اگر 50 سال پيش سؤال اين زنگ تفريح را ميپرسيديد، جوابي كه ميگرفتيد با جواب امروزي آن متفاوت بود! در سفرهاي فضايي اوليه، فضانوردان از ني براي مكيدن مواد غذايي ديهيدرات در تيوپهايي مثل خميردندان استفاده مي كردند. ولي امروز در شاتلهاي فضايي غذا خوردن مثل زمين است.
| شكل 1. |
در محيطي كه گرانش كم است، غذا و نوشيدني براحتي در فضا معلق ميمانند. براي فائق آمدن به چنين مشكلي غذا را بايد با دقت در ظرف قرار داد و نوشيدنيها به صورت پودر هيدارته نگهداري كرد. فضانوردان آب به آن اضافه ميكنند. غذاها جزئي يا كلي ديهيدراته هستند، تا مانع از ايجاد بخار شوند. گوشتها را قبل از انتقال به شاتل تابش ميدهند. (منظور از ديهيدارته كردن، آبگيري از مواد غذايي براي جلوگيري از ايجاد بخار است كه در توضيح آمده است.)
| شكل2. ظروف و پودرهاي خشك. |
فضانوردان در طول روز سه نوبت غذا ميخورند (بهعلاوهي ميانوعدهها). غذاها بنابه خواست و تنوع غذايي فضانوردان آماده شده، و طوري در شاتل قرار ميگيرند كه شناور نشوند. وقتي زمان غذا فرا رسيد، فضانوردان به بخش مياني اصطلاحاً گالري در كابين ميروند كه غذاها آنجا نگهداري ميشود. آب را به غذاها و مايعات ديهيدارته اضافه ميكنند (فرايند دوباره هيدراته كردن) كه هم آب گرم و هم آب سرد را در اختيار دارند. غذا را در دستگاه مايكروويو همرفت با نيروي هوا بين 160 تا 170درجهي فارنهايت گرم ميكنند. اين فرايند 20 تا 30 دقيقه طول ميكشد. | شكل3. بستهي غذايي يك فضانورد. |
فضانوردان ظرف غذاي مخصوص خود را دارند كه كاملاً چفت شده تا هوا نفوذ نكند. جعبه يا سيني حامل ظرف هم با ديواره هم لباس فضانوردان در تماس است. آنها بسته هاي غذايي خود را با قاشق و چنگال و چاقو ميخورند. در هر شاتل به اندازهي روزهاي سفر فضايي غذا آماده ميشود. يك دستگاه نگهدارندهي ايمن نيز براي مواقع اضطراري يا مأموريتهاي اضافي غذاي اضافي را به اندازهي 3 هفته براي هر فضانورد در خود دارد. يعني حدود 2000 كالري در روز. اين غذاها براي ماندگاري بيشتر ديهيدراته ميشوند. فضانوردان چندان بوي ادويه و غذا را حس نميكنند بنابراين به گونهاي وجود ادويه الزامي ميشود تا فضانوردان مزه و بو را كمي بتوانند حس كنند. پس ديديم كه فضانوردان هم مانند زماني كه در زمين هستند غذا ميخورند. |