ساز و كار باز و بسته شدن روزنه در گياهان چگونه است؟
مسابقه امروز در مورد زيست‌شناسي گياهان است. حتما همه شما در مورد "روزنه" در گياهان شنيده‌ايد. روزنه (Stoma) در گياهان شكاف‌هايي هستند كه بيشتر در اپيدرميس قسمت پشتي برگ‌ها ديده مي‌شوند. نقش اين روزنه‌ها در تبادل گازهاي مورد نياز گياه است. |
اين شكاف (همانطور كه در شكل پائين ديده مي‌شود) از يك جفت سلول پارانشيمي تخصصي به نام "سلول‌هاي محافظ" تشكيل شده است. اين دو سلول مسئول تنظيم اندازه شكاف هستند. گياه از طريق اين روزنه‌ها دي‌اكسيدكربن مورد نياز براي فتوسنتز را جذب مي‌كند. همچنين اكسيژن حاصل نيز از اين طريق به خارج رانده مي‌شود.
اما بپردازيم به مسابقه امروز! مثل مسابقه‌هاي اخير به شرح يك آزمايش مي‌پردازيم. نمودار زير طي يك آزمايش بر روي سلول‌هاي محافظ روزنه در برگ درخت چنار به دست آمده است. محور افقي اين نمودار ميزان جذب پتاسيم را در اين سلول‌ها نشان مي‌دهد و محور افقي آن اندازه قطر روزنه را نشان مي‌دهد.
تفاوت اين مسابقه با مسابقه‌هاي قبلي اين است كه اين جواب اين مسابقه به صورت پنج گزينه‌اي براي شما مطرح مي‌شود. با توجه به اين نمودار بگوئيد كه كه كدام يك از گزينه‌هاي زير درست است (ممكن است بيش از يگ گزينه درست باشد):
1) ميزان جذب پتاسيم (و نه تنظيم اسمزي توسط گلوكز) مسئول تنظيم باز و بسته شدن روزنه است.
2) پتاسيم در روز به صورت فعال به داخل سلول نگهبان جذب مي‌شود و درشب به بيرون دفع مي‌شود
3) ميزان جذب پتاسيم در سلول نگهبان مستقيما متناسب است با ميزان در معرض نور بودن گياه
4) افزايش در ميزان جذب پتاسيم با باز شدن روزنه همراه است
5) افزايش در ميزان جذب پتاسيم (بيش از 30 ميكرومول) باعث تخريب غشا و بسته شدن روزنه مي‌شود.
پاسخ صحيح گزينه چهار است!