دومين سياره‌ي منظومه‌ي شمسي، ناهید ‌يا ونوس نام دارد. ونوس در اساطير رومي ‌به معناي خداي عشق و زيبايي است و در ميان سياره‌هاي منظومه‌ي شمسي، تنها ناهید است که نام‌ يک الهه‌ي مؤنث را به خود گرفته است. دليل اين نام‌گذاري، درخشش خيره کننده‌ي سياره‌ي ناهید در آسمان است. از ميان پنج سياره‌اي که از زمان‌هاي باستان شناخته شده بودند، ناهید روشن ترين سياره محسوب مي‌شود.

سياره‌ي ناهید همواره در هنگام طلوع‌ يا غروب خورشيد ديده مي‌شود. به همين دليل برخي از تمدن‌هاي گذشته، تصور مي‌کردند که اين سياره، دو جرم است.‌ يکي ستاره‌ي صبحگاه و ديگري ستاره‌ي شامگاه. در فرهنگ لاتين، به ناهید هنگامي‌ که در زمان غروب خورشيد ديده مي‌شد وسپر (Vesper) و هنگامي ‌که در زمان طلوع خورشيد مي‌درخشيد لوسيفر (Lucifer) مي‌گفتند. لوسيفر در دوره‌ي مسيحيان به نام شيطان پيش از نافرماني‌اش از خداوند اطلاق مي‌شد. گهگاه ناهید تا ۱۶ برابر درخشان‌تر از پرنورترين ستاره‌ي آسمان شب،‌ يعني شعراي‌يماني (vega) ديده مي‌شود و علت اين امر عمدتاً آن است که اين سياره را ابرهايي پوشانده‌اند که ۷۶ درصد از نور دريافتي خورشيد را بازمي‌تابانند.

ويژگي‌هاي فيزيکي:
ناهید و زمين معمولاً به عنوان دوقلو شناخته مي‌شوند، زيرا ابعاد، جرم، چگالي، ترکيب و گرانش آن‌ها مانند هم است. البته شباهت اين دو سياره فقط در همين موارد است و از بسياري جهات، زمين و ناهید کاملاً متفاوت هستند. ونوس داغ ترين مکان موجود در منظومه‌ي شمسي است. ناهید نزديک ترين سياره به خورشيد نيست، اما اتمسفر بسيار غليظي دارد که دما را در خود حبس مي‌کند. دليل اصلي بالا بودن دما در سياره‌ي ناهید، وجود گازهاي گلخانه‌اي در اتمسفر آن است. همين گازهاي گلخانه‌اي هستند که امروزه، موجب گرم شدن کره‌ي زمين مي‌شوند. با توجه به وجود چنين جوي در ناهید، دماي آن به ۴۶۵ درجه‌ي سانتي گراد مي‌رسد که حتي از نقطه‌ي ذوب فلز سرب نيز بالاتر است. کاوشگرهايي که دانشمندان به ناهید فرستاده‌اند، فقط چند ساعت دوام آورده‌اند و سپس در اثر حرارت بالا از ميان رفته‌اند. 

اتمسفر ناهید در واقع تشبيهي زميني از جهنم است که عمدتاً از کربن دي اکسيد و ابرهاي سولفوريک اسيد تشکيل شده است. البته دانشمندان وجود مقادير بسيار کمي ‌آب را هم در جو ناهید تأييد کرده‌اند. اتمسفر ناهید از اتمسفر ساير سياره‌هاي منظومه‌ي شمسي سنگين‌تر و چگال‌تر است و به همين دليل فشاري معادل نود برابر فشار هوا در کره‌ي زمين، بر سطح ناهید وارد مي‌کند.

سطح ونوس بسيار خشک است. در طول مدت تکامل اين سياره، اشعه‌هاي فرابنفش خورشيد آب موجود در آن را تبخير کرده‌اند و ساير مواد تشکيل دهنده‌اش نيز به مدت طولاني در حالت مذاب بوده‌اند. امروز در سطح ناهید آب وجود ندارد، زيرا سطح سوزان اين سياره به سرعت موجب تبخير و فرار آب مي‌شود. تقريباٌ دو سوم سطح ناهید را دشت‌هاي وسيع و هموار تشکيل مي‌دهند. اين دشت‌ها حاصل فعاليت‌هاي آتش فشاني سياره‌ي ونوس هستند. هنوز هم برخي از آتش فشان‌هاي ناهید فعال مي‌باشند. قطر اين کوه‌هاي آتش فشاني از ‌يک کيلومتر تا ۲۴۰ کيلومتر متغير است و گدازه‌هايي که از آن‌ها به بيرون فوران مي‌کنند، ۵۰۰۰ کيلومتر مسير را روي سطح جاري مي‌شوند.

نمای قطبی ناهید

يک سوم سطح سياره‌ي ناهید از شش ناحيه‌ي کوهستاني تشکيل شده است.‌ يکي از اين نواحي که ماکسول (maxwell) نام دارد، ۸۷۰ کيلومتر طول و ۱۱.۳ کيلومتر ارتفاع دارد. اين کوهستان، مرتفع ترين ناهمواري سطحي سياره‌ي ونوس است.

همچنين ونوس عارضه‌هاي سطحي خاصي دارد که روي زمين وجود ندارند. به عنوان مثال، برخي عارضه‌ها به شکل حلقه هستند که قطري معادل ۱۵۵ تا ۵۸۰ کيلومتر دارند. دانشمندان معتقدند که اين عارضه‌هاي سطحي هنگامي ‌به وجود مي‌آيند که مواد داغ از زير پوسته به سطح سياره مي‌رسند. ناهید همچنين مناطقي دارد که در واقع شبکه‌اي از تپه‌ها و دره‌ها به طور متوالي هستند. اساساً دهانه‌هاي برخوردي به شکلي که روي ماه وجود دارند، در سطح سياره‌ي ناهید ديده نمي‌شوند. زيرا سرعت سقوط هر شي بر روي اين سياره، در حين عبور از اتمسفر چگال آن کاهش پيدا مي‌کند و به اين ترتيب از شدت برخورد کاسته مي‌شود. جو غليظ ونوس عملاً مانع پديد آمدن دهانه‌هاي تيز و جوان مي‌شود.

روز ونوسي ۲۴۳ روز است‌ يعني ۲۴۳ روز زميني طول مي‌کشد تا ناهید يک بار به دور خود بچرخد و اين آهسته ترين حرکت چرخشي در ميان سياره‌هاي منظومه‌ي شمسي است. ناهید به دليل حرکت بسيار کند محوري‌اش، ميدان مغناطيسي قابل توجهي ندارد.

ويژگي‌هاي مداري:
اگر منظومه‌ي شمسي را از بالا نگاه کنيد، متوجه مي‌شويد که ناهید در خلاف جهت ساير سياره‌ها به دور خود مي‌چرخد.‌ يعني اگر روي اين سياره بايستيد، مي‌بينيد که خورشيد از غرب طلوع مي‌کند و در شرق غروب مي‌کند. ممکن است دليل بروز اين پديده، برخورد‌ يک جرم نسبتاً بزرگ با ناهید در زمان شکل‌گيري منظومه‌ي شمسي باشد.

سال ونوسي 225 روز است.‌ يعني 225 روز زميني طول مي‌کشد تا ناهید‌ يک بار خورشيد را روي مدار خود دور بزند. نکته‌ي جالب اينجاست که روز ونوسي، طولاني‌تر از سال ونوسي است! با اين وجود، ناظر روي سطح ناهید، به دليل چرخش پس‌رونده‌اي که اين سياره دارد، هر ۱۱۷ روز‌يک بار طلوع خورشيد را مي‌بيند. 

ترکيب و ساختار:
ترکيب حجمي ‌اتمسفر: ۹۶.۵ درصد کربن دي اکسيد، ۳.۵ درصد نيتروژن، همراه مقادير ناچيزي از سولفوردي اکسيد، آرگون، آب، کربن مونواکسيد، هليوم و نئون.
ميدان مغناطيسي: ۰.۰۰۰۰۱۵ برابر ميدان مغناطيسي کره‌ي زمين
ساختار دروني: هسته‌ي فلزي ناهید ۶۰۰۰ کيلومتر قطر دارد. ضخامت گوشته سنگي اين سياره، حدود ۳۰۰۰ کيلومتر است. پوسته‌ي ونوس عمدتاً از جنس بازالت است و برآورد مي‌شود که ضخامتي در حدود ۱۰ تا ۲۰ کيلومتر داشته باشد.

مدار و گردش:
فاصله‌ي متوسط از خورشيد: ۱۰۸۲۰۸۹۳۰ کيلومتر ‌‌يا ۰.۷۲۳ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
حضيض (کم ترين فاصله تا خورشيد):  ۱۰۷۴۷۶۰۰۰ کيلومتر‌ يا ۰.۷۳۰ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد
اوج (بيشترين فاصله تا خورشيد): ۱۰۸۹۴۲۰۰۰ کيلومتر‌ يا ۰.۷۱۶ برابر فاصله‌ي زمين تا خورشيد

ادامه...

منبع:

 Space

منابع مفید:

ناهید

سفر به ناهید

آذرخش در ناهید

عوارض سطح ناهید

اثر گلخانه‌ای حو ناهید

کاوشگر ونوس اکسپرس

گرانش در زمان گذر

گذر زهره

درون ناهید

Venus: NASA

Venus Express: Acid rains ESA

Venus Express: ESA

Venus interior

HyperPhysics: Venus

Floating City over Venus Atmosphere: CNET

Russian Space Web

Venera75