زنگتفریح شماره۱۶۱
بعضی از میکروبها میتوانند روی پوست بدن و سطوح اشیا خانگی برای مدتی نامحدود زنده بمانند. اما خبر خوب این است که به هر حال بیشترشان چنین نیستند. بعضی از ویروسهای کامل شناخته شده مثل HIV (ویروس عامل بیماری وحشتناک ایدز)، تنها چند ثانیه میتواند در محیط معمولی زنده بماند. البته میکروبها همه جا هستند. تنها هر سانتی متر مربع از پوست بدن ما، پناهگاه حدود 100000 باکتری است و یک عطسه ساده میتواند قطرههای آلوده به باکتری و ویروس را تا شعاع 90 سانتی متر پخش نماید.
طول عمر میکروبها به عوامل مختلفی بستگی دارد. اما باتوجه به اینکه ویروسها باید به سلولهایی به عنوان میزبان یورش برند تا بتوانند تکثیر کنند، از این رو، طول عمرشان در محیط بیرون، کوتاهتر از عمر یک باکتری است که میتواند به طور مستقل تکثیر کند. گرچه بسیاری از ویروسها هم میتوانند در بیرون بدن میزبان و روی سطح اشیا داخلی منزل و در شرایط عادی زنده بمانند، اما به علت عدم توانایی در تکثیر مستقل، طول عمرشان کوتاه میشود.
رطوبت نیز در طول عمر این موجودات ذره بینی تفاوت ایجاد میکند. هیچ باکتری یا ویروسی نمی تواند روی سطوح خشک و یا رطوبت کمتر از 10 درصد دوام بیاورد. هر شکلی از مواد غذایی، سلولهای پوستی، خون و مخاط به میکروبها کمک میکنند تا زنده بمانند. برای مثال، اسفنج شستشوی ظروف در آشپزخانه یک زمینه رشد مناسب برای میکروبها است.
باکتریهای مزوفیل، باکتریهایی که در درجات حرارت 20 تا 50 درجه سانتیگراد زندگی میکنند، مناسبترین محیط برای زندگیشان، محیط خانه با درجه حرارت معمولی است. میکروب سل از جملهی این باکتریهاست.
بنا به گفتهی دانشمندان، باکتری E.Coli باکتریای که سبب مسمومیت غذایی میگردد، میتواند در درجه حرارت محیط و رطوبت هوای معمولی برای چند ساعت تا یک روز، زنده بماند.کالیسی ویروس، عامل عونت معدی (آنفولزای معدی) روزها و حتی هفتهها میتواند در درجه حرارت محیط زنده بماند و حال اینکه HIV به محض مواجه شدن با نور و هوای آزاد، میمیرد.
بعضی از میکروبها در شرایط نامناسب زندگی، بافت سخت پوششی اسپور را تولید میکنند و به شکل هاگ به زندگی خود ادامه میدهند. باکتری استافیلوکوکوس آریوس که عامل سندرم شوک سمی، مسمومیت غذایی و عفونتهای زخمی است، از این اسپورها به عنوان یک مکانیزم دفاعی استفاده میکند. این باکتری میتواند در دمای فوق العاده سرد یا گرم و خشکی هوا، دوام بیاورد. میکروبهای اسپوری یا هاگ میتوانند برای هفتهها روی لباس خشک و با استفاده از سلولهای پوست مرده به عنوان غذا استفاده کنند و زنده بمانند. باسیلوس آنتراسیس، میکروب بیماری سیاه زخم نیز اسپور میسازد و دهها تا صدها سال زنده می-ماند.
البته شما نگران نباشید که خانهتان پناهگاه خوبی برای انواع میکروبها است. تنها شستشوی سادهی دستها، به شکل قابل ملاحظهای خطر میکروبها را کاهش میدهد. با استفاده از گندزاها بر روی سطوح پر استفاده، مثل دستگیرهها، ریلها، کشوهای آشپزخانه و ... این مهمانان ناخوانده و مزاحم، به سادگی دفع میشوند.