اصل عدم قطعیت هایزنبرگ را ورنر هایزنبرگ به سال 1927 فرمولبندی کرد. کسی که یکی از پایههای اصلی فیزیک نوین را ساختاربندی کرد. در اندازهگیری معروف به هایزنبرگ سرعت و مکان را همزما نمیشد اندازه گرفت. در کاری که پژوهشگران دانشگاه تورتنو در کانادا انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که مقداری که در نامساوی هایزنبرگ بدست میآید با مقداری که آنها اندازه گرفتهاند تفاوت دارد. این کار نشان داد که هایزنبرگ بیش از حد بدبین بوده! یعنی میتوان با دقتی بیش از اصل عدم قطعیت هایزنبرگ اندازهگیری انجام داد. سرپرست این تیم لی رُزِما میگوید:«دستگاهی ساختیم که یک ویژگی خاص دارد. قطبش یک تک فوتون. باید دید این دستگاه چقدر تأثیر میگذارد. برای اینکار اول فوتون را شناسایی میکنیم (اندازهگیری فیزیکی) و سپس با دستگاه اینکار را انجام میدهیم».
برای اینکار باید این تیم از اندازهگیری موسوم به ضعیف استفاده میکردند که به این اندازهگیری هم حساس باشد. بهطور خلاصه این روند بهاین صورت عمل میکند. فوتون قبل و بعد از اندازهگیری، شناسایی میشود. اختلاف این اندازهگیریها همان عددی است که نشان میدهد اصل عدم قطعیت هایزنبرگ چقدر میتواند دقیق باشد یا نیاز به تصحیح دارد. آنها متوجه شدند مقدار بدست آمده کمتر حدی است که این اصل پیشبینی میکند. یعنی اندازهگیریهای کوانتمی را دقیقتر میتوان انجام داد.
در گذشته هم دو آزمایش یعنی ضعیف و روش معروف به محاسبات شبکهای حالتهای کوانتمی جداگانه بدون اصل عدم قطعیت استفاده شده بود. در این آزمایش هردو بهکار گرفته شد.
علاقهمندان به مطالعهی تخصصی این مقاله:
http://arxiv.org/abs/1208.0034