«سند ائتلاف نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان» در 16 آذر امسال در شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی تحت عنوان میثاق همکاری‌های چندجانبه میان وزارت آموزش و پرورش، قوه قضائیه، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، وزارت تعاون، کمیته امداد، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی(ره)، وزارت بهداشت، ناجا و سازمان بهزیستی کل کشور تصویب شد.

به گزارش خبرنگار «آموزش و پرورش» ایسنا، در این سند تفاهم چندجانبه تاکید شده است که در راستای عمل به منویات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مبنی بر تلاشی سازمان یافت، علمی و فراقوه‌ای، ائتلاف ملی به منظور استقرار نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان با هدف استفاده حداکثری از توان و ظرفیت علمی، خدمتی، حمایتی، اجرایی، نظارتی و تامینی به منظور تحقق پیشگیری رشد مدار و توجه به رشد و تکامل یکپارچه دانش‌آموزان به صورت مشترک بین وزارت آموزش و پرورش، قوه قضائیه، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره)، نیروی انتظامی، وزارت تعاون و بنیاد برکت تشکیل و سند ائتلاف ملی نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان منعقد شد.
 
ماده 1: کلیات
1-1 موضوع سند: ائتلاف ملی در توجه سازمان یافته به سرنوشت کودکان و نوجوانان میهن اسلامی از طریق مشارکت در طراحی و استقرار نظام جامع مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان در مدرسه.
 
تبصره: مهار زمینه‌های آسیب اجتماعی در سه فضای مدرسه، خانواده و محله با تاکید بر مدرسه به عنوان جدی‌ترین فضای اجتماعی کودکان نوجوانان.
 
1-2 تعریف نظام مراقبت اجتماعی: منظور از نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان، مجموعه‌ای نظام‌یافته از خدمات و برنامه‌ها، شامل غربالگری، آموزش، توانمندسازی و حمایت‌های روانی اجتماعی، به منظور مراقبت دانش‌آموزان در برابر رفتار‌های پرخطر، آسیب‌های اجتماعی و جرائم از طریق مداخله بموقع و موثر است.
 
ماده 2: اهداف و چارچوب ائتلاف
2-1 هدف کلی: تامین و ارتقای مراقبت‌های اجتماعی از دانش‌آموزان مدارس با رویکرد توانمندسازی مدرسه محور
 
2-2 اهداف اختصاصی
 
2-2-1 استقرار نظام جامع مراقبت اجتماعی برای دانش‌آموزان (مدرسه‌محور، خانواده‌محور، محله‌محور) از طریق مشارکت بین بخشی مبتنی بر مدل بومی و سبک زندگی اسلامی - ایرانی
 
2-2-2 گسترش آموزش‌های رشدمدار در زمینه پیشگیری از رفتارهای پرخطر، آسیب‌های اجتماعی و بزهکاری
 
2-2-3 ایجاد نظام شناسایی دانش‌آموزان آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده از طریق چک‌لیست‌های علمی
 
2-2-4 طراحی و توسعه مداخلات موثر حمایتی و توانمندسازی برای دانش‌آموزان
 
2-2-5 استقرار نظام ارجاع مناسب ارائه خدمات و حمایت‌ها به دانش‌آموزان
 
2-2-6 ظرفیت سازی جهت افزایش عوامل محافظت کننده و کاهش عوامل مخاطره‌آمیز دانش‌آموزان در مدرسه، خانواده و محله
 
2-2-7 هم افزایی منابع و برنامه های دستگاهها و نهادها و بسیج ظرفیت مشارکت مردمی و خیریه برای نظام مراقبت های اجتماعی
 
تبصره : پیاده سازی صد در صدی نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان به منظور پوشش مدارس تا پایان برنامه ششم توسعه مورد تاکید است.
 
2-3 چارچوب همکاری‌های بین بخشی
2-3-1 ایجاد دبیرخانه به منظور به اشتراک گذاری منابع و ظرفیت‎های مشترک به منظور تامین اهداف سند.
 
2-3-2 ایجاد نظام شناسایی و تقویت عوامل محافظت کننده و دیده بانی مستمر عوامل مخاطره‌آمیز دانش‌آموزان در مدرسه، خانواده و محله
 
2-3-3 ایجاد سامانه جهت شناسایی کودکان و نوجوانان لازم التوجه به منظور اجرای مداخلات آموزشی، روانی و اجتماعی پیشگیرانه
 
2-3-4 پیاده‌سازی نظام غربالگری و ارجاع
 
2-3-5 تامین خدمات مشاوره ای به دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان
 
2-3-6 تامین خدمات حمایتی و مددکاری به دانش‌آموزان
 
2-3-7 تامین معاضدت‌ها و حمایت‌های قضایی برای دانش‌آموزان
 
2-3-8 ایجاد ساز و کار برای اجرای برنامه های مشترک در حوزه پیشگیری وضعی به منظور کاهش عوامل مخاطره‌آمیز دانش‌آموزان
 
2-3-9 ارزیابی و نیازسنجی مستمر، شناسایی فرصت‌ها و جذب مشارکت‌های مردمی و به اشتراک‌گذاری ظرفیت‌های خیریه و مردم نهاد دستگاه‌ها و نهادهای عضو
 
2-3-10 استقرار نظام بازخورد، پایش و سنجش اثربخشی
 
ماده 3 - سازمان ائتلاف (همکاری بین بخشی)
3-1 - مدت سند: مدت اجرای این سند جهت تکمیل مطابق با سال‌های اجرای برنامه ششم، 1395 تا 1400 هجری شمسی و بر اساس فازبندی مورد اشاره در این سند خواهد بود که متعاقبا در طی برنامه‌های بعدی تداوم خواهد یافت.
 
3-2 شورای سیاست‌گذاری
 
به منظور تدوین سیاستهای کلان، نظارت بر حسن اجرای این سند و نظارت و ارزشیابی پیشرفت طرح، شورای سیاست‌گذاری با ترکیب زیر تشکیل می‌شود: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان رئیس شورا، قوه قضائیه به عنوان دبیر شورا، وزارت آموزش و پرورش به عنوان دبیر شورا، وزارت بهداشت، وزارت تعاون، سازمان بهزیستی کشور، نیروی انتظامی، کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره) و بنیاد برکت.
 
تبصره 1: دبیرخانه شورای سیاست‌گذاری در معاونت اجتماعی قوه قضائیه مستقر بوده و جلسات شورا با پیگیری و هماهنگی دبیرخانه مربوطه در معاونت اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور برگزار می‌شود.
 
تبصره 2: جلسات شورا به صورت فصلی تشکیل و تصمیمات آن با اکثریت آرای حاضرین، لازم‌الاجرا خواهد بود.
 
3-3 کمیته علمی - اجرایی:
 
به منظور تدوین شیوه نامه های اجرایی، هدایت عملیات اجرا، تدوین معیارها، تدوین استانداردها، و پیشنهاد سیاست های کلان و راهبردی، کمیته علمی – اجرایی با ترکیب زیر تشکیل می‌گردد: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به عنوان رئیس شورا، قوه قضائیه به عنوان دبیر شورا، وزارت آموزش و پرورش به عنوان دبیر شورا، سازمان بهزیستی کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نیروی انتظامی، کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره)، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بنیاد برکت.
 
تبصره 1: دبیرخانه در معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش و با مسئولیت معاونت مذکور مستقر خواهد بود.
 
تبصره 2: جلسات کمیته حداقل ماهانه یکبار تشکیل و تصمیمات آن با اکثریت آرای حاضرین لازم‌الاجرا خواهد بود.
 
ماده 4: روش شناسی اقدام
4-1 فاز اجرا
 
4-1-1 مرحله اول: اجرای آزمایشی در مدارس سه شهرستان به صورت آزمایشی و ارزیابی اثربخشی (سال آخر برنامه پنجم و سال اول برنامه ششم منطبق با سال تحصیلی 95-1394 و 96-1395)
 
4-1-2 مرحله دوم: ارزشیابی و اعتبار بخشی و تعمیم به مدارس یک شهرستان از هر استان کشور (سال دوم وسوم برنامه ششم منطبق با سال تحصیلی 98-1397 و 97-1396)
 
4-1-3 مرحله سوم: تسری، تثبیت و استقرار به مدارس کل کشور (از سال چهارم برنامه ششم منطبق با سال تحصیلی ایران 1400 -1399 به نحوی که تا پایان برنامه ششم کلیه مدارس کشور تحت پوشش برنامه قرار گرفته باشند)
 
4-2 نظام مراقبت:
 
4-2-1 شناسایی و غربالگری در مدارس از طریق شواهد میدانی
 
تبصره: از مرحله دوم، از آزمون‌های استاندارد روانی، آزمون‌های خطرپذیری، شواهد کلینیکی و چک لیست ها نیز استفاده خواهد شد.
 
4-2-2 آموزش‌های رشد مدار
 
4-2-2-1 آموزش و توانمندسازی معلمان و والدین
 
4-2-2-2 تولید برنامه درسی پیشگیری مربوط به هر دوره تحصیلی و منابع کمک آموزشی آن
 
4-2-2-3 برگزاری و اجرای دوره های آموزشی رشد مدار پیشگیری
 
4-2-2-4 اجرای فعالیت های مکمل و ترویجی
 
4-2-3 مداخلات وضعی و روانی – اجتماعی
 
4-2-3-1 اقدامات مداخل‌های برای کاهش عوامل مخاطره‌آمیز (از جمله اقدامات انتظامی و مناسب‌سازی فضاها)
 
4-2-3-2 برگزاری جلسات و دوره‌های آموزشی برای خانواده ها (بویژه موارد لازم التوجه)
 
4-2-3-3 خدمات و حمایت‌های روانی اجتماعی
 
4-2-3-4 خدمات مددکاری به خانواده‌ها
 
4-2-3-5 معاضدت های حقوقی و مالی مورد نیاز
 
4-2-3-6 مشاوره‌های خانوادگی و فردی
 
4-2-3-7 معاضدت‌های تحصیلی
 
4-2-3-8 درمان و بازتوانی
 
ماده 5 - تعهدات ائتلاف
5-1تعهدات مشترک
 
5-1-1 شناسایی و تقویت عوامل محافظت کننده و دیده‌بانی مستمر عوامل مخاطره آمیز دانش‌آموزان در مدرسه، خانواده و محله
 
5-1-2 ارائه خدمات آموزشی پیشگیرانه به دانش‌آموزان لازم التوجه و خانواده‌های آنان
 
5-1-3 تهیه منابع آموزشی و فرهنگی پیشگیرانه برای دانش‌آموزان
 
5-1-4 به اشتراک گذاری ظرفیت‌ها برای ارائه حمایت‌ها و خدمات مداخله ای روانی – اجتماعی برای دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان
 
5-1-5 حمایت از اجرای پروژه‌های علمی پژوهشی در راستای استقرار نماد
 
5-2      تعهدات اختصاصی
 
5-2-1 تعهدات سازمان مدیریت و برنامه ریزی
 
5-2-1-1 پیش بینی اعتبارات متناسب با وظایف در قالب اعتبارات سازمان‌ها
 
5-2-1-2 درج موضوع مراقبت اجتماعی مدرسه محور، بعنوان یکی از احکام برنامه ششم توسعه و زمینه سازی برای پیاده سازی آن در طول برنامه ششم و برنامه‌های توسعه بعدی
 
5-2-1-3 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-1-4 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-1-5 پایش و ارزیابی عملکرد ائتلاف با مشارکت دستگاه‌های همکار
 
5-2-2 تعهدات وزارت آموزش و پرورش
 
5-2-2-1 انتخاب و هماهنگی مدارس مجری طرح
 
5-2-2-2 آموزش معلمان مجری آموزش های رشد مدار
 
5-2-2-3 توانمند سازی کارکنان مدارس در زمینه مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان
 
5-2-2-4 برگزاری جلسات آموزشی با خانواده ها
 
5-2-2-5 استقرار خدمات مدیریت مورد و هماهنگی برای ارجاع افراد در معرض خطر و پرخطر
 
5-2-2-6 ارائه معاضدت های تحصیلی به دانش‌آموزان
 
5-2-2-7 مشارکت در توسعه مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-2-8 استقرار دبیرخانه کمیته علمی-اجرایی مربوط به طرح
 
5-2-2-9 تشکیل کمیته مراقبت اجتماعی در مدارس کشور
 
5-2-2-10 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب های اولویتی دانش‌آموزان
 
5-2-2-11 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-3 - تعهدات قوه قضائیه
 
5-2-3-1 مساعدت در فراهم‌سازی بسترهای حقوقی، قانونی و حاکمیتی اجرای تصمیمات و راهکارهای اساسی
 
5-2-3-2 تدوین و پیشنهاد لیست عناوین آسیب‌های اولویتی (آسیب های دروازه ورود به چرخه بزهکاری و جرم) با پوشش حد اکثری شاخص نهادهای داخلی و بین المللی
 
5-2-3-3 پیگیری تصویب مقررات، ضوابط، آئین‌نامه‌‌های اجرایی و دستورالعمل‌های مرتبط با پیشبرد اهداف این سند و ایجاد الزامات اجرائی مورد نیاز
 
5-2-3-4 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب‌های اولویتی دانش‌آموزان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه (موضوع تبصره یک بند الف چرخه نظام مراقبت اجتماعی)
 
5-2-3-5 به اشتراک‌گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-3-6 استقرار دبیرخانه شورای سیاست‌گذاری مربوط به طرح
 
5-2-3-7 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-3-8 ارائه معاضدت های قضایی به دانش‌آموزان و خانواده‌ها
 
5-2-3-9 مشارکت در طراحی و اجرای فعالیت‌های پیشگیری و مراقبت اجتماعی در مدارس
 
5-2-4 تعهدات سازمان بهزیستی کشور
 
5-2-4-1 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب های اولویتی دانش‌آموزان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه (موضوع تبصره یک بند الف چرخه نظام مراقبت اجتماعی)
 
5-2-4-2 همکاری موثر در تدوین و تقویت مبانی و مستندات نظری و شواهد معتبر نظام مراقبت اجتماعی
 
5-2-4-3 مشارکت موثر در امکان‌سنجی و ظرفیت‌شناسی برای طراحی و ارائه بسته‌های خدمتی و حمایتی نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان
 
5-2-4-4 پایش و ارزیابی علمی نتایج پیاده سازی و استقرار پروژه
 
5-2-4-5 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-4-6 گسترش رویکرد پیشگیری جامعه – محور
 
5-2-4-7 مشارکت در آموزش پیشگیری در مدارس
 
5-2-4-8 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-5 تعهدات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
 
5-2-5-1 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب های اولویتی کودکان و نوجوانان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه (موضوع تبصره یک بند الف چرخه نظام مراقبت اجتماعی)
 
5-2-5-2 همکاری موثر در پیش‌بینی ابزارهایروان شناختی و تدبیر راهکارهای پایش رفتار کودکان در حوزه‌های روان شناختی و اجتماعی)
 
5-2-5-3 همکاری در تدوین چک لیست های شناسایی نشانه های روانی، رفتاری و جسمی آسیب های اولویتی کودکان و نوجوانان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه
 
5-2-5-4 مشارکت در توسعه مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-5-5 ارائه خدمات و حمایت‌های درمانی به دانش‌آموزان در قالب نظام شبکه بهداشتی درمانی کشور
 
5-2-5-6 ارائه خدمات غربالگری
 
5-2-5-7 به اشتراک‌گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-5-8 استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت‌های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان
 
5-2-5-9 مشارکت در اجرای فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
 
5-2-6 تعهدات نیروی انتظامی
 
5-2-6-1 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-6-2 ارائه خدمات و حمایت های انتظامی برای مدارس، دانش‌آموزان و یا خانواده آنان
 
5-2-6-3 استفاده از ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان
 
5-2-6-4 مشارکت در اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
 
5-2-6-5 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-7 تعهدات کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره)
 
5-2-7-1 مشارکت فعال در تدوین و تامین بسته های خدمتی و حمایتی بر اساس وظایف و توان واقعی سازمان علی‌الخصوص بسته حمایت اقتصادی و بسته خدمات مددکاری بر اساس آسیب‌های اولویتی طرح
 
5-2-7-2 تعیین میزان شایستگی دریافت این بسته ها و ترتیب قرار گیری در نظام ارجاع
 
5-2-7-3 مشارکت در تدوین و بهیود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-7-4 ارائه خدمات و حمایت های اجتماعی و مددکاری به دانش‌آموزان
 
5-2-7-5 ارائه خدمات اورژانس اجتماعی به دانش‌آموزان و خانواده‌ها
 
5-2-7-6 استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان
 
5-2-7-7 مشارکت در اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
 
5-2-7-8 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-8 تعهدات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
 
5-2-8-1 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-8-2 تدوین و تامین بسته های حمایتی برای دانش‌آموزان
 
5-2-8-3 استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان
 
5-2-8-4 مشارکت در اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب های اجتماعی
 
5-2-8-5 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
5-2-9 تعهدات بنیاد برکت
 
5-2-9-1 مشارکت در تدوین و بهیود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح
 
5-2-9-2 مشارکت در ارائه بسته های حمایتی برای دانش‌آموزان
 
5-2-9-3 همکاری و حمایت موثر در طراحی نیازهای فن آوری نماد، و ارائه راهکار برای بکارگیری ظرفیت های ملی نظیر شناسنامه سلامت دانش‌آموزان
 
5-2-9-4 پیگیری اضافه شدن چک لیست های نظام مراقبت به شناسنامه سلامت دانش آموزی
 
5-2-9-5 طراحی راهکارهای خلاقانه برای رفع خلاء و نیاز نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان به نیروی انسانی متخصص در کشور
 
5-2-9-6 همکاری در توسعه مدارس در مناطق محروم و نیازمند
 
5-2-9-7 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه
 
ماده 6 اختیارات نهادهای همکار
 
نهادها و سازمانهای حاضر در سند ائتلاف می‌توانند از اطلاعات و نتایج علمی و تخصصی گردآوری شده بر اساس موضوع این سند، ضمن رعایت قوانین و مقررات و استانداردهای مربوط، بهره برداری مورد نیاز خود را داشته باشند.