گرانش، مدار دايرهاي
بيش از يكصد ماهوارهي هواشناسي و مخابراتي در مدارهاي مختلف اطراف زمين قرار گرفتهاند. ماهوارههاي مخابراتي از سينگالهاي راديويي براي ارسال امواج تلويزيوني و تلفن از نقطهاي به نقطهي ديگر بر روي زمين استفاده ميكنند. ماهوارههاي مخابراتي تصاوير شكل ابرها و اندازهگيري ارتفاع و سرعت بادها و دماي جو و سطح زمين و رطوبت هوا را ميگيرند. اين مشاهدات بخصوص براي شرايط اقليمي روي اقيانوسها مهم است كه چند ايستگاه كنترل وضعيت هم روي سطح وجود دارد. دادههاي جمعآوري شده از ماهوارهها، امكان شناسايي طوفانهاي مناطق استوايي (طوفانها و گردبادها) را فراهم ميكند. غير از اينها شناسايي مسير آنها و قدرت طوفانها هم ممكن ميشود.
وسيلهي پرتاب اين ماهواره معمولاً موشكهاي دو مرحلهاي هستند كه ماهواره را در مدارهاي پيين جو قرار ميدهند. يك موتور موشكي كوچك به ماهواره متصل شده كه امكان ارتفاع گيري آن را از مدار ارتفاع پايين تا مدارهاي ايستاي ارتفاع بالا فراهم ميكند. معمولاً ماهواره را ميتوان با با استفاده از شاتل به ارتفاع پايين منتقل كرد. در مدارهاي ثابت ارتفاعات بالاي جو، هيچ جوي وجود ندارد، و ماهواره در چنين مداري، تا زمان نامشخصي (زمان بسيار طولاني)، خواهد بود. بااين حال حركت مداري ماهواره با وجود ماه و خورشيد و شكل نهچندان كروي زمين، دچار اختلال ميشود. همه اينها باعث اختلال در حركت مداري كاملاً منظم و نيروي مركزگراي ماهواره خواهد شد، و در نتيجه كمي از آن مدار اصلي خارج شود.
به همين دليل، بايد تصحيح مداري حدوداً هر چند هفته يكبار انجام شود،كه خود نياز به كنترل دماغه ماهواره دارد. معمولاً يك ماهواره آنقدر نيروي محركه دارد كه تا حدود 10 سال بتواند از اين سيستم كنترل استفاده نمايد. اين زمان آنقدر هست كه بخشهاي ديگر ماهواره فرسوده شده، يا با فناوري هاي نوين تعويض شود. بنابراين بهتر است ماهواره مدتي غيرفعال شده و عمليات تعويض قطعات انجام شود.
ماهوارههاي مخابراتي گيرندههاي و فرستنده راديويي دارند كه به آنتن ديش در ايستگاههاي زميني متصل است. سيگنال دريافتي از يك ايستگاه، با ماهواره تقويت ميشود، و سپس اين سيگنال دريافتي دوباره به ايستگاه ديگر فرستاده ميشود (ماهواره به عنوان رله كننده عمل ميكند و سينگال را جواب ميدهد).
در تصوير آخرين مُدل ماهوارههاي مخابراتي بنام INTELSAT را ميبينيد. اين ماهواره طولي معادل 5.2 متر و قطر 3.6 متر و جرمي معادل 2240 كيلوگرم دارد. با صفحات خورشيدي انرژي خود را تأمين ميكند، و انرژي تابشي را به برق تبديل ميكند. اين صفحات 2300 وات را تأمين ميكنند. 50 رله كننده دارد و ميتواند 40000 خط تلفن را همزمان رله كند! |
|
براي ارتباطات بينالمللي، سه گروه از ماهوارههاي INTELSAT در ايستگاههاي ثابت بالاي اقيانوسهاي آتلانتيك، هند و پاسيفيك قرار گرفتهاند. ولي ماهوارههاي مخابراتي باعث كم شدن هزينههاي مخابراتي اعم از كابل كشي زميني و غيره شده است. بسياري از كشورها ماهوارههاي مخابراتي پرتاب كردهاندترافيك تلفني را در مرزهاي آنها بهراحتي جوابگوست. ماهوارههاي مخابراتي فرستندههاي تلويزيوني را هم رله ميكنند. يك ديش آنتن كوچك باعث تقويت موج شده و دستگاههاي تلويزيون كانالهاي متعدد تلويزيوني را ميتوانند دريافت كنند.