رُي گلاؤبر استاد ممتاز لي کونگ چيان، استاد فيزيک مالينگروت دانشگاه هاروارد. سال ۲۰۰۵ براي سهمش در نظريه‌ي کوانتمي همديس اُپتيکي برنده‌ي نوبل فيزيک شد. توسط مؤسسه تحقيقات پيشرفته‌ي دانشگاه نانيانگ سنگاپور در سال ۲۰۱۴ دعوت شد و مدت اقامتش در اين کشور، سخنراني‌هاي متعددي در جمع‌هاي مختلف فيزيک و همينطور براي مردم داشت. در يکي از سخنراني‌هاي عمومي‌اش به نام بازيابي پروژه منهتن و دوره‌ي هسته‌اي تجربه‌ي شخصي‌اش در حوزه‌ي علم، حس شخصي و تعبيرهايش از دوران جنگ علمي (اشاره به اواخر جنگ جهاني و جنگ سرد) را با حُضار در ميان گذاشت. گلاؤبر عضو تيم اصلي بُرد مجله‌ي Asia Pacific Physics Newsletter شده و اين مصاحبه در مرکز فناوري‌هاي کوانتمي دانشگاه ملي سنگاپور در ۶ مي ۲۰۱۴ انجام شده.

۱. پيشنهادي براي پيشرفت سنگاپور تا حد يکي از پيشروترين کشورها در جهان در حوزه‌ي فيزيک داريد؟
آر.گ: سنگاپور جاي جالبي‌ست. شايد يک راه مؤثر برگزاري همايش‌هاي مهم در اينجا باشد. تعداد زيادي فيزيکدان و دانشجو مي‌بيني و دوست داري بيشتر بماني و يا باز هم بيايي!

۲. کدام مسئله‌ي فيزيک است که ذهن شما را به خود مشغول کرده و دوست داريد به آن فکر کنيد؟
آر.گ: ما هنوز درک درستي از ذرات بنيادي، چگونگي رابطه‌ي آنها با هم و چرايي نوع آنها نداريم. نظريه‌هايي چون ريسمان پيشنهادهايي دارند ولي من فکر نمي‌کنم هنوز قالب درستي براي اين سؤال‌ها پيشنهاد شده باشد. هنوز نادانسته بسيار است. طبيعت ذرات بنيادي را به آنچه که در عالم داريم محدود کرده، و اينکه چرا هنوز براي ما اين مسئله شفاف نشده.

۳. در مورد دورنماي علم و فناوري چه فکر مي‌کنيد؟
آر.گ: اميدوارم دورنمايي هم باشد! خطرهاي هسته‌اي همچنان وجود دارد و اين ابزار دست کساني‌ست که نبايد. من آينده‌ي مطمئن و ايمني نمي‌بينم. توليد سلاح‌ها (اشاره به جنگ سرد) خطر بزرگي را از آن زمان براي آينده به جا گذاشته.

۴. به عنوان شاگرد جوليان شوينگر، به طور خلاصه به يکي از درس‌هاي ارزشمندي از ايشان گرفتيد اشاره کنيد.
آر.گ: شوينگر فرماليست فوق العاده‌اي بود. اگر نظريه‌اي وجود داشت که بايد به توسعه پيدا مي‌کرد، شوينگر بهترين کسي بود که ما در آن زمان داشتيم. زماني بود که سال‌ها بعد از جنگ جهاني دوم هر آنچه در نظريه ابداع شد، اولين نفر شوينگر بود که انجامش داده بود. توانايي عجيبي در توسعه‌ي گستره‌ي نظريه‌ها داشت؛ آنهم به صورتي که بتوان مرتبشان کرد و به ديگران ارائه داد.
سخنراني‌هاي او بسيار مورد توجه بود و آنقدر شفاف حرف مي‌زد که گام‌هاي بعدي کار که شوينگر روي آنها کار مي‌کرد گاهي براي اولين بار توسط ديگران در کلاسش به انجام مي‌رسيد. فاينمن ولي در اين قالب نمي‌گنجد! فاينمن خود ويژگي‌هاي عجيبي داشت و فيزيکدان فوق العاده‌اي بود. بعد از مدتي کارهاي آنها انجام دادند، نياز به مرتب سازي و قالب بندي داشت. نظريه‌ي رسمي ماتريس S، در الکتروديناميک کوانتمي (QED)، نمونهاي از آن‌هاست. فريمن ديسون با تمام قطعه‌هايي که فاينمن به وجود آورده بود ولي در يک قالب قرار نگرفته بودند، اين قالب را نظريه‌ي الکتروديناميک کوانتمي ساخت.

۵. به عنوان فيزيکدان مرد، سهم جنسيتي را در فيزيک چگونه مي‌بينيد؟ آيا بايد اين سهم‌ها را جدا کرد؟
آر.گ: در اينکه زنان به اندازه‌ مردان و حتي بهتر از آن‌ها از پس خيلي کارها در فيزيک بر مي‌آيند، من ذره‌اي شکي ندارم. ولي اينکه بخواهند در کاري سهيم باشند سؤال ديگري‌ست. بسياري اينکار را مي‌کنند ولي بسياري هم اينکار را نمي‌کنند. قوانين زندگي تاحدودي نابرابري را بين دو جنس ديکته مي‌کند. بسياري از زناني که من در علم مي‌شناسم اصلاً بچه ندارند و يا نمي‌خواهند داشته باشند. آنهايي که بچه دارند واقعاً با مشکل مواجه هستند.

۷. به عنوان برنده‌ي نوبل، نظرتان درباره‌ي تشويق علمي چيست؟ نظرتان درباره‌ي جايزه‌ي نوبل و اثرش در پيشرفت علم چيست؟
آر.گ: فکر مي‌کنم نوبل به پيشرفت کمک کرده باشد، ولي به شکل‌هاي ديگري هم مفيد نيست! بسياري به ستايش ديگران بسيار حساس هستند. اگر جواني به اين چيزها حساس باشد، يعني دوست داشته باشد جايزه اي دريافت کند، بنا به تجربه‌ي من، به انتهاي شغل و علاقه‌اش رسيده. مي‌توانم نمونه‌هايي را مثال بزنم، ولي تمايلي ندارم. مثلاً براي يک موردي پيش شما مي‌آيند و شما را به کاري دعوت مي‌کنند، مي‌توانيد قبول کنيد يا رد کنيد. بسياري که رد مي‌کنند اغلب به شغل‌شان ادامه مي‌دهند ولي مي‌توانم بگويم آن‌هايي که قبول مي‌کنند بعد از مدتي از ديدگان ما محو مي‌شوند.

۸. در موفقيت خودتان چه عاملي را مهم مي‌دانيد؟ چقدر شانس و شرايط را در موفقيت علمي دخيل مي‌دانيد؟
آر.گ: رد نمي‌کنم که شانس هم دخيل است. در کارهاي تجربي يک ملاقات خاص مي‌تواند همه چيز را عوض کند و تسهيلات تجربي بزرگي در اختيارتان قرار گيرد. شانس لازم است ولي کافي نيست. کنجکاوي بيش از شانس در علم دخيل است. بسياري از مردم کنجکاوي را به اشتباه شانس در نظر مي‌گيرند. اين دو خيلي راحت باهم اشتباه مي‌شوند.

  در حال دريافت لوح افتخار از رييس بخش فيزيک نظري و مطالعات پيشرفته نانيانگ و رييس انتشارات world scientific، پروفسور فووآ

منابع مفيد:

صفحه‌ي پروفسور روي گلاؤبر در دانشگاه هاروارد

صفحه‌ي ويکي پديا درباره‌ي روي گلاؤبر

صفحه‌ي روي گلاؤبر در سايت نوبل