کتاب خواندن برای کودکان واقعا لذت بخش است. با این کار وقتی را با کودک می‌گذرانید تا عادتی را به او بیاموزید که درهای بی‌شماری را به روی او خواهد گشود.
اما به این نکته توجه کنید، کتابی که یک کودک 8 ماهه دوست دارد با آنچه کودکی 4 ساله می‌خواهد متفاوت است. دقت داشته باشید برای هر سنی کتاب‌های مفید و مورد علاقه‌شان را انتخاب کنید.

کودکان نوپا از کتاب چه می‌خواهند؟
آنها مایلند کتاب را باز کنند، ببندند، دوباره باز کنند و باز ببندند. همچنین این گروه سنی به رنگ‌های روشن، تصاویر آرام، کارت‌های جویدنی که خیلی نرم نباشند و کتاب‌های موزیک‌دار، علاقه‌مندند.
آنها به این طریق می‌آموزند که چطور می‌توان با کتاب کار کرد. در واقع می‌فهمند کتاب را باید باز کرد و آنچه مورد نظر است داخل آن قرار دارد.
می‌آموزند که خواندن از راست به چپ انجام می‌شود، کتاب چیزی است که قصه‌ای در آن است، قصه‌ها آغاز و انتهایی دارند و بالاخره این که کتاب جزیی از زندگی محسوب می‌شود.

وظیفه والدین
- با صدای بلند بخوانید. صدای شما باید در حدی باشد که توجه کودک را جلب کند به گونه‌ای که با کتاب آن طور که دوست دارد بازی کند و اگر علاقه‌ای نشان نمی‌دهد مهم نیست. - داستان را مختصر کنید. این انسان‌های کوچک مدت زمان کوتاهی به یک موضوع توجه می‌کنند. گاهی 10 یا حتی 5 دقیقه برای آنها طولانی است.
- کودک را وارد متن کتاب کنید. برای این کار از او سوالات ساده‌ای بپرسید یا بخواهید چیزهایی را در عکس‌ها و تصاویر پیدا کند. مثلا بخواهید چشم پسربچه یا گلی زیبا را نشان بدهد.
- اختیار کتاب را به دست کودک بسپارید. اگر او کتاب را قاپیده و می‌خواهد خود آن را ورق بزند مانع نشوید و حتما به او اجازه این کار را بدهید. فقط او را در آغوش یا کنارتان نگه دارید و در کنار او شما هم به کتاب نگاه کنید. بازی کردن با کتاب پیش‌نیاز خواندن است درست همانطور که از طریق بازی کردن با غذا می‌آموزد چطور غذا بخورد.

نکات مهم در انتخاب کتاب برای کودکان
- دوام: کودکان نمی‌توانند از کتاب خوب مراقبت کنند و شما هم نباید آنها را مجبور به این کار کنید. پس کتاب‌های بادوامی بخرید که به راحتی برگه‌های آنها پاره نشود.
- قسمت‌های جالب: سطوح درخشان، خز، پارچه یا قسمت‌های متحرک یا دارای بوی خاص توجه او را جلب می‌کند.
کتاب‌هایی که صداهای خاصی یا سوت دارند مورد علاقه آنهاست. به هنگام خرید کتاب کودک را با خود ببرید کتب مختلف و قسمت‌های جالب توجه آنها را به او نشان دهید و دریابید چه چیزهایی توجه او را به خود جلب می‌کند.
- نمایش چیزهای واقعی: چشم‌ها و مغز جوان کودکان اشیایی را می‌پسندد که تشخیص می‌دهد. انتخاب خوب شامل کتبی با عکس‌های مربوط به هر موضوع است.

کودکان پیش از مدرسه
این کودکان با کتاب به گونه‌ای دیگر سرگرم می‌شوند. گاهی کتاب را روی زمین باز نگه می‌دارند تا مثل یک تونل برای عبور قطار یا ماشین یا حتی چادری برای عروسک‌شان باشد.
این کودکان همچنین عکس‌های موضوعات مورد علاقه‌شان را جمع‌آوری می‌کنند.
کتاب خواندن برای کودکان پیش از دبستان آموزش‌های خاص خود را دارد از جمله این که به آنان می‌آموزد کلمات خاص صداهای خاصی دارند، کلمات از حروف تشکیل شده‌اند و نوشته‌های روی صفحه به تصاویر کنار آن مربوط می‌شود.
به علاوه این کودکان از داستان‌های کتاب لذت می‌برند و یاد می‌گیرند که کتاب بخشی از زندگی به شمار می‌رود.

وظیفه والدین
- صبور باشید. شاید کودک شما بخواهد بارها و بارها کتابی را برایش بخوانید. این کار را انجام دهید.
- انعطاف‌پذیر باشید. گاهی کودک مایل است صفحات را یکی در میان بخوانید، از وسط شروع کنید، برخی صفحات را مجددا بخوانید، خواندن را قطع کرده درباره یک قسمت صحبت کنید، همه این درخواست‌ها نشانه علاقه او هستند و از خواندن منظم کتاب از ابتدا تا انتها، مهم‌تر است.
- کتاب‌هایی با صفحات بیشتر انتخاب کنید. کودکان وقتی به سه سالگی می‌رسند اکثرا آمادگی لازم برای کتاب‌های طولانی‌تر را دارند. بهترین کتاب برای این سن اغلب دارای تصاویری هستند که او را ترغیب می‌کنند وارد جزییات داستان شود.
- سوال بپرسید. به هنگام خواندن کتاب سوالاتی را درباره داستان از کودک بپرسید. مثلا این که «به نظر تو بعدا چه می‌شود؟» یا «چرا خرگوش هویج را برداشت؟» و از این قبیل سوالات که کودک را متوجه‌تر می سازد.
- به کتابخانه بروید. کتابداران معمولا کتابهای خوبی را توصیه می‌کنند. اجازه دهید کودک در انتخاب دخالت کند این کار موجب خوشحالی او می‌شود.
- او را مجبور نکنید. برخی کودکان علاقه زیادی به کتابخوانی دارند اما برخی اینگونه نیستند. کتاب را در دسترس کودکان قرار دهید، آنها را تشویق کنید اما وادار به خواندن نکنید. کودک شما بالاخره به خواندن کتاب علاقه‌مند خواهد شد و شاید روزی فرا رسد که کتاب را رها نکند.
خودتان هم مطالعه کنید. اگر شما علاقه‌ای به کتاب خواندن نشان ندهید، چطور انتظار دارید کودکتان به این کار علاقه‌مند باشد.

نکات مهم در انتخاب کتاب
تکرار کلمات مشابه روش ماهرانه‌ای برای آموزش اساس تلفظ کلمات است اما بیشتر سرگرم‌کننده است.

- تصاویری با جنبه‌های مختلف: مطالعه دقیق تصاویر یک کتاب پیامدی بیش از سرگرمی دارد. هر یک از جزییات تصاویر می‌تواند موضوع خاصی را به کودک بیاموزد.

- عدم محدودیت به زمان: کتاب‌های جدید گزینه‌های خوبی هستند اما کتب مربوط به گذشته نیز می‌توانند مفید باشند. گاهی داستان و افسانه های قدیمی هم سرگرم کننده و آموزنده هستند.

- قابل رقابت با کتب مربوط به برنامه‌های تلویزیونی: کتاب‌هایی که براساس نمایش‌های تلویزیونی تهیه می‌شوند مناسب‌اند اما حتما لازم است کودکان کتاب‌هایی غیرمرتبط با تلویزیون را نیز تجربه کنند. این کار باعث می‌شود شخصیت صفحات کتاب به قوه تخیل کودک راه پیدا کند.

کودکان مهد کودکی و بزرگتر از کتاب چه می‌خواهند؟
این کودکان کتاب را به عنوان یک سرگرمی خوب درمی‌یابند. با خواندن کتاب‌هایی مشابه با آنچه دوستانشان می‌خوانند ، احساس می‌کنند بخشی از یک گروه هستند.
همچنین می‌آموزند در مورد هر یک از مسائل موجود در این جهان کتابی وجود دارد.
این گروه سنی از این طریق خواندن را می‌آموزند. به علاوه درمی‌یابند چطور از یک فصل به فصل بعدی مطالب را دنبال کنند و چگونه تخیلشان را به کار گیرند.

وظیفه والدین
- به خواندن کتاب ادامه دهید. مسلما دوره توجه کودک و ظرفیت او برای درک پیچیدگی‌های زبان به گونه‌ای است که شما از او پیشی می‌گیرید. بنابراین تا زمانی که ادبیات او با درک وی از مفاهیم هماهنگ شود به کتابخوانی ادامه دهید.
- نقش معلم را بازی نکنید. شما در خواندن پاراگراف‌ها ترتیب را رعایت می‌کنید اما شاید کودک علاقه‌ای به این روش نداشته باشد پس زمان قصه‌خوانی را به تمرین خواندن تبدیل نکنید.
- فراوانی را حفظ کنید. کتاب‌های بیشتری خریداری کنید و در زمینه‌های مختلف منابع اطلاعاتی و تصاویر مفید را در دسترس کودک قرار دهید.
- اندیشمندانه انتخاب کنید. کتاب‌هایی را برگزینید که با ارزشهای مطلوب شما و خانواده‌تان هماهنگ باشد. - سخت نگیرید. کتابخوانی علاوه بر تاثیر آموزشی بسیار لذتبخش است. آن را به عنوان یک کار مشقت‌بار به کودک معرفی نکنید.

نکات مهم در انتخاب کتاب
- کتاب ها دارای عکس باشند. در این گروه سنی نیز تفهیم مطالب به کمک عکس بهتر صورت می گیرد.
- فصل های کوتاه: کتاب هایی با فصل ها و جملات کوتاه انتخاب کنید. به این ترتیب کودک کتاب را تا انتها می خواند و به پایان می رساند و به یک خواننده باانگیزه تبدیل می شود.
- داستان های واقعی: کنجکاوی کودکان بزرگتر برای دانستن آنچه در جهان روی می دهد به معنی آن است که آنها آماده وارد شدن به موضوعات مختلف اند.
- علاقه کودک: یکی از موارد مهم نشان دهنده رشد کودک حق انتخاب اوست تا موضوعات مورد علاقه اش را برای مطالعه برگزیند.
- کتاب های مورد علاقه شما در زمان کودکی: انتخاب کتاب هایی که در زمان کودکی به آنها علاقه مند بودید برای هر دو مفید و هیجان انگیز خواهد بود. شما خاطرات خود را مرور کنید و کودک از آن آگاه شده مطالب جالبی را می آموزد، در ضمن این که نسبت به موضوعات مورد علاقه شما هم شناخت پیدا می کند.