ژنوميكساستفاده از ميكرو اَرِي براي تشخيص سرطان
ژنوميكس
استفاده از ميكرو اَرِي براي تشخيص سرطان
«ژنوميكس» دانش جديدي است كه به مطالعهي همهي ژنهايي كه در يك ارگانيسم وجود دارد ميپردازد. يكي از ابزار مهم ژنوميكس «ميكرو اَرِي» (يك نوع تراشه) است. اي تراشه داراي مجموعهاي از نقطهها روي سطح خود ميباشد (براي مشاهدهي روش ساختن ميكرواري روي اين قسمت كليك كنيد). در واقع هر نقطه داراي چندين كپي از يك توالي خاص DNA است كه از روي يك ژن خاص كپيبرداري شدهاند (پايگاه دادهي هر ميكرو اَرِي داراي شمارهي نقطه و ژن معادل آن ميباشد كه روي مانيتور دستگاه قابلمشاهده است).
همانطور كه ميدانيد «سرطان» از بيان غيرطبيعي يك ژنهايي كه در تقسيم، مرگ و رشد سلولي نقش دارند بهوجود ميآيد. اما سرطانهاي مختلف توسط ژنهاي متفاوتي بهوجود ميآيند و اولين راه براي درمان سرطان، مشخص كردن اين ژنهاست. با استفاده از «ميكرو اَري» ميتوان اين ژنها را شناسايي كرد. مراحل كار به اين صورت است:ابتدا از بافت سالم و بافت سرطاني نمونهگيري ميشود.سپس mRNA تخليص شده و با اضافه كردن «پرايمر» و «نوكلئوتيدهاي فلورسنت نشاندار» (براي بافت سرطاني رنگ فلورسنت قرمز و براي بافت سالم رنگ سبز بهكار برده ميشود)، «ريورسترانسكريپتاز» cDNA را از روي mRNA سنتز ميكند. در ادامه محلول DNA را روي «ميكرو اَرِي» ميريزند (ژنهايي كه مكمل خود را روي تراشه بيابند به آن متصل ميشوند). سپس تراشه را شستشو ميدهند تا قطعات آزاد حذف شوند. در آخر براي آناليز دادهها تراشه را به دستگاه اسكنر منتقل ميكنند. اين دستگاه براساس رنگ فلورسنت تصويري را مشابه تصوير زير ارائه ميدهد.
1 - چرا در اين آزمايش بايد cDNA را سنتز كرد؟ چرا از خود mRNA ها استفاده نميشود؟2 - رنگهاي زرد، سبز، قرمز و سياه چه اطلاعاتي را به ما ميدهند؟ 3 - ژن فرضي شمارهي 4874 پروتئيني را در سلول سرطاني بيان ميكند كه مسؤول خاموش شدن چند ژن ديگر است. نقطهي مربوط به اين ژن در تراشهي ما چه رنگي دارد؟ نقطهي ژنهاي خاموش شده چه رنگي دارد؟ 4 - ژن فرضي شمارهي 1937در سلولهاي بافت سالم بهطور طبيعي بيان ميشود اما در سلولهاي سرطاني يكي از «چپرونهاي» مسؤول ساختمان سه بعدي پروتئين 1937 سنتز نميشود. اين ژن در تراشه چه رنگي را نشان ميدهد؟