتهی یخ در قطب جنوب محاسبه شده است. در یک بررسی در سال ۲۰۱۲ با هدف تطابق و سازگارسازی بسیاری از تکنیکهایی که برای اندازهگیری تعادل جرم یخ استفاده میشوند، میزان یخ از دست رفته در هر سال از ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ در کل قطب جنوب ۷۲ میلیارد تن محاسبه شده است. تقریباً در همان دوره، تیم Zwally افزایش سالیانه ۸۲ میلیارد تن در سال را محاسبه کردند.
تیم Zwally از دادههای مربوط به تغییر ارتفاع سطح لایههای یخ از ماهوارهی رادار آژانس فضایی اروپا بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۱ و ماهوارهی ICESat ناسا بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ استفاده کردند.
در طول دورهی انجام این مطالعه، ناحیهی شرقی قطب جنوب بیشترین افزایش جرم را داشت و این روند در قسمتهای داخلی غرب قطب جنوب دنبال شد. یخچالهای قطبی از برف فشرده شده تحت وزن خود تشکیل میشوند. در این مورد به گفتهی Zwally افزایش جرم یخ در بخشهایی از قطب جنوب از بارش برف در دوران کنونی و مدرن به وجود نیامده است، بلکه برفهای سنگینتری که حدود ۱۰ هزار سال پیش در این منطقه باریده است اینها را تشکیل داده است. این برف به صورت یخ درآمد و به آرامی به سمت دریا جریان پیدا کرد. اما سرعت این جریان به قدری کم بود که یخ شروع به ضخیم شدن کرد.
تأثیر این موضوع زیاد نیست: کمی بیشتر از یک سانتیمتر ضخیم شدن در هر سال. اما پس از گذشت هزاران سال و با توجه به وسعت فراوان بخش شرقی قطب جنوب، این مقادیر ناچیز یخ سبب اضافه شدن جرم بسیار زیادی شدهاند.
تیم Zwally در لبههای این قاره با همان کاهش سریع در جرم یخچالهای طبیعی مواجه شدند که قبلاً تیمهای دیگر در مورد آن گزارش داده بودند. در مکانهایی از جمله Pine Island و Thwaites glaciers و در امتداد شبه جزیرهی قطب جنوب، یخچالها با سرعت بیسابقهای در حال ذوب شدن هستند.
اختلافات در مورد سرعت ذوب یخهای قطب جنوب ادامه خواهد داشت. ماهوارههای GRACE ناسا ذوب شدنهای در حال افزایش را در قطب جنوب اندازهگیری کردهاند. همچنین ماهوارهی Cryosat-2 آژانس فضایی اروپا کاهش جرم یخ را در این مناطق از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ ثبت کرده است.
به گفتهی Andrew Shepherd از دانشگاه Leeds تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است تا بتوان درک درستی از اندازهگیریهای به دست آمده با روشهای مختلف در طول دورههای متفاوت پیدا کرد.
منبع:
Gains in Antarctic ice might offset losses
منابع مفيد:
قطب جنوب
گرمايش زمين
اثر گلخانهاي
يخچال طبيعي
عصر يخبندان
گرينلند-ويکي
شبه جزيره جنوبگان-ويکيپديا
قطب جنوب-ويکيپديا
Crucial West Antarctic glaciers are retreating unstoppably
Grim picture of polar ice-sheet loss
'Stable' region of Antarctica is melting
NASA launches mission to Greenland