گروهی از محققین اهل امریکا، کره‌ی جنوبی و آلمان، نوار پانسمان مایعی ساخته‌اند که می‌تواند میزان غلظت اکسیژن در نقاط مختلف زخم‌ها و سوختگی‌های پوستی را نشان دهد. یک بافت آسیب دیده برای ترمیم و بازسازی سلول‌هایش نیاز به فراهم شدن کافی خون جهت دسترسی به گلوکز و اکسیژن دارد. کمبود هر کدام از این دو می‌تواند منجر به ایجاد زخم مزمن شود. بنابراین واضح است که اندازه‌گیری میزان اکسیژن برای درمان زخم‌ها بسیار ضروری است. با این وجود طبق توضیحات Conor Evans از مرکز Wellman در بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشکده‌ی پزشکی هاروارد امریکا، روش‌های فعلی موجود برای ارزیابی وضعیت زخم‌ها یا بسیار ذهنی هستند (مانند بررسی ظاهر زخم و یا بوی آن) و یا نیاز به متخصصین و ابزارهای بسیار پیشرفته دارند. روش بسیار معمول و استاندارد استفاده از تجزیه و تحلیل الکتروشیمیایی از طریق وارد کردن پی در پی الکترودهای سوزنی شکل به داخل زخم است که بسیاری از بیماران از انجام آن اجتناب می‌ورزند. اکسیژن همچنین می‌تواند با ردیابی نشانگرهای رادیواکتیو با توموگرافی تابش پوزیترون اندازه‌گیری شود، اما این روش بسیار پر هزینه است و در دسترس عموم قرار ندارد.

در حال حاضر Evans به همراه تیم خود یک روش ساده‌ی غیر تهاجمی برای تشخیص میزان اکسیژن موجود در بافت ارائه داده-اند: یک نوار پانسمان مایع که در زمان وجود میزان کافی اکسیژن به رنگ آبی-سبز است و در صورت کم شدن غلظت اکسیژن به رنگ قرمز درمی‌آید. محققان برای ساخت این نوار پانسمان از رنگ دانه‌های آبی کومارین (Coumarin) و پورفیرین حاوی پالادیوم قرمز با خاصیت فسفرسنس در داخل یک مایع از جنس نیتروسلولز استفاده کرده‌اند. با استفاده از یک دوربین و فلاش آن، آنها به ماده‌ی فسفرسنت متالوپورفیرین نور تاباندند و نتیجه را عکس برداری کردند. اکسیژن باعث می‌شود خاصیت فسفرسنت این ماده کمتر شود و درنتیجه رنگ آبی پس زمینه قابل مشاهده شود. بدین ترتیب نقشه‌ای از نقاط اکسیژن دار و بدون اکسیژن به دست می‌آید. یک فیلم نازک در بالای این نوار پانسمان استفاده شده است تا از سیگنال‌های کاذب ناشی از اکسیژن هوا جلوگیری شود. طبق گفته‌ی Evans تکنولوژی این روش مدت‌هاست که وجود داشته است و تلاش اصلی این است که استفاده از آن برای همه‌ی افراد ممکن شود.

تاکنون از این نوارهای پانسمان برای بررسی نحوه‌ی بهبود زخم‌های پوستی در حیوانات استفاده شده است اما Evans امیدوار است که به زودی این تکنولوژی در کلینیک آزمایش شود. Otto Wolfbeis از دانشگاه Regensburg در آلمان که در سال 2011 سنسورهای فویلی luminescent برای بررسی میزان اکسیژن را ساخته بود می‌گوید: "گروه تحقیقاتی Evans از مطالعاتی که قبلاً وجود داشته است به خوبی استفاده کرده است و یک تکنولوژی کاربردی را توسعه داده است." همچنین Alper Bozkurt از دانشگاه North Carolina State در امریکا می‌گوید: "درمان‌های خانگی و تکنولوژی‌های تشخیص بیماری‌ها که قابل استفاده در منزل باشند مانند این باندهای پانسمان هوشمند روز به روز محبوب‌تر می‌شوند و بخش بیشتری از جامعه آن‌ها را می‌پذیرد." تیم تحقیقاتی Evans هم اکنون در حال توسعه‌ی نرم‌افزارها و برنامه‌هایی برای عینک‌های گوگل و گوشی‌های هوشمند با سیستم عامل اندروید هستند تا از طریق آنها افراد بتوانند این نقشه‌ی غلظت اکسیژن را از طریق دوربین وسایل الکترونیکی خود ببینند. همچنین Wolfbeis پیشنهاد استفاده از سنسورهای pH در این پانسمان‌های هوشمند را داده است، چرا که pH نیز یک عامل بسیار مهم در فرآیند بازسازی بافت‌های زنده است. Evans عقیده دارد که نسل‌های بعدی این پانسمان‌های هوشمند می‌توانند بسیار پیشرفته‌تر شوند، تا جایی که بتوانیم نوار پانسمان هوشمندی بسازیم که نه تنها قابلیت اندازه‌گیری غلظت اکسیژن را داشته باشد، بلکه بتواند میزان pH را اندازه‌گیری کند، باکتری‌های موجود را شناسایی کند و حتی مواد دارویی لازم را از خود آزاد کند.

منابع مفيد:

پانسمان