گول خوردن انسان توسط شانپانزه‌ها

ü دانشمندان حدس می‌زنند که این موجودات نخستین، باهوش بوده و می‌توانند به‌اصطلاح «آب زیر کاه» باشند.

ü نگروه تحقیقاتی دو نوع آزمایش ترتیب دادند بررسی این‌که شامپانزه‌ها موارد ذیل را می‌دانند:

- آن‌چه را که دیگران می‌بینند                             
- آن‌چه را که دیگران می‌شنوند.

دانشمندان می‌گویند شامپانزه‌ها می‌توانند اعمال ما را پیش‌بینی کرده آن‌‌چه را که می‌بینیم و می‌شنویم، درک کرده و به‌اصطلاح تفکر ما را بخوانند؛ آنان مشاهده‌گر هوشیار اعمال انسان هستند.

به‌گزارش خبرگزاری استرالیا (Australian Broadcasting Corporation's Gateway to Science)، محققان اثبات کرده‌اند که شامپانزه‌ها ممکن است از این مهارت در جهت منافع‌اشان - با گول زدن عمدی ما با دستکاری عمدی در آن‌چه که می‌بینیم و می‌شنویم – استفاده کنند.

دانشمندان حدس می‌زنند که این موجودات نخستین، باهوش بوده و می‌توانند به‌اصطلاح «آب زیر کاه» باشند.

اما یافته‌های اخیر - که در مجله‌ی «شناخت» (Cognition) و «روانشناسی تطبیقی» (Journal of Comparative Psychology) منتشر شده است بیانگر آن است که آن‌ها موجوداتی آگاه‌تر از آن حدی هستند که دیگران درک می‌کنند.

یکی از روش‌های آنان همان است که کودکان هم از آن استفاده می‌کنند و آن عبارت است از: خیره نگاه‌کردن به جلو.

خانم «وانسا وودز» (Vanessa Woods) - یکی از محققان در رشته‌ی روانشناسی انسانی (Hominoid) در «انستیتو ماکس پلانک انسان‌شناسی تکاملی» در آلمان و مؤلف کتاب در حال انتشار با عنوان: «هر میمونی برای دیگران است» (It's Every Monkey for Themselves) می‌گوید: «شامپانزه‌ها به جهتی نگاه می‌کنند که دیگران به آن جهت در آن صحنه خیره نمی‌شوند و رفتار آینده را براین اساس پیش‌بینی می‌کنند».

گروه تحقیقاتی دو نوع آزمایش ترتیب دادند بررسی این‌که شامپانزه‌ها موارد ذیل را می‌دانند:

- آن‌چه را که دیگران می‌بینند                                     
- آن‌چه را که دیگران می‌شنوند

کلمه‌ی «دیگران» اشاره به انسانی دارد که در یک اطاقک نشسته مانند: یک بلیط‌فروش است.

سوراخ‌های تعبیه شده در اطاقک به شامپانزه‌ها اجازه می‌داد غذا را بقاپند همان‌گونه که یک انسان اغلب می‌قاپد و هم‌چنین به‌گونه‌ای که در رقابت با حیوان دیگری هستند.

اگر بخواهیم در زمینه‌ی رفتارهای ناشایست شامپانزه‌ها صحبت کنیم می‌توانیم به موارد ذیل اشاره داشته باشیم:

در اولین سلسله از آزمایش‌ها، شامپانزه‌ها هرچیزی را در پشت موانع پنهان می‌کنند تا با به‌خاطر این کارشان جایزه‌ای شامل: غذا به آنان تعلق گیرد.

در دفعه‌های بعد، آنان را از غذا و افراد دور می‌کنند گویا علاقه‌ای نسبت به آنان وجود ندارد. در این صورت، دولا دولا دزدکی خود را به‌گوشه‌ای رسانده غذا را می‌قاپند.

برای دومین سلسله از آزمایش‌ها، محققان به شامپانزه‌ها فرصت می‌دهند که بین این دو مورد یکی را انتخاب کنند: چسباندن دست‌هایشان به لوله‌های شفاف یا تیره برای قاپیدن غذا.

شامپانزه‌ها همیشه به‌سراغ لوله‌ی تیره می‌روند؛ دانشمندان آن را طوری تدارک دیده‌اند که هر بار شامپانزه دست خود را به لوله بزند صدای گوش‌خراشی از آن خارج شود. شامپانزه‌ها بعد از آن سعی می‌کنند انسان را دوباره گول بزنند تا این‌که برایشان لوله‌هایی درنظر گرفته شود که برای پاداش غذایی، صدای گوش‌خراش از آن درنیاید.

خانم «وانسا وودز» (Vanessa Woods) خاطرنشان می‌کند که دانشمندان قبلاً می‌دانستند که گونه‌ای دیگر از حیوانات به‌نام «کلاغ‌های سیاه» (Ravent) نیز می‌توانند انسان را گول بزنند.

اما تحقیقات اخیر شاهدی بر آن بود که حداقل یک حیوان عمداً - براساس اطلاعاتش از آن‌چه که دیگران می‌توانند و نمی‌توانند ببینند و بشنوند – می‌تواند نقشه‌ی فریب دادن آنان را بکشد.

خانم «وانسا وودز» (Vanessa Woods) می‌گوید این مهارت‌ها در دنیای وحش مفید است زیرا شانپانزه‌ها بدین‌ترتیب از حوزه‌ی استحفاظی خود محافظت کرده یا غذاهایی را که در موانع طبیعی مثل: تنه‌ی درخت پنهان کرده‌اند – در حالی که دیگران در حال محافظت از آن هستند - بقاپند.

موارد ذیل نمونه‌هایی از نیرنگ‌های جالب‌توجه توسط شانپانزه‌ها است:

پروفسور «مارک هائوزر» (Mark Hauser) مدیر اجرایی «آزمایشگاه تکامل شناختی دانشگاه هاروارد» و همکار مدیر اجرایی «برنامه‌ی تفکر، مغز و رفتار» معتقد است که نتایج تحقیق «جالب توجه» است.

وی اضافه می‌کند: «همه‌ی نتایج این تحقیق به دانش در حال رشد به‌مراتب بزرگ‌تر از آگاهی‌هایی‌هایی است که دیگران می‌دانند و بر این آگاهی‌ها نسبت به آن‌چه که قبلاً پیش‌بینی می‌شد، می‌افزاید».

پروفسور «راجر فوتس» (Roger Fouts) مدیر اجرایی تحقیقات دانشگاهی در «دانشگاه مرکزی واشنگتون» (Central Washington University) – که سابقه‌ی تحقیقات وی بر روی شامپانزه‌ها به دهه‌ها بالغ می‌شود – می‌گوید از این یافته‌ها تعجب‌زده نشده است.

وی می افزاید: «هرکسی که شامپانزه‌های آزاد یا اسیری - که شرایط محرومیت‌های فوق‌العاده را متحمل نمی‌شوند - را مطالعه می‌کند - همان‌گونه که در آزمایشگاه‌هایی از این دست وجود دارد - از این یافته‌ها متعجب نمی‌شود».

خانم «وانسا وودز» (Vanessa Woods) و همکاران دانشگاهی‌اش در حال ادامه‌ی تحقیقات بر روی شامپانزه‌ها هستند و هم‌اکنون بر روی تأثیر «اهلی کردن» آنان بر «مهارت‌های اجتماعی»، «تصمیم‌گیری» و «ویژگی‌های فطری» و «خلقیات» آنان و مسائلی از این دست در حال مطالعه هستند.

n سردبیر

برای کسب اطلاعات بیش‌تر از «شامپانزه‌ها» به‌سایت ذیل مراجعه فرمایید:

پروفسور «راجر فوتس»
 (Roger Fouts)











 

پروفسور «مارک هائوزر»
 (Mark Hauser)