شرايط زيستي آبزيان در آب‌هاي شور، آزمايش
حيواناتي كه در آب شور زندگي مي‌كنند بايد مقدار نمك بدنشان را كنترل كنند وگرنه زنده نمي‌مانند. چگونه اينكار را مي‌كنند؟ اين فعاليت علمي به شما كمك كمك مي‌كند خودتان آن را آزمايش كنيد.
هشدار: در مورد چاقوي تيز مراقب باشيد و با بزرگتر (اگر سن‌تان كم است) اين فعاليت را انجام دهيد.
موارد مورد نياز
· سيب‌زميني بزرگ، به قسمت‌‌هاي زوج تقسيم كنيد بطوريه كه ضخامت آن يك سانتي‌متر باشد.
· كاتر يا چاقوي كيك و يا خط كش همراه با چاقوي تيز
· دو كاسه كوچك
· آب
· نمكدان
· پيمانه
· برچسب سفيد
· قاشق
· خودكار
چه كار كنيد؟
1. نصف ليوان آب در هركدام از كاسه ها بريزيد.
2. يك قاشق به يكي از كاسه‌ها نمك اضافه كنيد و آن‌قدر هم بزنيد كه كاملاً حل شود. اين كاسه را برچشب بزنيد تا يادتان بماند.
3. از كاتر براي بريدن تيزتر و دقيق‌تر سيب‌زميني استفاده كنيد. اگر كاتر نداريد، از يك بزرگتر بخواهيد كه آن را دقيقا به دو قسمت 5 در5 سانتي‌متر قسمت كند.
4. تكه‌هاي سيب‌زميني را در هر كدام از دو كاسه بگذاريد. به نظرات بعد از مدتي ايندو باهم فرق دارند؟ كدام نرم‌تر است؟
5. حالا سعي كنيد آندو را كنار هم دوباره قرار دهيد كه مثل سيب زميني كامل شود. آيا يك اندازه هستند؟ اگر آنها را 5 در 5 سانتي‌متر تقسيم كرديد، اندازه دقيق بگيريد.
چه اتفاقي افتاده؟
تكه سيب زميني در آب معمولي سخت‌تر از ديگري است و نبايد هم با ديگري برابر باشد. شكل نمونه نمكي نرم‌تر و قابل انعطاف‌تر است و براحتي در قالب يا ظرفي كه كوچك‌تر از 5 در 5 سانتي متر است جا مي‌شود.
تكه هاي سيب‌زميني در آب معمولي بزرگتر شده‌اند ما فيزيك و شيمي به آن فرايند اوسموزي مي‌گويند (Osmosis). سيب زميني از سلول‌هايي تشكيل شده كه آب را هم در خود دارند. اوسموزي فرايندي است كه آب در غشاها حركت مي‌كند و سلول‌ها را احاط مي‌كند. در آب‌نمك حتي در بيرون و يا داخل سلول‌ها حركت مي‌كند. ميزان اين حركت به ميزان نمك بستگي دارد. آب همواره از جايي به جاي ديگر در حال حركت است كه باز هم ميزان آن به ميزان نمك بستگي دارد.
بنابراين در سيب‌زمين در آب معمولي، آب از جايي كه نمك كمتري دارد به جايي كه نمك بيشتري دارد مي‌رود در نتيجه فشرده مي‌شود.
حيواناتي كه در آب شور زندگي مي‌كنند، از اين تعادل اوسموزي يعني تعادل نمك و آب در بدنشان استفاده مي‌كنند. نبايد بگذارند آب از بدنشان خارج شود، بنابراين وقتي اّ مي‌خواهد از بدنشان خارج شود، به جايي مي‌روند كه نمك بيشتري نسبت به جايي كه هستند دارد ( يعني اقيانوس).
حيوانات مختلف روش‌هاي متفاوتي براي برقراري اين تعادل دارند. حيوانات بي‌مُهره مثل خرچنگ نمك زيادي در بدنشان دارند. همين باعث مي‌شود كه آب از بدنشان خارج نشود. به همين دليل است كه جاهايي كه خرچنگ و گوشت ماهي جزو غذاهايشان محسوب مي‌شود نيازي به استفاده از نمك ندارند.
بيستر ماهي‌ها با همين فرايند اوسموزي آب از دست مي‌دهند درنتيجه بايد آب زيايد دريافت كنند. آبشش‌هايشام سلول‌هاي خاصي دارند كه نمك را از بدنشان بيرون مي‌كند. كوسه‌ها و لاكپشت‌ها غده‌اي دارند كه به اين عمل مي‌كند. پستانداراني چون دلفين و نهنگ‌ها با آبشش بزرگي كه آب از آن فواره مي‌زند اين كار را انجام مي‌دهند.