«مكعب روبيك» (Rubik Cubic) جدولي مكانيكي است كه در سال 1353 (1974 ميلادي) توسط مجسمهساز مجاري و پروفسور معماري «ارنو روبيك» (Erno Rubik) اختراع شد. ابتدائاً توسط مخترعش «مكعب جادوي» (Magic Cube) ناميده شد. اين جدول در سال 1359 (1980 ميلادي) توسط شركت سازندهي آن به «مكعب روبيك» (Rubik Cubic) تغيير نام داده و جايزهي ويژهي «بازي سال آلمان» (German Game of the Year) را براي بهترين جدول آنسال به خود اختصاص داد. گفته ميشود بهترين اسباببازي دنيا بوده است و بيش از 300 ميليون «مكعب روبيك» در سرتاسر دنيا تاكنون فروخته شده است.
در يك «مكعب روبيك» كلاسيك هر شش وجه با 9 برچسب پوشيده شده كه شش رنگ ميتواند داشته باشد (بهطور سنتي بهرنگهاي سفيد، نارنجي، قرمز، آبي و سبز). يك مكانيسم مفصلي (Pivot Mechanism) باعث ميشود هر وجه مكعب بهصورت مستقل بچرخد و بدينتريب رنگ مكعبها در هر وجه دستخوش تغيير ميشود.
بهخاطر جشن 25سالگي اختراع «مكعب روبيك» در سال 1384 (2005 ميلادي) نسخهي ويژهاي از آن منتشر شد. در اين نسخه برچسبي بر روي مركز آن درنظر گرفته شده بود كه لوگوي «مكعب روبيك در سال 1359 تا 1384 (1980 تا 2005 ميلادي)» بر روي آن چاپ و در بستهبندي متفاوتي قرار گرفته شده بود.
امروزه «مكعب روبيك» عمدتاً در چهار نوع وجود دارد:
همچنين مكعبهاي بزرگتري هم در بازار وجود دارد نظير: «مكعب وي شش» (V- Cube 6) و «مكعب وي هفت» (V- Cube 7).
«مكعب روبيك» از گروه كاملي از جداول مشابه الهام گرفته شده است:
| - «جداول پيچدار» (Twisty Puzzles) «جداول پيچدار» (Twisty Puzzles) شامل مكعبهايي از انواع بالا با اندازههاي متفاوت است. همانند اشكال هندسي نظير اشكال ذيل:
|
حتي «جداول مجازي با وجوه بيشتر» (Higher Dimensional Virtual Puzzle) توسط نرمافزارهاي كامپيوتري شبيهسازي شده است كه به كاربر آن اجازه ميدهد اشيايي نظير «مكعب روبيك چهاربعدي» (4- Dimensional Rubik’s Cube) را – كه بهصورت فيزيكي قابل ساخت نيست - شبيهسازي كند.