زنگ تفریح 258
کادمیم سولفید یک ترکیبی است که استفاده‌ها و کاربردهای بسیاری دارد. زنگ تفریح این بار درباره‌ی طرز تهیه‌ی این ترکیب و خواص آن و اثرات آن بر بدن انسان اختصاص دارد.
کادمیم سولفید یک ترکیبی شیمیایی با فرمول CdS می‌باشد. این ترکیب به رنگ زرد و یک ترکیب نیمه‌رسانا می‌باشد. این ترکیب در دو کانی متفاوت یک با نام هگزا گرینوکیت ( همان کادمیم سولفید طبیعی) با نام لاتین Hexagonal greenockite و دیگری هالییت مکعبی ( کانی از دسته‌ی اسفلریت‌ها مانند ZnS و FeS) با نام لاتین Cubic hawleyite استخراج می‌شود. دارای خواص بسیار کاربردی است که باعث شده است امروزه این ترکیب بسیار مورد توجه قرار گیرد.
سه بخش بعدی جزئیاتی را در مورد آماده‌سازی این ترکیب و خواص آن و در مورد سمی بودن آن بیان می‌کند.
آماده‌سازی کادمیم سولفید
کادمیم سولفید را می‌توان با اضافه کردن یون گوگرد به محلول نمک کادمیم و ته‌نشین شدن کادمیم سولفید به‌دست آورد، بنابر معادله‌ی زیر:
این روش در قدیم با آنالیز گراوی‌متری (وزن‌سنجی) مورد استفاده بود. با ایجاد رنگدانه‌های زرد در محلول می‌توان پی به ته‌نشین شدن این ترکیب برد، سپس با شستن آن برای از بین بردن محلول نمک کادمیم و در ادامه عملیات تکلیس (تکلیس یا کلسیناسیون روشی است در علم شیمی برای از بین بردن رطوبت و در اصل خشک کردن نمونه)، سپس آن را آسیاب کرده و به صورت پودر تبدیل می‌کنند. در مصارف صنعتی ار فیلم (پوسته‌ی بسیار نازک) کادمیم سولفید به عنوان نیمه‌هادی و همین‌طور رسوبگیری استفاده می‌شود، به تازگی تحقیقاتی نیز بر روی کاربرد آن در هیدرولیز تیوریا (thiourea) یک ترکیب با فرمول Sc(NH2)2 و استفاده‌ی CdS به عنوان منبع آنیون سولفید و تولید محلول بافری نمک آمونیم برای کنترل pH استفاده می‌شود. این ترکیب را می‌توان از آلکیل‌های کادمیم نیز تولید کرد، برای مثال واکنش میان دی‌متیل کادمیم با دی‌اتیل سولفید می‌توان به یک فیلم از کادمیم سولفید رسید.
خواص و کاربردهای کادمیم سولفید
1) این ترکیب در اسیدها حل می‌شود و این امر باعث ایجاد روش‌هایی برای عصاره‌گیر رنگدانه‌های آن می‌باشد. 2) CdS به عنوان کادمیم زرد شناخته می‌شود و با اضافه کردن سلنیم ویون سلنیم می‌توان رنگ آن را از رنج زرد به نارنجی و تا قرمز کنترل کرد. این زنگدانه‌های تولید شده به دلیل پایداری بالایی که در برابر گرما، نور و شرایط شیمیایی متفاوت دارند بسیار مورد توجه هستند. 3) وقتی به محلول سولفید که حاوی کادمیم می‌باشد نور بتابانیم باعث تولید گاز هیدروژن می‌شود. 4) رسانایی این ترکیب با تابش نور افزایش می‌یابد، این دلیل مناسبی است که از آن به عنوان فتورزیستور استفاده شود.
5) از فیلم CdS در تولید ترانزیستورها استفاده می‌کنند.
سمی بودن کادمیم سولفید
کادمیم سولفید تقریبا دارای خطرهایی می‌باشد که با استفاده از عینک‌های مخصوص و دستکش و ماسک می‌توان آن را به حداقل رساند. کادمیم سولفید بسیار اشتعل‌پذیر بوده و با آتش گرفتن از خود گاز سمی که با سوزش و تحریک دستگاه تنفسی و چشم همراه است خارج می‌کند. استنشاق کادمیم سولفید باعث سرفه و سوزش و قرمزی در چشم و گلو می‌شود و ادامه‌دار بودن آن باعث ایجاد حالت تهوع و اسهال شدید می‌شود. مجاورت زیاد بدون استفاده از پوشش‌های مناسب می‌تواند باعث اثرات بسیار مضری بر کلیه، استخوان‌ها و دستگاه تنفسی بگذارد و باعث اختلالات کلیوی، التهاب‌های مزمن و پوکی استخوان شود. حتی گزارشاتی از سرطان‌زا بودن این ترکیب نیز ثبت شده است.