در حالیکه بر اساس پژوهشهای کارشناسان تقویت زبان‌آموزی، غنی‌سازی مهارتهای خواندن و توجه ویژه به درک مطلب در نظامهای آموزشی جهان از ابتدای سالهای تحصیل خاص، در دوره قبل از دبستان با جدیت دنبال می‌شود، ایران در مطالعه بین‌المللی پیشرفته سواد خواندن «پرلز» از بین 35 کشور جهان در رتبه 32 قرار گرفت.

به گزارش خبرنگار «آموزش و پرورش » خبرگزاری دانشجویان ایران در مطالعه تطبیقی بین‌المللی پیشرفت سواد خواندن «پرلز» که 35 کشور جهان میزان سواد دانش‌آموزان 9 ساله یعنی پایه چهارم خود را مورد ارزیابی پیشرفت تحصیلی (IEA) قرار داده‌اند، عملکرد دانش‌آموزان ایرانی در مقایسه با سایر کشورهای شرکت کننده به طور معناداری پایین‌تر از میانگین بین‌المللی 500 است.

در شرایطی که به گفته کارشناسان مهارت در خواندن از مهمترین نیازهای یادگیری دانش‌آموزان در زندگی امروز بوده و توانایی درک مطلب، تفسیر و استنتاج از متون درسی و غیردرسی، دانش‌آموزان را با افکار و اطلاعات جدیدی آشنا می‌کند تا راه «بهتر اندیشیدن» و «بهتر زیستن» را بیاموزند، تنها یک درصد دانش‌آموزان ایرانی پایه چهارم شرکت‌کننده در آزمون بین‌المللی پیشرفت سواد خواندن «پرلز» موفق به رسیدن به نقطه معیار 10 درصد ممتاز که 10 درصد بالایی دانش‌آموزان در سطح بین‌المللی نمره‌ای بالاتر از آن کسب کردند، شده‌اند.

نتایج این مطالعه بین‌المللی حاکیست، تنها 4 درصد دانش‌آموزان ایرانی در نقطه درصدی 75 و نمره تراز شده 570 که 25 درصد دانش‌آموزان در سطح بین المللی نمره‌ای بالاتر از آن دریافت کرده‌اند، قرار داشته و 16 درصد در نقطه 50 درصدی و نمره تراز شده 510 که نیمی از دانش‌آموزان در سطح بین‌المللی نمره‌ای بالاتر از آن دریافت کرده‌اند و42 درصد در نقطه 25 درصدی و نمره تراز 435 که 75 درصد دانش‌آموزان در سطح بین‌المللی نمره‌ای بالاتر از آن دریافت کردند، قرار داشته‌اند.

بر این اساس متوسط عملکرد دانش‌آموزان ایرانی در نمره کل با 414 امتیاز و متون اطلاعاتی با 408 بالاتر از سه کشور آخر جدول یعنی کویت، مراکش و بلیز بوده و در متون ادبی با 421 امتیاز از 4 کشور آخر جدول یعنی آرژانتین، کویت، مراکش و بلیز بالاتر است.این در حالیست که سوئد در میان 35 کشور رتبه اول سواد خواندن را کسب کرده و کشورهای نروژ، قبرس، مولداوی، ترکیه، مقدونیه، کلمبیا، آرژانتین، ایران ، کویت، مراکش و بلیز به ترتیب با تفاوتی معنادار در پایین میانگین بین‌المللی 500 قرار گرفته‌اند و به عبارتی 5 کشور از میان 10 کشوری که نسبت به میانگین بین‌المللی عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند شامل ایران، کلمبیا، آرژانتین، کویت و بلیز در متن‌های دارای فرایند درک مطلب، قوی‌تر بوده و سوئد و هلند بالاترین عملکرد را نسبت به سایر کشورها داشته‌اند.

به گزارش ایسنا ایران، کلمبیا، آرژانتین، نروژ، کویت، آلمان، جمهوری اسلوواکی، جمهوری چک، سوئد، بلیز، هلند، سنگاپور و فدراسیون روسیه جزو کشورهایی بوده‌اند که به طور قابل توجهی عملکرد نسبی بالاتری در فرایند تشخیص و یافتن اطلاعات و استنباط‌های مستقیم داشته‌اند و زلاندنو، کانادا، ایالات متحده، انگلستان، فلسطین اشغالی ، هنگ کنگ، یونان، رومانی، مقدونیه، مجارستان، لیتوانی ، مولداوی، ایتالیا و ترکیه عملکرد نسبی بالاتری در فرایندهای تفسیر، تکمیل و ارزیابی داشته‌اند؛ در این زمینه ایران دارای بالاترین تفاوت بین پاسخهای حفظی و استنباطی بوده است.

از سوی دیگر داده‌ها و نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در همه کشورهای شرکت کننده توانایی سواد خواندن دختران بیش از پسران است. در ایران نیز متوسط عملکرد دختران در نمره کل 27 امتیاز بالاتر از نمره پسران بوده و نکته قابل توجه آنکه کویت دارای بالاترین اختلاف متوسط عملکرد بین دختران و پسران در کشورهای شرکت کننده و کمترین اختلاف متعلق به ایتالیا با 8 امتیاز بوده است.

بعلاوه نتایج ارزیابی دانش‌آموزان ایرانی نشان می‌دهد که اختلاف میانگین دختران با پسران در متون ادبی 28 و در متون اطلاعاتی 24 امتیاز است.

تفسیری بر رتبه و جایگاه ایران در مطالعه پرلز برای قضاوت بهتر جایگاه عملکرد دانش‌آموزان نشان می‌دهد که اغلب کشورهای شرکت کننده جزو کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته بوده و جایگاه کشورهایی همچون ایران را از نظر عواملی نظیر فرصتهای آموزشی، امکانات و کیفیت نظام آموزشی نمی‌توان با آنها مقایسه کرد.

در این تفسیر عملکرد دانش‌آموزان ایرانی، شرایط اجرای آزمون و میزان آمادگی، انگیزش و رغبت دانش‌آموزان در پاسخ دادن به سؤالات آزمون قابل توجه است، چرا که با توجه به گزارشهای رسیده از استانها در برخی مدارس، شرایط بهینه برای برانگیختن جدی دانش‌آموزان، در توجه عمیق و همه‌جانبه به مواد آزمون و بخصوص تولید و ارایه پاسخهای تشریحی به سؤالات پاسخ ــ ساز فراهم نبوده در پاره‌ای از موارد، مجریان آزمون به علت نداشتن امکانات و یا احتمالا عدم وقت و انگیزه کافی در اجرای آزمون، نتوانسته‌اند شرایطی را فراهم آورند که دانش‌آموزان در هنگام خواندن متنها و پاسخ به سؤالات آن، از دقت، تمرکز و انگیزش بالا برخوردار شوند.

بیگانگی و نامانوس بودن اغلب دانش‌آموزان ایرانی با بخشی از متنهای آزمون پرلز به ویژه بخش اطلاعاتی نیز از دیگر موارد قابل توجه است که متاسفانه این گونه متنها را در کتابهای درسی خود بسیار کم، تجربه کرده‌اند.

به گزارش ایسنا در این مطالعه همچنین مهمترین نکته در زمینه وضعیت نازل دانش‌آموزان ایرانی مربوط به نارسایی و ضعف برنامه‌ریزی آموزشی و شیوه‌های تدریس در مدارس ایران است که غالبا دانش‌آموزان را بر اساس پاسخهای از پیش تعیین شده و اندوختن معلومات کتابی به جای تجزیه و تحلیل و تفسیر مطالب درسی عادت داده‌اند.

بر این اساس دانش‌آموزان ایرانی با توجه به روشهای رایج یاددهی ــــ یادگیری و نظام ارزشیابی در هنگام مطالعه یک متن و پاسخ‌دهی به سؤالات مطرح شده، صرفا در پی حفظ مطالب و یا استخراج مستقیم اطلاعات خواسته شده از متن هستند و اغلب آنها یاد نگرفته‌اند که چگونه در تفسیر و استنباط متنهای داده شده بر اساس خلاقیت شخصی و بازتولید فکری خود بتوانند عناصر یک متن را تلفیق، ارزیابی و ساماندهی کنند، در این زمینه بهترین شاخص قضاوت توجه به این نتیجه پرلز است که نشان می‌دهد ایران از میان 35 کشور شرکت کننده بالاترین تفاوت‌ میان پاسخهای حفظی و پاسخهای استنباطی را داشته است و نشانگر فاصله قابل ملاحظه‌ ایران از نظر یادگیریهای عمقی و خلاق در مقایسه با کشورهای شرکت کننده است.

گفتنی است در این مطالعه، جایگاه هر یک از کشورها در مقایسه با جامعه مورد مطالعه پرلز ـــ یعنی 35 کشور شرکت کننده ـــ‌ تعیین می‌شود و به هیچ وجه نمی‌توان از این مطالعه در یک مقیاس جهانی نتیجه‌گیری کرد، چرا که این مقایسه در محدوده کشورهای شرکت کننده یا همه تفاوتها و تشابه‌های آن قابل تفسیر و تحلیل می‌باشد.

اما، آنچه که می‌توان از این مطالعه در قلمرو برنامه‌ریزی آموزشی، روشهای تدریس و نظام ارزشیابی تحصیلی دوره ابتدایی آموزش و پرورش ایران بهره گرفت توجه به این که نکته مهم در نظام آموزشی ایران است که سیاستگذاران و برنامه‌ریزان درسی با تکیه بر این مطالعات باید در فرایند یاددهی ـــ‌ یادگیری سواد خواندن در ابعاد مختلف آن (نیروی انسانی، برنامه‌ریزی ، ساختار، روشها، اهداف‌ و ... ) تجدید نظر اساسی به عمل آورند.

البته این تحول و اصلاح بدون سرمایه‌گذاری در منابع نیروی انسانی به ویژه معلمان دوره ابتدایی امکانپذیر نیست. از این رو، قبل از هر چیز باید در «کیفیت انتخاب معلم» و سپس در «کیفیت آموزش معلم» ، برنامه‌ریزی اصولی بر اساس یافته‌های پرلز صورت گیرد.