بيش‌تر سؤال‌هايي که در المپيادها مطرح مي‌شود در پيرامون ما وجود دارد و همه شاهد آن هستند ولي به آن توجهي نمي­کنند!

سعي کرده‌ايم اين سؤال‌ها را براي بچه­ها زنده کنيم و بگوييم «فيزيک» تنها در «کلاس درس» نيست؛ اين­که در اطراف ما هرچه هست «فيزيک» است و بعد اين­که بتوانند با همان‌چيزهايي که در «کلاس درس» ياد مي‌گيرند اين مسائل تحليل کنند.

سعي کرده‌ايم بگو­ييم «فيزيک» همين دنيايي است که ما در آن زندگي مي­کنيم.

هم‌چنين با سؤال‌هايي که به‌صورت «تئوري» بيان مي‌شوند و هم با سؤال‌هايي که به‌صورت «عملي» در امتحان‌ها پرسيده مي‌شوند و با وسايل بسيار ساده و پيش­پاافتاده­اي که دردسترس همه‌ي بچه­ها هست آزمايش‌هايي را درآورده­ايم که ببينند «فيزيک» چقدر مي‌تواند جالب و قشنگ باشد.

در واقع سعي کرده‌ايم «زيبايي‌هاي فيزيک» را به بچه­ها نشان دهيم.

ما در اين دنيا زندگي مي­کنيم؛ پس بايد بفهميم چيزهايي که در اطراف ماست چرا تحت‌تأثير تحول‌هاي مختلفي هست.

اين مسائل را بايد درک کنيم و يک مکانيزم منطقي در جريان حياتي دنياي خودمان به‌دست آوريم.

ما بايد سعي کنيم در اين کلاس­ها «روند پيدا كردن اين مكانيزم‌ها» را به بچه­ها ياد بدهيم و «روش درست فكر كردن» را آموزش دهيم.

متأسفانه چون قبلاً اين چيزها نبوده بچه­ها فکر مي­کنند افرادي خاص و نابغه فقط مي‌توانند شرکت کنند و المپياد مال اين افراد است. من مي­گويم که نه! بچه­هاي ما همه نابغه‌اند.

اما واقعيت­ اين است که ما چون فيزيك را خوب انتقال نداده‌ايم افرادي خاص يا خودشان يا توسط يک هدايتگر خوب توانسته‌اند به‌جايي برسند که اين مفاهيم را درک کنند يا بفهمند و بعد بچه­ها اسم اين افراد را «نابغه» مي­گذارند! يا الفاظ خاص خودشان را به‌کار مي‌برند! به‌نظر من هر فردي اگر در شرايط مناسبي قرار بگيرد مي­تواند يک المپيادي باشد.

«کوشا» باشد. من فقط همين را مي­توانم بگويم.

اگر بخواهم سه‌ويژگي نام ببرم براي اين سؤال مي­گويم:

- کوشابودن

- کوشابودن

- کوشابودن.

اين سه مطلب که در واقع همه يکي است فکر مي­کنم باعث رشد بچه­ها و به‌نتيجه رسيدن و موفقيت‌شان خواهد شد.

بارها گفته‌ام «پشتکار» بسيار مهم است. اگر کسي در کاري «پشتکار» داشته باشد و فعاليت کند قطعاً به‌نتيجه خواهد رسيد.

در سال سوم و چهارم دبيران فيزيک فوق­العاده عالي­اي داشتم. سال چهارم آقاي مهندس «باوفا» بودند (الان هرجا هست خدا عمرش بده!) كه خيلي‌خوب بودند و به ما «مکانيک» درس مي­دادند و آقاي «حاجي­زاده‌ي اميني» بودند که دبير فيزيک‌مان بود. اين‌ها فوق­العاده بودند.

از همان زمان بود که «فيزيک» براي من جذابيت خاصي پيدا کرد؛ خيلي علاقه­مند شدم و بعد هم که دانشگاه آمدم به‌تدريج علاقه‌‌ي من بيش‌تر شد.

شايد باور نکنيد که هدف من «دکتر شدن» نبود. من «فيزيک» را براي خود «فيزيک» خواندم؛ به‌خاطر علاقه­اي که داشتم دوره‌ي کارشناسي را که تمام کردم گفتم بايد ادامه دهم و فوق­ليسانس قبول شدم در همين دانشگاه. وقتي تمام شد گفتم تا اين‌جا که آمدم بازهم ادامه بدهم و امتحان دادم. «دکترا» هم همين‌جا قبول شدم و از سال 1378 هم تا به‌حال (نزديک به 9 سال) «استاد» همين دانشگاه هستم.

مي­توانم بگويم که علاقه‌‌ به خواندن «فيزيک» از سال سوم و چهارم دبيرستان در من پيدا شد و همين‌طور هم به‌تدريج اوج گرفت و الان همه‌چيز را «فيزيک» مي­بينم! فکر مي­کنم هر اتفاقي که براي ما مي­افتد بايد برايش توضيحي پيدا کنيم و آن «فيزيك» است كه جوابگوست.

«نظم» در کار، «نظم» در تدريس.

آقاي دکتر «گلشني» دقيقاً ساعت شروع کلاس مي‌آمدند و سرساعت کلاس را تعطيل كرده و با يک نظم خاصي تدريس مي‌کردند و مي‌گفتند که از کجا شروع و به کجا ختم مي­كنند.

«تعهد به کار» ايشان براي من خيلي مهم بوده است.

من درس‌هاي زيادي را با ايشان گذرانده‌ام و از کلاس‌هاي ايشان و از چگونگي تدريس‌شان لذت مي­بردم.

فکر مي­کنم الگوي بسيار خوبي بودند و الان هم سعي مي­کنم اين الگو را پياده کنم.

در زمينه‌ي پژوهش، دکتر «صميمي» الگوي فوق‌العاده خوبي بودند. ايشان پُرکارترين فرد در دانشگاه از نظر من بودند.

به‌عنوان مثال:

اگر از يک آزمايش «داده‌اي» به‌دست مي­آمد تا تمام ريزه‌كاري‌هاي مربوط به آن را نمي­فهميدند آن «داده» را رها نمي­کردند و من در واقع اين الگو را از ايشان گرفتم که:

هر «داده­اي» که از آزمايشي به‌دست مي­آيد را تحليل کنم و آنچه که اين «داده» مي­تواند به من بگويد را از آن بيرون بکشم و به‌راحتي رهايش نکنم.

حتي اگر احساس کنم اين «داده­ها» بي‌خودند سعي مي­کنم با «تحليل» و «پالايش»، آن‌چيزي که اصل ماجراست را از داخلش بيرون بکشم.

آقاي دکتر «صميمي» اين‌چنين فردي بودند و به من اين درس بزرگ را دادند و فکر مي­کنم در پژوهش، دکتر «صميمي» - که استاد من بودند و هستند - الگوي بسيار خوبي بودند.

هميشه اين بوده که محيط دبيرستان خيلي اثربخش است. شما طبيعتاً فردي هستيد که مداوم در حال اندرکنش با محيط اطراف خودتان هستيد و از اين‌ها تأثير مي­گيريد؛ هر اتفاقي که مي­افتد شما مي­بينيد؛ حس مي­کنيد؛ بو مي­کنيد و بعضي‌ها را مي­شنويد و انواع و اقسام ديگر، اين‌ها مطمئناًً روي انسان اثر مي‌گذارند مثل هر فرايند ديگري.

هر فرايند فيزيکي كه اتفاق مي­افتد روي ذهن شما اثربخش است.

اين‌که شما چيزهاي خوب را بگيريد و چيزهاي بد را پس بزنيد چيزي است که به «شخصيت انسان» بستگي دارد که در واقع اگر در يک محيط خوب قرار بگيريد چيزهاي بد را کم‌تر احساس كرده و بيش‌تر خوبي‌ها را مي­بينيد:

- اگر يک دوست خوب داشته باشيد مسلماً حرف‌هاي خوب از او مي­شنويد

- و اگر يک دوست بد داشته باشيد - که مدام چرند و پرند بگويد - خب تأثير رواني بدي مي­گذارد.

خانواده از دوستان هم مهم‌تر است. همسر خوب مي­تواند در خانواده مؤثر باشد يعني تأثيرهاي بسيار مهمي را مي­گذارد که مي‌تواند اتفاق‌هاي بدي که در طول روز افتاده را پاک کند.

اين محيط بر روي بچه‌ها و تمامي افراد تأثيرگذار است.

همان‌طور كه مي‌دانيد زيربناي هر شخص در خانواده ­ريخته مي‌شود يعني زماني­که رابطه‌ي شما با محيط بيرون خانه کم‌تر است. در واقع رابطه‌ي صميمي بين پدر و مادر و فرزند مي­تواند اكثر مشكلات فرزند را با مطرح كردن آن‌ها با پدر يا مادر خود حل كند و بدين‌ترتيب بار مشكل را كم‌تر كند.

پس خانواده‌ي خوب خيلي‌مؤثر است اما نه خانواده­اي که هميشه در آن جار و جنجال و دعواست! برخي از بچه­ها كه از خانواده‌ي خود گريزانند به‌دليل همين مسائل است.

بنابراين يک خانواده‌‌ي خوب مي­تواند اتفاق‌هاي بد روز را پالايش کند و از بين ببرد و چيزهاي خوب را جايگزين کند.

امروزه صحبت کردن و مراوده‌ي خانواده­ها خيلي‌کم شده است؛ بچه­ها خودمختار شده­اند و وقتي به خانه مي‌آيند هرکدام داخل اتاق‌هاي خود مي­روند و يا گوشه­اي مي­نشينند و کارهاي خودشان را انجام مي‌دهند؛ در نتيجه کم‌تر صحبت مي­کنند.

«تلويزيون» و ... خيلي مشکل­زاست يکي از مشکلات اين است که آدم وقتي به خانه مي­رسد «تلويزيون» اَلَکي روشن است تاحدي که وقتي برق مي­رود احساس قشنگي به آدم دست مي­دهد. آن­موقع است كه والدين تازه مي­توانند با هم و فرزندان‌شان صحبت کنند. اين سرگرمي‌هاي ايجاد شده باعث دوري خانواده‌ها از هم شده كه اين خيلي بد است.

در گذشته ارتباط‌هاي بين افراد خانواده بيش‌تر بود. اگر اين ارتباط‌ها دوباره بيش‌تر شود مي‌تواند خيلي‌مؤثر باشد.

 گاهي اوقات «يادگيري جمعي» خوب است گاهي اوقات هم نه! مي‌تواند باعث هرز رفتن وقت شود! بستگي دارد چه جمعي تشکيل شود..

آينده­اي خوب! چرا آدم تصورآينده­اي بد از رشته‌ي علوم بکند؟!

فکر مي­کنم توانايي­هايي که رشته­هاي علوم به افراد مي­دهند آن‌قدر زياد است که مي­توانند دست به هر کاري بزنند!

ما الان در همين دانشکده­هاي خودمان (علوم) افرادي را داريم که تبحر اين را دارند که مثلاً کاري در حد مهندسي کامپيوتر و يا در حد مهندسي الکترونيک انجام بدهند.

اين بسته به خود آدم است. به‌نظر من «علوم» آن‌قدر فکر و ذهن آدم را بالا مي­برد که هر فردي مي‌تواند به هر کاري دست بزند و مي­تواند وارد هر گودي بشود و آن کارها را به خوبي انجام دهد

متأسفانه خود اساتيد دانشگاه (منظورم عمدتاً اساتيد غير علوم پايه) اطلاع ندارند که «علوم پايه‌اي‌ها» چه کار مي­کنند!

چون من معاون پژوهشي دانشکده هستم در شوراهاي پژوهشي دانشگاه که شرکت مي‌کنم تازه کم‌کم در آن‌جا اين موضوع - که «علوم پايه» هم مي­تواند کاري انجام دهد - در حال جاافتادن است!

در جاهاي ديگر هم از نظر اقتصادي دروس «علوم پايه» مي­توانند مؤثر باشند که البته فقط به خود آدم بستگي دارد.

به‌عنوان مثال:

اگر شما «فيزيک» بخوانيد اما از کاربردهايش بي­اطلاع باشيد و بنشينيد تا کسي شما را دعوت به کاري کند هيچ از اين خبرها نيست!

اگر كسي فعاليت داشته باشد و بتواند کار انجام دهد مطمئناً درهاي كار به‌ رويش باز خواهد شد.

 در هر زمان و در هر مکان نبايد فردي را تنبيه کرد خصوصاً جلوي ديگران.

براي آينده برنامه­ريزي ساخت رصدخانه را داريم. قرار است محلي را در کيلومترِ 17 جاده‌ي کرج بالاي دامنه‌ي كوهي - كه دو گنبد روي آن نصب است - از طرف دولت جمهوري اسلامي به ما واگذار شود.

رصدخانه در آن‌جا بنا خواهد شد. پس از تجهيز آن، کارهاي مهم نجومي در آن‌جا انجام مي‌شود که در سطح جهاني مي­تواند مفيد واقع شود. در آن محل، دانشجويان زيادي را تربيت خواهيم كرد.

اين آينده‌ي کاري من است که اميدوارم به آن برسم.

 تشويق کردن بچه‌ها در مقابل انجام کار خوب باعث حريص شدن آن‌ها براي ادامه‌ي آن کار خوب مي‌شود.

 براي آينده برنامه‌ريزي ساخت رصدخانه را داريم.