به گزارش سرویس پایاننامه ایسنا، دکتر «مجید حاجی حسینی» که پژوهشی را در قالب رساله دکتری تخصصی خود در رشته شیمی تجزیه دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس انجام و ارائه داده، با بیان این که پدیدههای انتقال فاز در حلالهایی مشاهده میشود که دارای نقاط بحرانی جهت تک فاز شدن هستند، توضیح داد: در مرحله اول توسط افزایش دما یا افزایش فشار و یا افزایش فشار و دما بصورت همزمان و یا در یک ترکیب بخصوص، حلالها با هم تک فاز میشوند در مرحله بعد با کاهش دما، یا کاهش فشار و یا تغییر ترکیب درصد حلالها، محلول تک فاز به دو فاز جدا از یکدیگر تبدیل میشود.
وی در اشاره به کاربردهای این پدیده گفت: از این پدیده میتوان به منظور استخراج یک گونه خاص به داخل یکی از فازهای جدا شده استفاده کرد و یا میتوان برای تغییر قدرت حلکنندگی یکی از حلالها استفاده کرد. در سیال فوق بحرانی در مرحله اول با افزایش دما و فشار تا بالاتر از نقطه بحرانی، قدرت حلکنندگی سیال افزایش یافته و میتوان گونه مورد نظر را در سیال حل کرد و در مرحله بعد با شکست فشار و پخش کردن سیال، قدرت حلالیت آن را ناگهان کاهش داد، بنابراین، گونه بصورت ذرات بسیار ریز رسوب میشود.
حسینی که در بخشی از پروژه تحقیقاتی خود از سیال فوق بحرانی جهت تهیه ذرات ریز دو داروی کلوزاپین و لاموتروجین استفاده کرده، در تشریح مراحل این قسمت اظهار داشت: حدود دو سوم محصولات صنعت دارویی جامد است. خاصیت فراهمی-زیستی داروهایی که به فرم جامد هستند به شدت تحت تاثیر اندازه و شکل ذرات است. اولین قدم جهت افزایش خاصیت فراهمی-زیستی داروهای غیر قابل حل در آب، کاهش سایز ذرات این داروها است.
وی افزود: روش RESS-SC یکی از روشهای کاهش سایز ذرات دارویی است که از سیال فوق بحرانی استفاده میکند. در این پروژه ابتدا اندازهگیری حلالیت لاموتروجین و کلوزاپین در داخل سیال فوق بحرانی انجام شده است. با توجه به حلالیت کم این دو دارو در داخل سیال فوق بحرانی از حضور منتول جهت افزایش حلالیت به عنوان اصلاحگر استفاده شد.
حسینی در پایان گفت: در حضور منتول حلالیت کلوزاپین 56 برابر و حلالیت لاموتروجین 8 برابر شد. با استفاده از روش RESS-SC متوسط سایز ذرات کلوزاپین از 30 میکرومتر به 3 میکرومتر و لاموتروجین از 60 میکرومتر به زیر 300 نانومتر کاهش یافت.
این پژوهش با راهنمایی دکتر نادر علیزاده مطلق و دکتر علیرضا خانچی از اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس انجام شده است.